به نقل از روابط عمومی دیوان عالی کشور، جلسه تبیین و بررسی عملیات اجرایی دستورالعمل ارزیابی و اتقان آراء قضایی با حضور حجت الاسلام محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عالی کشور، عبدالحمید مرتضوی معاون نظارت دیوان عالی کشور، محمدنقی صوفی مدیرکل نظارت و ارزیابی آراء، حجت‌الاسلام احمدرضا پورخاقان رئیس سازمان قضایی نیرو‌های مسلح، نماینده رئیس دیوان عدالت اداری و روسای کل دادگستری استان‌ها به صورت ویدئو کنفرانس و برخط برگزار شد.
حجت الاسلام منتظری در ابتدای این جلسه تصریح کرد: در آستانه ورود به دهه مبارک فجر هستیم، امیدواریم دهه فجر با پیام‌هایی که همه ساله با خود به همراه دارد؛ روح تازه‌ای به بدنه کشور و به ویژه خدمتگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی بدمد و بتوانیم نقاط قوت را بیفزاییم و نقاط ضعف و کاستی‌ها را کاهش دهیم.
رئیس دیوان عالی کشور ادامه داد: آرائی که در قوه قضائیه صادر می‌شود، محصول زحماتی است که از شخص رئیس قوه قضائیه تا همه کسانی که مدیریت‌های گوناگون دستگاه قضائی را عهده‌دار هستند، آن را متحمل شده‌اند؛ خروجی این زحمات باید به صدور آراء عادلانه متناسب با نظام قضایی اسلامی منتهی شود و این مهمترین هدف دستگاه قضائی است.
وی با اشاره به اهمیت اتقان آراء قضائی تصریح کرد: مقام معظم رهبری در دیدار‌های خود و در سنوات مختلف، مکرر نسبت به اتقان آرای قضات تاکید فرمودند و این مهم از مطالبات جدی رئیس قوه قضائیه است که توجه به آن در سند تحول قضائی جدی شمرده شده است.
حجت الاسلام منتظری با تاکید بر اینکه بحث نظارت دیوان عالی کشور منحصر به پرونده‌های وارده به این مرجع نیست و این نظارت اطلاق دارد، گفت: مهمترین وظیفه دیوان عالی کشور نظارت بر حسن اجرای قانون در محاکم و دادگاه‌ها است و این مهم باید در جهت اتقان آراء ساماندهی شود.
وی ادامه داد: یکی از بهترین راهکار‌ها در ساماندهی نظارت بر آراء محاکم استفاده از فناوری‌های روز است که باید از این فناوری در اجرای وظیفه نظارت بر محاکم نهایت استفاده را داشته باشیم.
رئیس دیوان عالی کشور افزود: نظارت میدانی، موردی و اعزام هیأت‌های نظارتی به استان‌ها از جمله ابزار‌های قابل استفاده در بحث نظارت است، اما با استفاده از ابزار‌های الکترونیکی می‌توان نظارت بر محاکم را دقیق تر، جامع‌تر و فراگیرتر به انجام رساند.
وی تقویت نظارت سیستمی و الکترونیک بر محاکم را مورد تاکید قرار داد و گفت: از مرکز آمار و فناوری قوه قضائیه انتظار داریم در تقویت ابزار‌های الکترونیکی نهایت همکاری را داشته باشند، گام‌های بسیار خوبی در این زمینه برداشته شده، اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم و باید امکانات تعریف و چالش‌ها احصا شود.
حجت‌الاسلام منتظری افزود: در دیوان عالی کشور بحث نظارت الکترونیکی را محور کار قرار دادیم و درصددیم شیوه‌های نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم به روز شود.
رئیس دیوان عالی کشور با بیان اینکه بحث اتقان آراء باید در تمام مراحل قضائی از دادسرا تا دادگاه‌های تجدیدنظر مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: شاخص‌ها و مولفه‌های اتقان آراء را همکاران محترم استخراج و تهیه نمایند و در این زمینه می‌توان از نظرات نیز بهره جست.
حجت الاسلام منتظری ادامه داد: در دیوان عالی کشور آراء باید از اتقان و استواری لازم برخوردار باشد؛ به طوری که متن آراء قابل ارائه در سطح مجامع حقوقی و حتی قابل استفاده و بهره‌برداری آموزشی در دانشگاه‌ها و برای کارآموزان قضائی باشد، لذا باید در استدلال، به کار بردن واژه‌ها و استنادات قانونی و مستندات پرونده دقت لازم به کار گرفته شود.
رئیس دیوان عالی کشور تصریح کرد: در بحث اتقان آراء قضات مستعد و پرکار که دارای آراء برتر، مستدل، متقن و قابل ارائه هستند شناسایی شوند و روسای دادگستری‌ها در بحث تشویق و ارتقاء بر این مهم اهتمام لازم را داشته باشند.
