بسیاری افراد با وجود بالغ‌بودن، گویی آداب استفاده از وسایل نقلیه عمومی را به کلی فراموش کرده‌اند. آن‌ها گرچه به خاطر رعایت‌نکردن این آداب جریمه نمی‌شوند، اما احتمالاً با نگاه سرزنش‌آمیز یا واکنش خشم‌آلود دیگر مسافران مواجه خواهند شد.
برخی اصول استفاده از وسایل نقلیه عمومی عبارت هستند از:
۱- صف را معطل خود نکنید: این توصیه به ویژه در مورد وسایل نقلیه‌ای صدق می‌کند که تأیید هویت و مدارک بخشی از فرایند استفاده از آنهاست، مثل قطار، اتوبوس‌های بین شهری و هواپیما. مدارک لازم را از قبل (پاسپورت، کارت شناسایی و غیره) آماده کنید تا وقتی نوبت‌تان شد، نفرات پشت‌سری‌تان را معطل خود نکنید. در فرودگاه، ساعت و کمربندتان را باز کنید. وسایل ضروری را پیش از خروج از خانه از هم جدا کنید و آن‌ها را میان کیف دم‌دستی و چمدان‌تان تقسیم کنید تا عبور از گیت و بوردینگ سریع‌تر و راحت‌تر انجام شود.
۲- چیز‌هایی را که طی سفر نیاز دارید، از قبل آماده کنید: خوراکی‌ها، وسایل الکترویک، مدارک، پول و شاید یک کتاب. شما نباید مزاحم باقی مسافران شوید و آن‌ها را مجبور کنید در یک وسیله نقلیه در حال حرکت به خاطر شما از جای خود بلند شوند.
۳- فراموش نکنید باید برای وسایل بقیه مسافران هم جا باقی بگذارید: تولیدکنندگان هواپیما‌ها و اتوبوس‌های بین شهری برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها فضای مخصوص نگهداری بار مسافران را کاهش می‌دهند. درست است که برای سفر‌های طولانی اغلب از چمدان بزرگ استفاده می‌شود، اما اگر ساک‌های متعددی داشتید، آن‌ها را به صورت عمودی در بخش نگهداری بار روی هم بچینید تا فضای کمتری اشغال کنند. مطمئن شوید برای وسایل باقی مسافران هم جای خالی باقی‌مانده است. در غیر این صورت، بخشی از وسایل‌تان را زیر صندلی خودتان قرار دهید.
۴- به بقیه مسافران در حمل یا جاگذاری چمدان‌شان کمک کنید: با این کار، نه تنها احترام همسفرهای‌تان را به دست می‌آورید، بلکه مدت‌زمان سوار و جاگیرشدن مسافران را هم به میزان چشمگیری کاهش می‌دهید. کمک به افراد سالمند، زنان باردار و افراد معلول را در اولویت قرار دهید.
۵- کیف و کوله حجیم خود را از روی دوش بردارید: اگر کیف یا کوله حجیمی به همراه داشتید، هنگام ورود به وسایل نقلیه عمومی باید آن را جلوی خودتان بگیرید. این کار همچنین کمک می‌کند به وسایل شخصی‌تان دید داشته باشید و احتمال اینکه مورد سرقت قرار گیرید، کمتر شود.
۶- از عطر تند استفاده نکنید: اگر فضای وسیله نقلیه عمومی شلوغ بود، همچنین هرگز در فضای بسته وسایل نقلیه عمومی به خود عطر نزنید و اگر هم تصمیم داشتید از قبل از عطر استفاده کنید، از انتخاب عطر‌های تند خودداری کنید.
۷- پیش از کمک‌کردن سؤال کنید: اگر در یک وسیله نقلیه عمومی تصمیم گرفتید به یک غریبه کمک کنید (به ویژه افراد معلول)، حتماً پیش از دست به کار شدن از او بپرسید که آیا به کمک شما نیاز دارد یا خیر. ممکن است همسفرتان با انجام‌دادن کار‌های خود به تنهایی، بیشتر احساس امنیت و راحتی کند.
۸- از توانایی کودک‌تان ارزیابی درستی داشته باشید: درست است که همیشه باید صندلی خود را به مادری که یک نوزاد در آغوش دارد، داد، اما یک کودک پنج ساله می‌تواند یک سفر ۲۰دقیقه‌ای را به راحتی سر پا سپری کند و دیدن فرزند ۱۲ساله‌ای که در آغوش مادرش نشسته، بسیار عجیب است.
۹- آداب استفاده از وسایل نقلیه عمومی را از قبل به کودک‌تان یاد دهید: با این کار دیگر لازم نیست در مترو هر لحظه سرش داد بکشید (یا بدتر اینکه، حرف‌های بی‌ادبانه‌ای از باقی مسافران بشنوید). به فرزندتان یاد دهید که در وسایل نقلیه عمومی باید سعی کند ساکت بماند. اگر فرزندتان به‌اندازه کافی بزرگ و باهوش باشد، احتمالاً می‌تواند درک کند که در مکان‌های عمومی چطور باید رفتار کرد.
