دیوان بین‌المللی دادگستری روز جمعه در پی شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی مبنی بر این که این رژیم در جریان عملیات نظامی خود در نوار غزه، کنوانسیون منع نسل‌کشی مورخ ۱۹۴۸ را نقض کرده است، رای خود را درخصوص «اقدامات اضطراری و موقت» برای تعلیق فعالیت‌های نظامی رژیم صهیونیستی در غزه اعلام کرد.
این دادگاه در حکمی صلاحیت خود را برای رسیدگی به این پرونده تایید کرد و از رژیم صهیونیستی خواست برای جلوگیری از نسل‌کشی اقدام کند.
رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری در این جلسه تاکید کرد: اسرائیل باید اقدامات لازم را برای ممانعت از قتل یک مجموعه از انسان‌ها یا آسیب رساندن شدید به آن‌ها اتخاذ کند. اسرائیل باید تمام اقدامات لازم را برای ممانعت از کشتار جمعی و نسل‌کشی در غزه اتخاذ کند. اسرائیل باید فورا تدابیری را برای ممانعت از ویرانی و تخریب در غزه اتخاذ کرده و گزارشی را به دادگاه درباره تمام تدابیر موقت ظرف یک ماه ارائه کند.
در حکم دیوان لاهه آمده است: «اسرائیل باید تضمین کند که نیروهایش مرتکب کشتار جمعی نشوند. همچنین باید اقداماتی را برای بهبود وضعیت انسانی در غزه اتخاذ کند. غیرنظامیان در غزه با وضعیت بسیار دشواری مواجه هستند. اقدامات اسرائیل برای از بین بردن خطرات ناشی از اجحاف در حق فلسطینی‌ها کافی نیست.»
پس از صدور این حکم، استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل روز جمعه اعلام کرد که آنتونیو گوترش سریعاً اقدامات موقت تعیین شده توسط دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونسیتی را به اطلاع شورای امنیت سازمان ملل خواهد رساند.
همچنین قرار است به درخواست الجزایر «عضو غیردائم شورای امنیت» جلسه فوق‌العاده شورای امنیت در مورد رای دیوان بین‌المللی دادگستری روز چهارشنبه هفته جاری برگزار شود.
حکم روز گذشته دیوان بین‌المللی دادگستری علیه رژیم صهیونیستی با واکنش کشور‌های مختلف روبرو شد، در این ارتباط دولت آمریکا در واکنش به حکم اخیر دیوان دادگستری بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی مدعی شد اتهامات نسل کشی علیه این رژیم «بی‌پایه و اساس» هستند.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای در راستای حمایت از رژیم صهیونیستی و با نادیده گرفتن جنایات گسترده این رژیم علیه مردم غزه ادعا کرد: «ما همچنان معتقدیم که اتهامات نسل کشی بی‌پایه و اساس هستند و متذکر می‌شویم که دادگاه در حکمش یافته‌ای درباره نسل‌کشی نداشته یا درخواست آتش‌بس نکرده است و اینکه خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط همه گروگان‌ها (اسرای صهیونیست) در اختیار حماس شده است.»
دولت‌های اسپانیا، ایرلند و اسکاتلند، ترکیه و ایران نیز در موضع‌گیری‌هایی از رای اخیر دیوان دادگستری بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی استقبال و نسبت به تاثیر این حکم در متوقف شدن نسل‌کشی این رژیم در نوار غزه ابراز امیدواری کردند.
در همین ارتباط وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس به دولت و ملت آفریقای جنوبی به مناسبت موفقیت در دیوان بین‌المللی دادگستری تبریک گفت.
رای دیوان لاهه یک پیروزی حقوقی و سیاسی بی نظیر در تاریخ مبارزات ملت فلسطین است
«سید هادی برهانی» کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ارزیابی وی از رای دیوان لاهه در مورد نسل‌کشی در غزه چیست؟ گفت: رای دیوان لاهه یک پیروزی حقوقی و سیاسی بی‌نظیر در تاریخ مبارزات ملت فلسطین و حامیان آن‌ها و شکست سخت و بی سابقه‌ای برای اسرائیل است. در این رای برای اولین بار اسرائیل در یک دادگاه بین‌الملی در جایگاه متهم نشسته و به بزرگترین جرم و جنایت ممکن یعنی نسل‌کشی متهم شده است.
وی افزود: البته باید به این موضوع توجه داشت که تازه دادگاه آغاز شده و صدور حکم نهایی ممکن است ماه‌ها و یا حتی سال‌ها طول بکشد، اما همین که دادگاه قبول کرده اتهام نسل کشی در غزه توسط اسرائیل را بپذیرد و بررسی کند، تحول بسیار بزرگ و بی سابقه‌ای است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که این حکم در این مرحله چه تاثیری بر اوضاع غزه و مردم این باریکه دارد؟ گفت: تاثیرات مهم این رای هم حقوقی و هم سیاسی است. از نظر حقوقی دیوان براساس درخواست هیات آفریقای جنوبی که براساس اوضاع غزه و خطر گسترش و ادامه نسل‌کشی مردم فلسطین تقاضای آتش‌بس فوری کرده بودند، حکم داد.