وی افزود: متاسفانه آراء دادگاه‌های ما گاهی و به ندرت تا ۸۰ درصد در برخی موارد نقض می‌شود و این بیانگر این است که بر روی موضوع اتقان آراء آنطور که باید بررسی و کار کارشناسی صورت نگرفته است؛ در مدیریت جدید دیوان عالی کشور گام‌های خوبی در این زمینه برداشته شده است و آسیب شناسی و شناسایی علل نقض آراء در شعب دادگاه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
رئیس دیوان عالی کشور با تاکید بر اینکه بحث اتقان آراء به حقوق مردم بازمی‌گردد، گفت: روسای دادگستری‌ها با تشکیل جلسات توجیهی، علمی و حقوقی و برگزاری دوره‌های آموزشی بحث اتقان آرا را در اولویت قرار دهند؛ ما هیچ یک مستغنی از دانش قضائی نیستیم و باید دانش قضایی با برگزاری این جلسات تخصصی به روز شود چرا که یکی از مولفه‌های موثر در بحث اتقان آراء به روز بودن دانش قضائی است.
حجت‌الاسلام منتظری با اشاره به تشکیل کارگروه‌های تخصصی چهارگانه حقوقی، خانواده، مواد مخدر و کیفری در دیوان عالی کشور خاطرنشان کرد: ان شاءالله خروجی این جلسات برای دستگاه قضایی و عموم جامعه مفید به فایده باشد؛ استفاده از نظرات، پیشنهادات و تجربیات همکاران قضایی در رفع اشکالات و مدیریت کلان دیوان عالی کشور مثمرثمر خواهد بود.
در ادامه این جلسه حجت الاسلام احمدرضا پورخاقان رئیس سازمان قضائی نیرو‌های مسلح ضمن قدردانی از تشکیل این جلسه اظهار کرد: در عین حفظ محرمانگی آراء سازمان قضایی نیرو‌های مسلح موضوع اتقان آراء را در دستور کار قرار دادیم و در نتیجه زحمات همکاران قریب ۷۰ درصد از آراء سازمان در سال ۱۴۰۱ در دیوان عالی کشور تائید شد.
وی ادامه داد: از قضات دیوان عالی کشور تشکر می‌کنم که در دوره مدیریت جدید ما را همراهی نمودند و امیدواریم کارگروه پنجمی با موضوع رسیدگی به پروند ه‌های دادگاه‌های نظامی با محوریت سازمان قضائی در دیوان عالی کشور تشکیل شود و نماینده ویژه ما در آن کارگروه حضور داشته باشند تا شاهد اثربخشی بیشتر در زمینه اتقان آراء قضایی باشیم.
عبدالحمید مرتضوی در این جلسه با اشاره به اقدامات معاونت نظارت دیوان عالی کشور در اجرایی کردن دستورالعمل ارزیابی اتقان آراء قضائی گفت: بازرسی دوره‌ای هیأت‌های بازرسی از محاکم، برگزاری دوره آموزشی و نشست‌های قضایی در برخی استان‌ها، برنامه‌ریزی جهت رفع اطاله دادسی، ریشه‌یابی علل نقض آراء و ارائه برنامه عملیاتی توسط روسای دادگستری‌ها و ... از جمله اقدامات مهم صورت گرفته پیرامون اجرایی کردن دستورالعمل ارزیابی اتقان آراء می‌باشد.
وی ادامه داد: رایزنی‌هایی با معاون مالی قوه قضائیه و معاونت منابع انسانی قوه قضائیه به منظور تمهید بودجه لازم در جهت اجرایی شدن اتقان آراء قضایی و برگزاری دوره‌های آموزشی انجام شده است تا علل نقض آراء در محاکم شناسایی و در این زمینه آسیب شناسی صورت گیرد.
محمدنقی صوفی مدیرکل نظارت و ارزیابی آراء در این جلسه عنوان کرد: قضات در بحث اتقان آراء از اعمال سلیقه شخصی پرهیز کنند و بر اساس دستورالعمل ارزیابی عمل نمایند، چنانچه اشکالات و ابهاماتی در دستورالعمل ملاحظه شد، ان شاءالله با هم فکری و در آینده‌ای نزدیک، این موارد مرتفع خواهد شد.
وی ادامه داد: در بحث اتقان آرا تشکیل جلسات توجیهی مکرر با کارگروه‌های تخصصی در دستور کار قرار گیرد.
جلسه تشریح، تبیین و بررسی عملیات اجرایی دستورالعمل ارزیابی و اتقان آراء قضایی و رفع برخی از ابهامات موجود با موضوع مواد ۹ الی ۱۴ دستورالعمل ارزیابی اتقان آراء قضایی به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد و روسای دادگستری‌ها و نمایندگان آن‌ها در کارگروه‌های تخصصی سوالات و ابهامات خود را پیرامون اتقان آراء قضایی و سامانه تناد مطرح کردند.