۱۰- آماده دادن صندلی خود به دیگران باشید: منظور این نیست که باید صندلی راحتی را که از قبل رزرو کرده‌اید، به مسافر دیگری دهید که راحتی‌اش برایش اولویت نبوده و بلیت خود را لحظه آخر خریداری کرده است، اما اگر تنها سفر می‌کردید و با خانواده بدشانسی روبه‌رو شدید که نتوانستند صندلی‌های کنار هم را بگیرند، می‌توانید به آن‌ها پیشنهاد جابه‌جاکردن صندلی‌های‌تان را دهید.
۱۱- از بردن مواد غذایی بودار خودداری کنید: از به همراه داشتن هر غذا و خوراکی‌ای که بوی زیادی دارد، پرهیز کنید. میوه، میوه خشک، آجیل یا بیسکوییت و کلوچه گزینه‌های مناسبی برای این منظور هستند.
۱۲- از سروصدا کردن پرهیز کنید: این امر می‌تواند شامل زنگ‌خوردن مداوم تلفن همراه، تماشای فیلم یا گوش‌دادن به موسیقی روی گوشی بدون هدفون و بلند صحبت کردن با گوشی یا دیگران باشد. استفاده از هدفون را فراموش نکنید.
۱۳- اگر قصد خوابیدن داشتید، مزاحم دیگران نشوید: خوابیدن یا نخوابیدن در مسیر به نوع وسیله نقلیه بستگی دارد. مثلاً در مترو سخت می‌شود این کار را انجام داد. به علاوه، ممکن است برای جا شدن دیگران لازم به جابه‌جایی باشد. در قطار، اتویوس و هواپیما معمولاً امکان تغییر حالت صندلی برای خوابیدن وجود دارد، اما به دلیل کمبود جا، ممکن است این کار مسافران پشت سری‌تان را اذیت کند. در این صورت، بالش‌های سفری دورگردنی کمک بزرگی برای‌تان خواهند بود و به شما این امکان را می‌دهند که بدون ایجاد مزاحمت برای همسفر‌های خود، بتوانید استراحت کنید.
۱۴- با چتر خود برای دیگران ایجاد مزاحمت نکنید: در روز‌های بارانی وسایل نقلیه عمومی بیش از پیش شلوغ می‌شوند و مسافران علاوه بر کیف یک چتر هم به همراه دارند. از باز و بسته کردن و تکان دادن چتر خود در نزدیکی دیگران پرهیز کنید. به علاوه، در وسایل نقلیه عمومی باید چتر خود را کاملاً بسته نگه دارید. برای جلوگیری از خیس‌شدن لباس خود و دیگران، آن را پایین نگه دارید.
۱۵- به پیاده‌شدن دیگران کمک کنید: تنها یک چیز هست که مسافران دوست دارند، سریع‌تر از سوارشدن به یک وسیله نقلیه عمومی انجامش دهند و آن خارج‌شدن از آن است. در این مورد هم کمک به زنان باردار، افراد سالمند و معلولان را فراموش نکنید. به علاوه به کسانی که عجله زیادی دارند، راه دهید، چون ممکن است واقعاً کار فوری‌ای داشته باشند. به علاوه، جمع‌شدن در نزدیکی در خروج کار بی‌فایده‌ای است و ارزش آن صرفه‌جویی چندثانیه‌ای را ندارد.
۱۶- از پله‌برقی درست استفاده کنید: همیشه به خاطر داشته باشید که هنگام استفاده از پله‌برقی سمت راست بایستید و اگر مایل به ایستادن نبودید، برای حرکت از سمت چپ پله‌برقی استفاده کنید. به علاوه، فراموش نکنید که اگر فرد پشت سری‌تان قصد حرکت داشت، حتماً کنار روید و به او راه دهید.
۱۷- از اشغال‌کردن فضای دیگران خودداری کنید: در هنگام سفر، به ویژه سفر‌های طولانی، مسافران اغلب احساس کمبود جا می‌کنند، مثلاً وجود تنها یک دسته برای دو صندلی یا نزدیکی بیش از اندازه صندلی‌ها به یکدیگر. مطمئن شوید خودتان و وسایل‌تان برای دیگر مسافران ایجاد مزاحمت نمی‌کند. از درازکردن پاها، تماس فیزیکی با مسافران کناردستی و قراردادن وسایل خود بین صندلی‌ها یا زیر پای همسفرهای‌تان خودداری کنید.
۱۸- از پهن‌کردن وسایل‌تان و اشغال‌کردن فضا خودداری کنید: اگر وسیله‌ای مثل روزنامه به همراه دارید که باز کردن آن فضای زیادی اشغال می‌کند، از آن در جمع‌شده‌ترین حالت ممکن استفاده کنید تا مزاحم دیگر مسافران نشوید.
۱۹- از خیره‌شدن به دیگران و وسایل‌شان پرهیز کنید: در وسایل نقلیه عمومی هرگز به صورت، لباس‌ها، تلفن همراه و کتاب دیگران زل نزنید.
منبع: روزنامه جوان