رای دادگاه محدودیت‌های بسیاری برای عملیات نظامی اسرائیل به وجود می‌آورد
وی تصریح کرد: براساس این حکم، نظر هیات آفریقای جنوبی معتبر تشخیص داده شد، اما برای توقف آن تقاضای آتش‌بس نشد. بلکه خواهان انجام اقدامات متعددی از سوی اسرائیل شد که به موجب آن جمعیت غیرنظامی غزه نباید در اثر عملیات نظامی رژیم آسیب ببینند. البته این حکم به وضوح و صراحت تقاضای آتش بس نیست، اما دریافت بسیاری این است که تنها راه برآورده شدن خواست‌های دادگاه آتش‌بس است. اگر هم این نظر کاملا صحیح نباشد به هرحال رای دادگاه محدودیت‌های بسیاری برای عملیات نظامی اسرائیل به وجود می‌آورد و اسرائیل نمی‌تواند به شکل کنونی حملات به غزه را ادامه دهد.
دادگاه لاهه، می‌تواند پرونده اسراییل را به شورای امنیت احاله دهد
این استاد دانشگاه تهران درپاسخ به این سوال که آیا ضمانتی برای اجرای حکم دادگاه از سوی اسرائیل وجود دارد؟ اظهار کرد: اسرائیل عضو دادگاه لاهه است و در برابر آن تعهد قانونی دارد و احکام این دادگاه هم الزام آور است اگر چه خود دادگاه قدرت اجرایی خاص خود ندارد. براساس این حکم اسرائیل باید ظرف یک ماه گزارشی از اجرای خواست دادگاه ارائه کند. اگر این کار را نکند یا گزارش ارسالی دادگاه را قانع نکند که اسرائیل اقدامات لازم را برای اجرای حکم دادگاه انجام داده، دادگاه می‌تواند این پرونده را به شورای امنیت احاله دهد تا در واقع براساس قدرت اجرایی شورای امنیت، این شورا در مورد اجبار اسرائیل به تسلیم در برابر رای دادگاه تصمیم بگیرد.
همه جهان خواهان توقف نسل‌کشی رژیم صهیونیستی هستند
برهانی در واکنش به این موضوع که آیا آمریکا می‌تواند در شورای امنیت تصمیم مربوطه علیه اسرائیل را وتو کند؟ خاطرنشان کرد: بله از نظر حقوقی می‌تواند، اما از نظر سیاسی شاید نتواند، چون هزینه این کار برای آمریکا بسیار سنگین است. معنای این کار آمریکا این است که یک نسل کشی در جریان است و دادگاه بین‌المللی خواهان توقف این نسل‌کشی است و در واقع همه جهان خواهان توقف این نسل‌کشی هستند، اما آمریکا مانع متوقف شدن نسل کشی مزبور است. این مسئله می‌تواند آبروریزی بزرگی برای آمریکا باشد و منافع و امنیت این کشور را در تمام جهان، حتی کشور‌های اروپایی، در معرض خطر قرار دهد. زیرا حتی اتحادیه اروپا از این دادگاه پشتیبانی کرده است.
وی در پاسخ به این سوال که کشور‌های اسلامی چگونه می‌توانند از این حکم به نفع مردم فلسطین استفاده کنند؟ گفت: با حکم دادگاه اینک یک جبهه بین المللی مقابله و مبارزه با جنایات اسرائیل گشوده شده است که در یک طرف آن کشور‌های اسلامی، کشور‌های جهان سوم و حتی اتحادیه اروپا و سازمان ملل و حقوق بین‌الملل و دادگاه بین‌المللی لاهه است و در طرف دیگر آن اسرائیل و آمریکا قرار دارند، احتمال شکست آمریکا و اسرائیل در این رویارویی بسیار زیاد است، چون موازنه قوا به نفع مردم فلسطین و به ضرر اسرائیل است.
اسراییل، برای جبران شکست خود در دادگاه لاهه اقدام به تحریک کشور‌های اسلامی و ایران خواهد کرد
برهانی افزود: بنابراین عقل و حکمت اقتضا می‌کند کشور‌های اسلامی و ایران در این جبهه‌گیری و مبارزه سرمایه‌گذاری و مشارکت کنند. لازمه این مشارکت همکاری و هماهنگی با کشور‌های اسلامی و حتی کشور‌های اروپایی است. در این مدت اسرائیل تلاش خواهد کرد این جبهه را در عرصه بین‌المللی ببندد و جبهه‌های دیگری را بگشاید که توازن قوا در آن‌ها بیشتر به نفع اسرائیل است و برای این کار کشور‌های اسلامی و ایران را تحریک خواهد کرد. ایران باید مراقب باشد و تسلیم این تحریکات نشود و راه این موضوع تمرکز بر پیگیری حکم دادگاه لاهه و همکاری و هماهنگی و همفکری با آفریقای جنوبی و کشور‌های اسلامی است.
منبع: ایسنا