تجربه دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی گویای این واقعیت است که این دولت در چارچوب سیاست همسایگی، اهمیت زیادی برای توسعه مناسبات همه جانبه با همسایگان قائل است و در این میان جمهوری ترکیه بنا به دلایل مختلفی دارای جایگاه و اهمیت ویژه‌ای است.
از این رو، آیت الله «سیدابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری اسلامی ایران به دعوت همتای ترکیه‌ای خود و به منظور انجام سفر رسمی، صبح امروز پنجشنبه (۱۴ دی ماه) در صدر یک هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی عازم آنکارا پایتخت ترکیه می‌شود. این سفر قرار بود که میانه دی ماه انجام گیرد که به دلیل حمله تروریستی کرمان به تعویق افتاد.
برنامه سفر از این قرار است که آقای رییسی پس از استقبال رسمی از سوی «رجب طیب اردوغان» همتای ترکیه‌ای با وی ملاقاتی خصوصی خواهد داشت و سپس هشتمین نشست شورای عالی همکاری‌های ایران و ترکیه به ریاست دو رئیس جمهور برگزار می‌شود. نشست مطبوعاتی و حضور روسای جمهور در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی از دیگر برنامه‌های این سفر خواهد بود.
به تازگی پایگاه خبری مجموعه رادیویی تلویزیونی دولتی ترکیه «تی. آر. تی» به چند مورد از اهداف این سفر پرداخته و افزون بر اشاره به امضای چند تفاهم‌نامه، آورده‌است که «در این دیدار جوانب اقداماتی که می‌توان برای بهبود روابط موجود در حوزه‌هایی مانند اقتصاد، تجارت، انرژی، حمل و نقل و صنایع دفاعی انجام داد، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. همچنین گام‌های احتمالی برای آتش بس دائمی در غزه را بررسی خواهند کرد.»
این پایگاه خبری ترکیه‌ای اضافه می‌کند: رئیسی و اردوغان که از ۷ اکتبر تاکنون دو بار به صورت تلفنی و یک بار رو در رو در ازبکستان ملاقات کرده‌اند، درباره آنچه می‌توان برای پایان دادن به بحران انسانی در منطقه و تضمین آتش بس دائمی انجام داد، گفتگو خواهند کرد. اردوغان پیشنهاد‌های راه حلی ترکیه را به همتای ایرانی خود منتقل خواهد کرد. اردوغان و رئیسی همچنین درباره تحولات قفقاز جنوبی و سوریه و مبارزه با تروریسم گفتگو خواهند کرد.
تعمیق همکاری‌های همه‌جانبه با چاشنی اقتصاد
هشتمین نشست شورای عالی همکاری‌های ایران و ترکیه در حالی طی سفر رئیس جمهوری ایران به آنکارا برگزار خواهد شد که نشست قبلی آن (هفتمین نشست) اواخر تیرماه ۱۴۰۱ و در جریان سفر رسمی رئیس جمهور ترکیه به تهران برگزار شد. در جریان آن نشست، دو طرف بر توسعه مناسبات و ارتقای روابط در حوزه‌های اقتصادی، زیرساختی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی توافق کردند.
بنابر این امضای سند همکاری جامع بلندمدت میان دو کشور در سفر پارسال اردوغان به ایران، افق و چشم انداز روشنی را در توسعه مناسبات دو کشور پیش روی دو دولت قرار داده است. بدون شک اجرای درست و صحیح این سند همکاری که به نوعی «نقشه راه» روابط تجاری و اقتصادی دوکشور به شمار می‌رود و می‌تواند جهش قابل ملاحظه‌ای در توسعه همکاری‌های دوکشور در زمینه‌های مختلف بویژه تجاری و اقتصادی ایجاد کند.
ایران و ترکیه به عنوان دو کشور مهم و اثرگذار منطقه می‌توانند به واسطه حُسن همجواری، نهایت استفاده را از این موقعیت جغرافیایی ببرند. ترکیه سومین شریک تجاری جمهوری اسلامی ایران در صادرات و واردات است و حجم تجارت میان دو کشور پس از پاندمی و از سال ۱۴۰۱ روند افزایشی گرفته است.
بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت ایران حجم تجارت ایران و ترکیه بالغ بر ۱۳.۴ میلیارد دلار افزایش یافته است و با توجه به ظرفیت‌های بالای دو کشور و جایگاه ژئوپلتیک و ژئواکونومیک دو کشور، این حجم تجارت بین دو کشور مطلوب و رضایت‌بخش نیست و با حجم تجارت هدف گذاری شده ۳۰ میلیارد دلاری از سوی رهبران دو کشور فاصله زیادی وجود دارد.
از نگاه کارشناسان اقتصادی، دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه تقریباً در تمامی حوزه‌های اقتصادی و تجاری نقش مکمل دارند. همکاری دو کشور در حوزه انرژی اعم از نفت، گاز و برق علاوه بر تامین نیاز‌های متقابل می‌تواند بستری برای همکاری‌های منطقه‌ای در این حوزه فراهم کند.
علاوه بر مزیت‌های اقتصادی ناشی از همکاری دوجانبه، همکاری دو قدرت بزرگ منطقه یعنی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه علاوه بر منافع متقابل دو کشور می‌تواند صلح و ثبات و امنیت و توسعه و رفاه را در منطقه به ارمغان بیاورد.
این دو همسایه با برخورداری از اشتراکات فراوان فرهنگی، دینی و با قرار گرفتن در جاده تاریخی ابریشم نقشی مؤثر در معادلات منطقه‌ای دارند. همین اشتراکات، بستر را برای توسعه و تعمیق همکاری‌ها هموار کرده‌است.
ضمن آنکه تردد دیپلماتیک و سفر‌های گوناگون همچون سفر امروز آیت‌الله رئیسی به ترکیه، افزون بر آنکه بیانگر روابط خوب سیاسی و اعتماد متقابل میان طرفین با هدف توسعه به همکاری‌ها است، از مسیر درستی حکایت می‌کند که تهران- آنکارا در آن گام نهاده‌اند.
منبع : ایرنا