تصادف به‌خودی‌خود ترسناک و استرس‌زا است، حال اگر راننده با عابر پیاده‌ای تصادف کند این استرس مضاعف شده و گاهی منجر به فرار از صحنه جرم می‌شود؛ اما باید بدانید که فرار از صحنه تصادف می‌تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد. این عواقب چیزی بیشتر از یک اتفاق تصادفی است و احتمالاً می‌تواند مشمول پیامد‌های جنایی نیز باشد. در این میان، بسیاری از افراد از اهمیت داشتن بیمه شخص ثالث در هنگام تصادفات رانندگی بی‌اطلاع هستند و نمی‌دانند که نداشتن بیمه می‌تواند جریمه و مشکلات دیگری را برای آن‌ها در پی داشته باشد. ازاین‌رو، دکتر امین گلریز، وکیل پایه یک دادگستری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه به عواقب فرار از صحنه تصادف و اهمیتِ داشتن بیمه می‌پردازد.
در هنگام تصادف چه‌کار کنیم؟
گلریز می‌گوید: «زمانی که با هر وسیله نقلیه‌ای اعم از موتورسیکلت یا عابر پیاده تصادفی صورت می‌گیرد، اولین کار این است که نیرو‌های مردمی به‌صورت خودسر دخالتی در صحنه تصادف نداشته باشند؛ چه از نظر پزشکی و چه از حیث برهم‌خوردن صحنه تصادف. همچنین بدون برهم‌خوردن صحنه تصادف بلافاصله باید با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته شود. در حالت ثانویه نیز باید با اورژانس تماس حاصل شود، چون ممکن است مخاطرات جانی داشته باشد.»
مجازات تصادفات رانندگی منتهی به فوت یا جراحت
گلریز مجازات تصادفات رانندگی را قائل به تفکیک می‌داند و توضیح می‌دهد: «اگر راننده دارای گوهینامه باشد و تصادف در اثر بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده منتهی به فوت شود، طبق ماده ۷۱۴ قانون تعزیرات مرتکب به ۶ ماه تا ۳ سال حبس و نیز به پرداخت دیه محکوم می‌شود. چنانچه این اتفاق در ماه‌های حرام رخ دهد، دیه تغلیظ می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «اگر راننده دارای گواهینامه نباشد یا در حین رانندگی مست باشد در این صورت مجازات ۶ ماه تا ۳ سال حبس، تشدید می‌شود.»
این وکیل پایه یک دادگستری تأکید می‌کند: «چنانچه عابر از مناطق ممنوعه عبور کرده باشد مسئولیتی متوجه راننده نیست و جبران خسارت مالی بر عهده شرکت بیمه خواهد بود.»
گلریز دررابطه‌با مجازات تصادفاتی که منجر به جراحت می‌شود، می‌گوید: «اگر جراحت با ضعف دائم یا قطع عضو همراه باشد، مرتکب به ۲ ماه تا ۶ ماه حبس محکوم می‌شود، اما اگر جراحت در حد صدمه بدنی باشد، ماده ۷۱۸ قانون تعزیرات حبس در نظر گرفته، اما حبس لزوماً باید به جزای نقدی متناسب با مجازات‌های جایگزین حبس تبدیل شود.»
از صحنه تصادف فرار نکنید
فرار از صحنه تصادف، صرف‌نظر از اینکه مقصر چه کسی است، جرم است. گلریز در این باره توضیح می‌دهد: «بر اساس پیش‌بینی قانون‌گذار، اگر راننده بتواند مصدوم را به بیمارستان برساند و بااین‌حال فرار کند، به‌موجب ماده ۷۱۹ قانون تعزیرات به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد (۷۱۴) و (۷۱۵) و (۷۱۶) محکوم خواهد شد. یعنی علاوه بر مجازات تصادف، دو سوم هم برای فرار از صحنه جرم تشدید می‌شود و در چنین شرایطی، تخفیف مجازات ممنوع است. همچنین ممکن است دادگاه گواهینامه شخص را برای یک مدتی ضبط کند.»
گلریز با بیان اینکه معرفی بعد از فرار از صحنه تصادف باعث تخفیف مجازات نمی‌شود، می‌گوید: «معرفی بعد از فرار نه‌تن‌ها تأثیری در تخفیف مجازات ندارد بلکه فرار از صحنه تصادف و معرفی بعد از آن باعث تشدید مجازات می‌شود؛ مگر اینکه مرتکب رضایت مجنی علیه و بزه‌دیده را به دست آورد و از این باب مشمول تخفیف شود.
