به نقل از روابط عمومی انجمن موسیقی ایران، آیین رونمایی کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» اثر جواد معروفی با تصحیح و بازبینی پویان آزاده، پنجشنبه ۱۶ آذرماه مصادف با سی امین سالگرد در گذشت استاد جواد معروفی آهنگساز، تنظیم کننده و ردیف‌دان موسیقی ایرانی، با حضور میلاد کیایی، کیوان ساکت، بهروز وجدانی، علیرضا میرعلینقی، سیدمجتبی حسینی (معاون هنری سابق)، رضا خرم و دیگر میهمانان این برنامه در تالار رودکی برگزار شد.
امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران به عنوان سخنران نخست ضمن اشاره به ضرورت و اهمیت انتشار این کتاب در جملاتی گفت: در سیستم حوزه موسیقی، نکته‌ای وجود دارد که در رابطه با نغمه‌های ایرانی بر ساز ویلون و پیانو است و در دهه‌های گذشته در این خصوص مقاومت خاصی وجود داشته است. البته ویلون به واسطه استادصبا و شاگردانش از این هجمه عبور کرد، اما همچنان بر روی موضوع پیانو حرف و حدیث‌های بسیاری است. براین اساس بسیار خوشحالم آقای پویان آزاده توانستند برای اولین بار این ردیف را به چاپ برسانند تا در حوزه مکتوبات این ردیف دست خالی نباشیم. در ادامه برنامه ویدئویی از زنده یاد استاد جواد معروفی پخش شد که در آن به تکنیک‌های ساز پیانو اشاره داشت.
آرزویی که به بار نشست
بهروز وجدانی دیگر سخنران این مراسم ضمن تبریک به جامعه موسیقی درخصوص انتشار این اثر گفت: این کتاب برای اولین بار به همت آقای پویان آزاده به چاپ رسیده و باید بگویم ایشان توانستند آرزوی استاد خود جواد معروفی به سرانجام برسانند.
این پژوهشگر موسیقی اقوام ایران، به موضوع ثبت آثار موسیقی اشاره کرد و گفت: «یکی از کنوانسیون‌های مربوط به موسیقی کنوانسیون آثاری از میراث فرهنگی ناملموس است که در سال ۲۰۰۳ در یونسکو به تصویب رسید و خوشبختانه سال ۲۰۰۹ اولین اثر ایرانی «تحت عنوان ردیف موسیقی ایرانی» به این کنوانسیون فرستاده شد و در یونسکو به تصویب رسید و تا به امروز ۲۴ اثر در این فهرست جهانی به ثبت رسیده که ۵ عدد از این آثار مربوط به موسیقی است و این اتفاق بزرگ نشان از اهمیت و جایگاه موسیقی در بین سایر عناصر میراث فرهنگی است.
به گفته بهروز وجدانی، پویان آزاده ۵ پرونده در فهرست میراث ملی ناملموس به ثبت رسانده است. اولین پرونده ایشان در حوزه پیانو نوازی است تحت عنوان نت‌نویسی پیانو ایرانی که سال ۹۱ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسید. سال ۹۵ نت‌نویسی مرتضی محجوبی را در فهرست حافظه جهانی یونسکو در ایران ثبت شد و سال ۹۶ نیز شیوه نواختن پیانو ایرانی به سبک استاد مرتضی محجوبی رابه ثبت رسانید و در همان تاریخ شیوه نواختن پیانو کلاسیک ایرانی در ایران به ثبت رسید. در سال ۹۷ نیز این کتاب در فهرست نمونه میراث فرهنگی ثبت شد البته درآن تاریخ این کتاب به چاپ نرسیده بود و به پرونده شیوه نوازندگی جواد معروفی اضافه شده است.
در ادامه برنامه ویدئویی از سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر پخش شد که به اجرای ارکستر ملی ایران به رهبری فریدون شهبازیان اختصاص داشت که دراین اجرا قطعه «چهارگاه» برای ارکستر، اثر جواد معروفی با نوازندگی پویان آزاده بود.
