اکبرپور عضو هیأت علمی و استاد دانشگاه بیرجند در برنامه رادیویی میز خبر صدا و سیمای خراسان جنوبی گفت: با تحقیق در آبخوان دشت بیرجند متوجه شدیم که این آبخوان سالانه ۵۶ سانتی‌متر افت می‌کند و ۹ میلیون مترمکعب کسری مخزن داریم.
او افزود: ضخامت سفره در بهترین نقطه آبخوان ۴۰ متر است و ما سالی ۵۶ سانتی‌متر افت داریم که عمر مفید آبخوان تا ضخامت ۲۰ متر آن است و اگر با همین شیوه پیش برویم تا ۴۰ سال آینده آبخوان دشت بیرجند به طور کامل خشک می‌شود.
اکبرپور بیان کرد: در مورد دشت بیرجند، ۱۴ تا ۱۵ درصد میزان بارندگی‌ها به عنوان تغذیه به سفره‌ها می‌رود و بقیه به رواناب تبدیل و یا تبخیر می‌شوند.
عضو هیأت علمی و استاد دانشگاه بیرجند ادامه داد: در بحث فرونشست‌ها در استان میزان فرونشست سالانه چاه‌ها به طور میانگین بین صفر تا ۵ سانتی‌متر است و برای کاهش این آمار تا سال ۱۴۰۱، هزار و ۹۷۸ کنتور هوشمند برای چاه‌ها نصب شده، ۸۵۴ چاه غیرمجاز مسدود شده، ۱۷۸۲ پروانه تعدیل شده است و به طور کل ۴۹ کیلومتر مکعب حجم صرفه‌جویی در این بخش را داشتیم که این اقدامات خوب است، اما کافی نیست و برای اینکه نتیجه بهتری بگیریم می‌بایست سواد آبی مردم و ذینفعان را که همان کشاورزان هستند را بالا ببریم.
بحران آبی استان با فرونشست چاه‌ها
شهابی فرد مدیر مطالعات پایه‌ای شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: در آبخوان دشت بیرجند علاوه بر افت، فرونشست نیز داریم؛ حتی کشاورزی می‌گفت وقتی زمینش را آبیاری می‌کرد آب به طور کامل ناپدید می‌شده و این اتفاق ناشی از ایجاد شکاف در زمین است.
او افزود: وقتی که افت چاه صورت می‌گیرد باعث می‌شود که هر سال بخشی از ضخامت چاه از آب خالی شود که در مورد دشت بیرجند این مقدار ۵۶ سانتی‌متر است و این موضوع در نهایت باعث ایجاد شکاف می‌شود و به همین دلیل است که هرچه کشاورز آن زمین را آبیاری کند آب ناپدید می‌شود و مجبور است در زمین دیگری کشت انجام دهد.
بیشتر بخوانید
شهابی فرد بیان کرد: بخش کشاورزی ۸۸ درصد از منابع آبی را مصرف می‌کند که می‌بایست با تغییر الگوی کشت و روش‌های نوین آبیاری بدون افزایش سطح زیرکشت مصارف آب را در این بخش کنترل کنیم و به طور مثال می‌بایست تا پایان شهریور امسال در بحث آبیاری نوین ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته باشیم که استان ۱۱ درصد از این تعهد عقب است.
مدیر مطالعات پایه‌ای شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی ادامه داد: به طور کل شرایط استان در زمینه فرونشست بحرانی است و ۱۷ محدوده فرونشست در استان در حد ۲ تا ۵ سانتی‌متر داریم که در بخش کشاورزی از سال ۹۳ بحث کنتور‌های هوشمند را برای کاهش برداشت بی رویه آب از چاه‌ها اجرایی کردیم و طی برنامه‌ها از سال ۹۹ تا سال ۱۴۰۵ باید برداشت کشاورزی ۱۶۴ میلیون لیتر کاهش پیدا کند.
او عنوان کرد: وضعیت آبی استان خوب نیست و امسال نسبت به پارسال در بحث کسری مخزن‌ها، ۱۳ درصد افزایش داشته ایم.
شهابی فرد تصریح کرد: ۳۵ دشت در استان وجود دارد که ۸ مورد آن دشت ممنوعه بحرانی، ۱۸ دشت ممنوعه و ۹ دشت آزاد است و در دو آمارگیری که یکی در سال ۹۰ و دیگری در سال ۱۴۰۰ داشتیم متوجه شدیم که در این بازه چشمه‌های آب ۴۰ درصد، آب قنوات ۲۲ درصد و ذخایر چاه‌ها ۲۴ درصد کاهش پیدا کردند؛ یعنی آب تجدیدپذیر یا همان آبی که جدید وارد چاه‌ها می‌شود به طور کامل استفاده می‌شود.
مدیر مطالعات پایه‌ای شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی اظهار کرد: در دنیا قانون بر این است که ۴۰ درصد از آب تجدیدپذیر را برداشت کنیم که در استان اگر ۱۰۰ درصد از آب تجدیدپذیر را برداشت کنیم میزان کسری مخزن صفر می‌شود، اما در استان علاوه بر آب تجدید پذیر، از ذخایر آبی هم برداشت می‌کنیم و کسری مخزن داریم و امسال ۱۳۶ میلیون متر مکعب بیشتر برداشت آب داشته‌ایم.