امسال هم بر خلاف وعده های که هر ساله مسئولان در حوزه بهبود وضعیت هوای کلان شهرها داده بودند مجدد شاهد تشدید آلاینده های جوی هستیم آلودگی هایی که امسال در مقایسه با سال گذشته تشدید شده و از اوایل آبان ماه بسیاری از مردم کلان شهرها همچنان درگیر این آلاینده ها هستند این در حالی است که به نظر می رسد امسال هم کسی به قانون هوای پاک توجه ای نکرده است.
براساس این گزارش همان گونه که بر جمعیت جهان افزوده می شود و دمای کره زمین رو به افزایش است، ما نیز به انتشار مواد کثیف و آلاینده در هوا ادامه می دهیم، تقریبا نیمی از جهان به سوخت ها یا فناوری های پاک دسترسی ندارند و هوایی که تنفس می کنیم به طرز خطرناکی در حال آلوده‌تر شدن است. بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، از هر ده نفر، نه نفر هوایی آلوده را تنفس می کنند که هر ساله موجب مرگ هفت میلیون نفر می شود.
آثار آلودگی هوا بر سلامت انسان جدی بوده و حدود یک سوم آمار مرگ و میر ناشی از سکته های مغزی، سرطان ریه و بیماری قلبی با آلودگی هوا مرتبط هستند.
این در شرایطی است که عدم وجود مه‌دود نمی تواند به معنای سالم بودن هوا باشد. آلودگی هوا اطراف ما را فرا گرفته است و پرهیز از آن بسیار دشوار است. ذرات آلاینده میکروسکوپی در هوا می توانند از دیوارهای دفاعی بدن عبور کرده و به عمق دستگاه تنفسی و گردش خون نفوذ کنند و در نهایت به اندام های مختلف بدن مانند ریه ها، قلب و مغز آسیب برسانند.
گفتنی است قانون هوای پاک از سال ۹۶ جایگزین قانون «نحوه جلوگیری از آلودگی هوا» شد. این در ۳۴ ماده و ۳۹ تبصره تصویب شده است. در قانون هوای پاک حدود ۱۷۶ «تکلیف - دستگاه» احصا شده است. تکلیف - دستگاه یعنی موضوعی مانند نوسازی حمل و نقل عمومی متوجه چندین دستگاه است که این موارد احصا است. این قانون بر اساس ۳۴ ماده خود ۲۱ دستگاه اجرایی ازجمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری و.. را مکلف کرده است که هر یک به تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور اجرایی کنند.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از بین ۵۶ ماده مندرج در قانون هوای پاک و آئین نامه فنی آن، ۲۲ ماده اجرای ضعیف داشته‌اند و وضعیت اجرای تنها ۱۷ ماده خوب برآورد شده است که به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از این عملکرد دستگاه‌های اجرایی مربوط به عدم تحقق تخصیص بودجه‌های عملیاتی متناسب و مورد نیاز با تکالیف مقرردر قانون هوای پاک است.
محقق نشدن نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی که حتی در اسناد بالادستی نیز به آن اشاره شده است، اسقاط خودروهای فرسوده و نظارت بر خودروهای در حال تردد چه از بعد معاینه فنی و چه از منظر محدودیت‌های ترافیکی ارتباطی به ایرادات قانون هوای پاک ندارد. محدودیت‌های ترافیکی و معاینه فنی در شهر تهران به‌خوبی اجرا می‌شود اما در برخی شهرها به این موضوعات توجه کافی نمی‌شود.
براساس این گزارش صادق ضیائیان مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص علت اصلی آلودگی هوا به ویژه در کلان شهرها گفت: متاسفانه عدم توجه به قانون هوای پاک توسط بسیاری از دستگاه ها از جمله علل اصلی آلودگی هوا است و متاسفانه با وجود آنکه هرساله تبعات این آلودگی هوا را شاهد هستیم اما باز هم کمتر دستگاهی به این موضوع توجه می کند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از علت آلودگی هوا وارونگی دما است که متاسفانه از اوایل آبان ماه تا اواسط بهمن و اوایل اسفند ماه در کلان شهرها حاکم است و تا زمانی که در این شهرها شاهد وزش باد و بارش باران نباشیم میزان آلاینده های جوی کاهش پیدا نمی کند. تغییرات اقلیمی در کشور و افزایش میزان سرما بدون بارش زمینه ساز تشدید آلاینده های جوی در کشور شده که همین امر خود باعث می شود که وارونگی دما رخ دهد.
در ادامه فریبا گودرزی کارشناس هواشناسی بیان کرد: طبق بررسی های صورت گرفته تا پایان هفته شاهد پایداری جوی هوا هستیم و میزان شاخص آلودگی هوا در کلان شهرها حدود ۱۵۰ که ناسالم برای گروه های حساس است. وزش باد و بارش باران خود تاثیر بسیار زیادی در کاهش میزان آلودگی هوا دارد اما فعلا تا پایان هفته شاهد پایداری دمای هوا و کاهش میزان بارش ها در شهرهای صنعتی هستیم.
همچنین در همین رابطه میرزایی قمی مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره راهکارهای کاهش آلودگی هوا اظهار کرد: مسأله آلودگی هوا موضوعی نیست که یکی دو روزه حل شود چراکه با انباشت تکالیف در اجرای قانون هوای پاک مواجه هستیم بنابراین حل این مشکل زمان مقتضی خود را نیاز دارد. با این حال باید اقداماتی انجام داد. می‌تواند برنامه‌های بلندمدت در قالب توسعه حمل و نقل برقی و پاک، اصلاح کیفیت سوخت، وضعیت آلایندگی صنایع و نیروگاه‌ها در اولویت باشد و در کنار آن برنامه‌های کوتاه‌مدت یا اصلاحی برای کاهش اثرات آلودگی هوا داشت که از جمله آن‌ها می‌توان به نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌ها، تعویض کاتالیست و ایجاد محدودیت‌های ترافیکی اشاره کرد.این اقدامات نیاز به زمان و هزینه‌های زیادی برای اجرا ندارند و بلندمدت هم نیستند.
میرزایی قمی گفت: یکی از راهکارهای اصلی کاهش آلودگی هوا برقی سازی ناوگان است و شهرداری تهران در این خصوص برنامه های موثری دارد، به‌طوری که ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس برقی، ۱۰ هزار دستگاه تاکسی برقی، ۱۰ هزار دستگاه ون برقی و ۱۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت برقی در بخش حمل و نقل عمومی در شهر تهران مشغول به فعالیت خواهند شد.
براساس این گزارش با وجود آنکه هرساله در کشور شاهد داستان تکراری آلودگی هوا هستیم اما متاسفانه برخی دستگاه ها در این حوزه همکاری لازم را انجام نمی دهندو هرساله این شرایط تشدید می شود بنابراین امیدواریم حداقل با افزایش میزان بارش ها و باد بخشی از این آلودگی و آلاینده های جوی در کشور کاهش یابد.