یک استاد کم نظیر در آهنگسازی و تنظیم
سخنران بعدی این مراسم میلاد کیایی آهنگساز و نوازنده پیشکسوت موسیقی ایران بود که به آشنایی خود با استاد معروفی اشاره کرده که به حدود ۶۰ سال قبل بر می‌گردد. آن زمان به شورای موسیقی رادیو دعوت شدم و اولین دیدارم با چهره پاک و دوست داشتنی استاد جواد معروفی این هنرمند بزرگ به آن دوران بر می‌گردد. برخورد احترام‌آمیز این هنرمند بزرگ را هیچ گاه فراموش نمی‌کنم. استاد جواد معروفی در تنظیم موسیقی کم نظیربودند. موضوع مهمی که در ارزش یک کار هنری بسیار مهم است. ناگفته نماند آن دوران و در برنامه رادیو، دو نفردر این زمینه شاخص بودند، استادان روح الله خالقی و جواد معروفی. نکته دیگر اینکه، پدر آقای جواد معروفی استاد موسی خان معروفی، جز اولین کسانی بودند که ردیف موسیقی ایرانی را بصورت مکتوب درآورد و نت‌نویسی کرد.
در ادامه این مراسم ویدئویی ازیکی از استادان شناخته شده دانشگاه نیویورک پخش شد و اعلام کرد قرار است این کتاب و این شیوه ردیف موسیقی ایرانی بر روی پیانو در این دانشگاه تدریس شود.
پیانو ویلون ایرانی حذف نشدنی است
علیرضا میر علینقی پژوهشگر موسیقی ایران نیز دراین مراسم ضمن بیان خاطره آشنایی خود با استاد جواد معروفی به کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» اشاره کرد و گفت: حدود ۵-۶ سال قبل مقدمه‌ای برای این کتاب نوشتم و جالب است بدانید آقای پویان آزاده وسواس بسیاری در تولید این کار داشتند که شگفت‌انگیز است و در کمتر کسانی این نگاه حساس را سراغ دارم.
میرعلینقی در ادامه صحبت‌های خود به موضوع ردیف اشاره کرد و گفت: طبق عادت بیشتر استادان قدیم، نوشته‌های اساتید با نواخته‌هایشان فاصله داشت. یعنی وقتی چیزی را می‌نوشتند الگویی در ذهن داشتند، اما وقتی می‌خواستند بنوازند بیشتر به خیال آزاد و بداهه نوازی خود متعهد بودند تا متنی که نوشته‌اند. این درحالی است که نت در موسیقی ما سابقه ۱۰۰ساله دارد، اما بسیاری از موسیقدانان ارجمند ما نت را به رسمیت نمی‌شناختند و یا آنچنان با آن اخت نمی‌گرفتند تا فاصله بین آنچه که نوشته میشود با نواختن آن کمتر شود و کار بسیار سخت و ارزشمند اقای پویان آزاده، در راستای اقدامی است که به آن ارتقا مکتب میگوییم.
وی در پایان افزود: به عنوان دوستداران استاد و شخص آقای پویان آزاده باید بگویم ازا انتشار این کتاب بسیار خوشحالم. این کتاب را نقطه عطفی در تاریخ پیانو ایرانی می‌دانیم چرا که کاری است ماندگار. امیدوارم در سال‌های بعد آثاری از این دست با دقت و حوصله بسیار به عرصه برسد و ما را از داشتن مکتب ویژه پیانو ایرانی خرسند کند.
تلاش ما اشاعه فرهنگ موسیقی است
پویان آزاده مصحح کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» به عنوان سخنران آخر این مراسم ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این مراسم بیان داشت: خوشحالم بعد از سال‌ها این کارگان برای پیانو کلاسیک ایرانی شکل گرفت و این اصالت توانست امتداد پیدا کند. همانطور که دوستان و اساتید بزرگوار اشاره داشتند این کتاب می‌تواند نقطه عطفی برای پیانو ایرانی باشد.
او درباره تکنیک‌های پیانو ایرانی در این کتاب گفت که در مقدمه کتاب به آن اشاره شده و افزود نیاز بود این بازنگری‌ها صورت بگیرد. چرا که نمونه‌های صوتی که استاد معروفی منتشر کرده‌اند با نت‌هایشان انطباق نداشت و این اتفاق قرار است در قالب پروژه‌ای شکل بگیرد و حمایت شود، این سبک از نوازندگی مهجور است و نیاز به حمایت دارد و تلاش ما اشاعه فرهنگ موسیقی است.
او در ادامه صحبت‌هایش به بحث آموزش پیانو ایرانی در مراکز علمی اشاره کرد و گفت: تمام تلاش من حفظ اصالت ردیف‌های پیانو ایرانی و حفظ اصالت اجرای اثار استاد جواد معروفی بود و تغییرات شخصی در آن ایجاد نکردم.
در پایان این مراسم با حضور هنرمندان کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» رونمایی شد.
کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» به همت انجمن موسیقی ایران و نشر پیانو با تصحیح و بازنویسی پویان آزاده روانه بازار نشر شده است.