در شرایط فعلی زمان بهره برداری از آب‌های ژرف نیست

در ویژه برنامه انتخاباتی بالاتر موضوع استفاده از منابع آب جدید و آب‌های ژرف مورد بررسی قرار گرفت و آقای شریفی رئیس انجمن علمی مقابله با خشکسالی و خانم زهرایی دبیرکارگروه سازگاری با کم آبی به سوالاتی پاسخ دادند.

زهرایی گفت: قطعا اکتشاف آب موضوع مهمی است و استحصال منابع آبی جدید همیشه جزو فعالیت‌های مهم دولت و به خصوص بخش آب بوده است. اما ما در بهره برداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی و منابع مختلفی که با پروژه‌های هزینه بر تامین شده نتوانستیم به نحو درست این منابع آبی را مدیریت کنیم و تنش‌های آبی را کاهش دهیم. همانطور که مشاهده می‌کنیم همینطور که زمان می‌گذرد علیرغم طرح‌های مختلفی که برای استحصال آب به بهره برداری می‌رسد، همچنان تنش‌های آبی در حال تشدید شدن است. 

او ادامه داد: این نشان می‌دهد که برنامه‌های استحصال از منابع آبی جدید لزوما نمی‌تواند مشکل کم آبی ما را رفع کند. آب ژرف یک منبع آبی بسیار استراتژیک است و به همین دلیل فکر می‌کنیم که در حال حاضر وقت استحصال آن نیست.

شریفی گفت: آب برابر با امنیت غذایی و امنیت ملی است و از نظر کمی و کیفی برای ما بسیار مهم است. کشوری در منطقه خشک و نیمه خشک و متکی به آبیاری هستیم و اگر بخواهیم استقلال خود را حفظ کنیم باید از منابع آبی خود درست استفاده کنیم. افزایش بهره وری، جلوگیری از ضایعات مسائلی است که باید در اولویت باشد. اعتقاد ما این است کشوری که در جنوب و شمال آن دریا قرار دارد، باید ظرفیت‌های خود را بشناسد. در منطقه‌ای مثل سیستان و بلوچستان آب استراتژیک آبی است که در حال حاضر از آن استفاده کنیم.

بلورچی گفت: ما باید بهره برداری از منابع زیرزمینی آبرفتی را در لحظه قطع کنیم و برای منابع مورد نیاز جایگزین به فکر آبخوان‌های سنگی باشیم و چیزی که در گذشته به به عنوان قنات داشتیم و می‌توانیم آن را توسعه دهیم. ما توانیم از آب‌های موجود در آبخوان‌های سنگی به شرط تجدیدپذیر بودن آن‌ها استفاده کنیم.

زهرایی گفت: ما باید مسئله بهره برداری از آب ژرف رو از مسئله کمبود آب سیستان جدا کنیم. کشوری هستیم که از منابع آب زیرزمینی و سطحی بهتری نسبت به خیلی از کشور‌های واقع در خاورمیانه برخوردار هستیم، اما در عین حال کشوری هستیم که در دهه‌های گذشته ذخایر زیرزمینی خود را مصرف می‌کنیم. منابع آب زیرزمینی نسبت به برداشت زیاد حساس هستند. ما در ۴ دهه پذشته ۳۰ درصد از منابع زیرزمینی غیرتجدیدپذیر را مصرف کردیم. معاونت علمی ریاست جمهوری، متولی اکتشاف آب‌های ژرف شده و کلیه گزارش‌ها به صورت محرمانه بوده و در معرض قضاوت هیچ جامعه علمی یا اجرایی کشور نبوده و قابل ارزیابی نیست.

شریفی در پاسخ به این موضوع گفت: آب‌هایی که تحت عنوان آب‌های فسیلی هستند، عمرشان چند میلیون سال است. آب‌هایی که در آبرفت‌ها داریم در سن سنجی که انجام شده بعضا ۹ تا ۱۰ هزار سال است. در ناحیه‌ای شاهد افت منابع آب زیرزمینی هستیم یا باید بهره برداری را متوقف کنیم یا باید آن را تغذیه کنیم، اما بخشی از آب ژرفی که از استفاده می‌کنیم تجدیدپذیر است و اگر استفاده کنیم دیگر در دسترس ما نخواهد بود. دلیل محرمانه بودن اطلاعات این است که ضرورتی ندارد، اطلاعات منابع استراتژیک که مانند نفت و گاز و منابع دیگر است را به طور عمومی منتشر کرد.