گلریز دررابطه‌با اهمیتِ داشتن بیمه در تصادفات رانندگی می‌گوید: «بر اساس قانون بیمه اجباری اشخاص ثالث و بیمه مربوط به خودروها، داشتن بیمه الزامی است و افراد در صورت عدم بیمه توسط پلیس جریمه خواهند شد.»
او ادامه می‌دهد: «مهم‌ترین مزیت داشتن بیمه، پرداخت دیه است و در صورت تصادف، مرتکب دیگر دغدغه پرداخت دیه را نخواهد داشت. بنابراین، بیمه دارای دو مزیت است؛ عدم جریمه و پرداخت دیه در صورت تصادف.»
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: «اگر تصادفی اتفاق بیفتد و فرد دارای بیمه باشد، اما تصادف منجر به فوت شود، قاعدتاً تصادف به دلیل بی‌احتیاطی رخ‌داده است و داشتن بیمه در مجازات فرد تأثیری نخواهد داشت؛ مهم‌ترین تأثیر بیمه این است که دیه توسط بیمه پرداخته می‌شود.»
او با اشاره به مجازات تصادفات رانندگی فاقد بیمه شخص ثالث افزود: «اگر فردی فاقد بیمه باشد ضمن جریمه و مجازات باید دیه را بپردازد. چنانچه فرد توان مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد، صندوق خسارت‌های بدنی دیه را پرداخت خواهد کرد، اما بعداً به خود راننده مراجعه شده و دیه اخذ می‌شود.»
اهمیت قرارداد بیمه‌گر و بیمه‌گذار در پرداخت دیه
گلریز پرداخت دیه کامل و جبران خسارت‌های وارده در تصادفات رانندگی را بستگی به نوع قرارداد بیمه‌گر و بیمه‌گذار دانست و افزود: «گاهی برخی بیمه‌ها سقف تعهدشان زیاد است و دیه ۴ سرنشین را پوشش می‌دهند، برخی بیمه‌ها دیه ۲ سرنشین را متعهد می‌شود. برخی بیمه بدنه هم دارند و در صورت جسارت به بدنه ماشین، بیمه هزینه آن را متحمل می‌شود؛ اما علی القاعده بیمه‌ها تا ۴ نفر را پوشش می‌دهند.»
او در رابطه با بهترین توافق بیمه‌گر با بیمه گذار تصریح می‌کند: «بهترین توافق بیمه‌گذار با بیمه‌گر این است که دیه کامل تا سقف ۴ نفر را پوشش دهد و حتماً در توافقاتشان این را لحاظ کنند.»
روند شناسایی راننده متواری
گلریز درباره روند شناسایی راننده متواری توضیح می‌دهد: «پس از تصادف و متواری شدن راننده، بلافاصله با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید، طرح شکایت کنید، دوربین‌های اطراف محل را چک کرده و از عابرین و کسبه کسب اطلاع نمایید. در چنین مواقعی، ناظرین حتماً شماره پلاک را بردارند و در اختیار مراجع قضایی قرار دهند؛ چراکه با استعلام، وسیله نقلیه و مالک متواری به راحتی شناسایی می‌شود.»
مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از تصادفات رانندگی
این وکیل دادگستری به‌منظور جلوگیری از پرداخت هزینه‌های سنگین در تصادفات رانندگی و کاهش ارتکاب جرم به رانندگان توصیه می‌کند: «رانندگان حتماً باید از بیمه‌نامه‌های معتبر استفاده کنند، تاریخ اتمام بیمه‌نامه خود را لحاظ کنند، از ورود در اماکن ممنوعه خودداری نمایند و سرعت مطمئنه را در دستور کار خود قرار دهند.»
او در پایان از پلیس راهور خواستار شد: «پلیس راهور از طریق دوربین‌های نامحسوس با موتورسیکلت‌هایی که به یک معضل تبدیل شده‌اند و در پیاده‌رو و اماکن ممنوعه به‌راحتی تردد می‌کنند، با شدت هرچه‌تمام‌تر برخورد کنند؛ تشدید قوانین و مقررات عبور و مرور موتورسیکلت‌ها به‌شدت می‌تواند در کاهش تصادفات رانندگی و هزینه‌هایی که به بیت‌المال تحمیل می‌شود، جلوگیری کند.»
منبع: مهر