اصغر احمدی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در نشست نگاهی به بوم سازگان زاگرس با تاکید بر گون‌زار‌ها در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی این اداره کل، گفت: در زمان حاضر ۳۵ هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی بلوط در این استان دچار آفت جوانه خوار بلوط هستند.
وی افزود: امسال حدود هزار و ۳۰۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی درگیر آفت جوانه‌خوار بلوط در چهارمحال و بختیاری با ۱۰ میلیارد ریال اعتبار محلول پاشی بیولوژیکی شده است.
احمدی بر ضرورت توجه به آفت جوانه‌خوار بلوط در سند توسعه رویشگاه زاگرس تاکید کرد.
وی یادآور شد: با وجود گستردگی آلودگی جنگل‌های بلوط به آفت، اما هنوز نسخه واحدی برای مقابله با این آفت پیچیده نشده و باید با تخصیص اعتبار، دانش، فناوری روز و استفاده از ظرفیت استادان دانشگاه مقابله با آفت‌های جنگلی مدیریت شود.
احمدی با اشاره به نقش رویشگاه زاگرس در ایجاد هوای پاک گفت: با توجه به نقش حفاظتی جنگل‌های زاگرس؛ مراقبت از این عرصه‌ها مهم است.
در ادامه علی اصغر معصومی استاد گون‌شناسی ایران گفت: از ۸۹۰ گونه گَون موجود در کشور ۶۰۰ گونه به عنوان گونه بومی (آندمیک) شناسایی شده است.
وی افزود: از زمان پیدایش گون ۱۳.۵ میلیون سال می‌گذرد.
معصومی با بیان اینکه قدرت تجدید حیات گون بسیار بالا و جایی که گونستانی وجود دارد سیلاب اتفاق نمی‌افتد، اضافه کرد: در صورتی‌که گون از ریشه کنده نشود، هر یک بوته گون بیش از دو هزار بذر تولید می‌کند و ۳۰ سال در خاک باقی می‌ماند.
وی در خصوص تاثیر خشکسالی بر گون‌ها، گفت: برخی از گونه‌های گون به دلیل وجود شیرابه در کانال‌های خود می‌توانند در مقابل خشکسالی از خود محافظت کنند و طولانی شدن خشکسالی تاثیری بر حیات آن‌ها ندارد.
معصومی با اشاره به وجود برخی دیگر از گیاهان علفی که در ارتفاعات چهار هزار متری رشد می‌کنند، اضافه کرد: این گونه از گیاهان در ارتفاعات چهار هزار متر در لابه‌لای صخره‌ها زیست می‌کنند و به صورت طبیعی تحت حفاظت قرار دارند.
بیشتر بخوانید
وی در خصوص برخی دیگر از گونه‌های گون که در ارتفاعات پایین قرار دارند، یادآور شد: این گیاهان همواره با تهدیدات دامی زیادی مواجه هستند.
معصومی با تاکید بر اینکه طبیعی ساز و کار خود را دارد، اظهار داشت: طبیعت همواره با مکانیزم ناشناخته‌ای مواجه و قرار نیست به هیچ عنوان از بین برود و همیشه در تلاش برای سرزنده بودن است بنابراین گونه‌های گون با گرما و خشکسالی از بین نمی‌روند.
به گفته وی، استان چهارمحال و بختیاری با شناسایی ۸۰ گونه از لحاظ ضریب گونه‌های بومی نسبت به سایر استان‌های دیگر از جمله کردستان، مرکزی، اصفهان بالاتر است.
معصومی دلیل بالابودن شمار گونه‌های گون‌های شناسایی شده در چهارمحال و بختیاری را سخت گذر بودن برخی مناطق و کوهستانی بودن این استان برشمرد.
وی با بیان اینکه ممکن است تعداد گون‌های استان نسبت به دیگر استان‌ها کمتر باشد، گفت: به دلیل شرایط خاص توپوگرافی چهارمحال و بختیاری افراد تمایل و رغبتی به شناسایی نمونه‌های مختلف نداشته‌اند به همین دلیل این استان به عنوان استانی بکر و ناشناخته به شمار می‌رود.
معصومی بیان داشت: با توجه به غنای چهارمحال و بختیاری از لحاظ گونه‌های گیاهی واشکافی، تفحص و بازبینی عرصه‌ها نیاز به تخصیص اعتبارات کافی دارد.
