هم مرز بودن ایران و ترکیه به معنای داشتن اقلیم‌های مشترک نیست

در برنامه صف اول موضوع مورد پیشبینی بارش‌ها و هواشناسی در کشور بحث و گفتگو قرار گرفت و سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور به سوالاتی پاسخ داد.

تاجبخش گفت: پیشبینی‌های هواشناسی مبتنی بر روش‌های ریاضی است و شواهدی را می‌بینیم و بر اساس آن پیشبینی‌هایی را انجام می‌دهیم. در ابتدای امسال غالب مدل‌هایی که اجرا کردیم نشان میداد که در خاورمیانه و از جمله ایران، احتمال بارش وجود داشته است و تا شهریور هم این شواهد وجود داشت. 

او افزود: اساسا نمی‌توانیم اقدامات خود را بر اساس پیشبینی‌ها انجام دهیم و باید سناریو‌های مختلفی در حوزه‌های مختلف مثل آب، کشاورزی و محیط زیست ایجاد شود تا نسبت به شرایط با برنامه پیش برویم. اتفاقاتی در جو می‌افتد که پیشبینی پذیری را کاهش می‌دهد و یکی از این اتفاقات، افزایش دما است که سال ۲۰۲۳ به گرمترین سال تاریخ کره زمین تبدیل شد.

رئیس سازمان هواشناسی گفت: در مهر حدود ۱۲ میلیمتر از میانگین بارش بلند مدت، بارش بیشتری داشتیم. این میزان در آذر ماه به حد نرمال رسید، اما در آذر شرایط بسیار بدی داشتیم. در کل ستون جوی یک گرمای بی سابقه را داشتیم که در هیچکدام از مدل‌های پیشبینی، تا این اندازه دیده نشده بود که به نظر می‌رسد یکی از تاثیرات تغییر اقلیم در کشور باشد.

او در خصوص شرایط ایران در بهره گیری از تکنولوژی‌های پیشبینی هوا گفت: بسیاری از ادوات به روز دنیا را در کشور برای هواشناسی داریم، اما مهم تراکم این شبکه دیدبانی است. در بررسی که انجام شده متوسط ایستگاه‌های هواشناسی در کشور‌ها حدود ۲۰ کیلومتر است، اما در کشور ما نزدیک به ۱۰۰ کیلومتر است بنابراین اختلاف زیادی برای دریافت داده‌های پر تراکم داریم. از انجایی که عضو سازمان هواشناسی جهانی هستیم، با دانشی که در آنجا ایجاد می‌شود مرتبط هستیم.

او افزود: در برنامه هفتم سازمان هواشناسی تلاش کرد با توجه به ضرورت توجه به تغییر اقلیم در کشور مواردی را برنامه هفتم بگنجانیم و نهایتا هیچکدام از بند‌های مورد نظر ما در برنامه ذکر نشد. امیدوارم در برنامه بودجه سال آینده که در دستور کار است، موضوعات مرتبط با هواشناسی گنجانده شود. مرکز پژوهش‌های مجلس اختلاف قابل توجه اعتبارات سازمان هواشناسی کشور با سازمان‌های هواشناسی دیگر کشور‌ها را مورد مقایسه قرار داده و در مواردی اعتبارات بیش از ۱۰ برابر اعتبارات سازمان هواشناسی در ایران است. لگر سالانه ۱ هزار میلیارد تومان اعتبارات عمرانی سازمان هواشناسی تامین شود می‌توانیم طی مدت ۵ به داده‌های قابل توجهی در پیشبینی هواشناسی برسیم.

تاجبخش ادامه داد: وقوع بارش و تشکیل ابر فرایند‌هایی هستند که یک تعریف مشخص دارند. یکی از اصلی‌ترین عوامل در شکل گیری شرایط ناپایدار جوی، وضعیت پستی و بلندی‌های سطح زمین و میزان رطوبت است که می‌تواند منجر به بارندگی شود. کشور ترکیه در عرض‌های بالاتر از کشور ما قرار دارد. وسعت کمتری نسبت به ایران دارد و دو منبع رطوبتی قابل توجه دارد و الگوی جوی ان با کشور ما متفاوت است. هم مرز بودن کشور‌ها به معنای سیستم‌های جوی مشابه نیست. میانگین بارش ترکیه سالانه بیش از ۵۰۰ میلمتر است و این رقم در کشور ما ۲۳۰ میلیمتر است و دو کشور با دو اقلیم متفاوت هستیم.

تاجبخش در پاسخ به اینکه آیا اعتباراتی از سازمان مدیریت بحران به هواشناسی تخصیص داده می‌شود گفت: در سال‌های گذشته در موضوع نجات دریاچه ارومیه، بخش کوچکی از اعتبارات مدیریت بحران به سازمان هواشناسی رسیده، اما اصلی‌ترین موضوع سازمان هواشناسی، وظایفی است که در قانون‌های مدیریت بحران و هوای پاک به عهده ما گذاشته شده است. متاسفانه در این حوزه هنوز اعتباراتی را دریافت نکرده ایم و آنچه در حوزه پیشگیری انجام شده، بر اساس اعتبارات خود سازمان هواشناسی بوده است.