استاد گون‌شناسی و پدر فلور ایران، گفت: چهارمحال و بختیاری به دلیل کوهستانی و مرتفع بودن بسیاری از مناطق آن هنوز مورد بازدید، بازبینی و کاوش قرار نگرفته و به عنوان یکی از استان‌های ناشناخته کشور به شمار می‌رود.
حسن جهانبازی رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اقدامات خوب و گسترده در حوزه منابع طبیعی، جنگل، مرتع و آبخیزداری در یکسال گذشته، گفت: خشکیدگی جنگل‌های بلوط یکی از مهمترین مشکلات جنگل‌های زاگرس استان به شمار می‌رود که در یک دهه گذشته تحقیقات گسترده‌ای در این حوزه انجام شده است.
وی افزود: پایش خشکیدگی در جنگل‌های استان یکی از برنامه‌های تحقیقاتی این مرکز است که در طول چهار سال گذشته به صورت مستمر و سالانه در سطح جنگل‌های استان انجام شد.
جهانبازی با اشاره به پایش وضعیت جنگل‌های بلوط چهارمحال و بختیاری و رصد روند آسیب وارد شده به جنگل‌های بلوط، اضافه کرد: پایش‌ها نشان می‌دهد جنگل‌های استان در حوزه زوال و خشکیدگی نسبت به سایر استان‌های زاگرس‌نشین وضعیت بدتری دارد و درصد درگیری درختان در کانون‌های خشگیدگی بالا است.
به گفته وی، خارج شدن درختان از سوی مردم از جنگل یکی دیگر از مشکلات جنگل‌های بلوط به شمار می‌رود که این امر ضربه سنگینی به جنگل‌های استان وارد کرده است.
جهانبازی با تاکید بر اینکه جنگل‌های زاگرس نیازمند توجه در سطح ملی هستند، گفت: تخصیص اعتبار لازم به مجموعه منابع طبیعی و آبخیزداری برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس از جمله الزاماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: تغذیه و استفاده از سطوح آبگیر که به نفوذپذیری آب در پای درختان کمک می‌کند فرصتی است که موجب می‌شود این کانون‌ها را از خشکیدگی نجات دهد.
جهانبازی بیان داشت: توجه به ذخایر ژنتیکی و حفاظت از این ذخایر یکی دیگر از موضوعات مهمی است که سالانه از سوی مووسسه تحقیقات جنگل ومرتع دنبال می‌شود که بتوان بذر، غده و هر اندام دیگر این گیاهان را با حفظ شرایط استاندارد در موسسه تحقیقات جنگل ومرتع فراهم، احیا و حفاظت کرد.
وی بیشترین تمرکز مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری را جمع‌آوری بذر گیاهان مرتعی و دارویی در مناطق عادی استان عنوان و اضافه کرد: تاکنون تعداد قابل‌توجهی گونه گیاهی جمع‌آوری شده است.
به گفته جهانبازی، استفاده از ظرفیت ژن پلاس گونه‌های مرتعی از دیگر کار‌هایی است که در این موسسه تحقیقاتی انجام شده است.
وی تولید علوفه را یکی از مسائل مهم در کشور عنوان و اضافه کرد: ژن پلاس گونه‌های مرتعی برای تولید علوفه به شمار می‌روند و تلاش می‌شود به این صورت وابستگی به مراتع ومنابع طبیعی برای تامین علوفه کاهش داده شود.
جهانبازی ادامه داد: در این روش با کشت گیاهان علوفه‌ای کم آب‌بَر در اراضی دیم کم بازده به احیا مراتع و تامین علوفه کمک می‌شود.
وی توضیح داد: نقشه‌های تناسب اراضی گیاهان دارویی به خصوص گونه‌های اقتصادی مهم این استان از جمله آنغوزه، باریچه، آویشن و موسیر برای توسعه تهیه شده است.
جهانبازی با اشاره به ارزش اقتصادی گیاهان دارویی در هر هکتار، افزود: ارزش اقتصادی برخی از گونه‌های دارویی استان از جمله آنغوزه و باریچه بالای پنج میلیارد ریال در هر هکتار درآمد سالانه دارد که اقتصاد مرتع‌داران، کشاورزان و روستاییان را می‌تواند تامین کند.
وی ادامه داد: از مجموع مساحت چهارمحال و بختیاری حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار آن معادل ۸۶.۴ درصد را عرصه منابع ملی شامل جنگل‌ها و مراتع تشکیل می‌دهد.