آقای وحیدجعفریان گفت: موضوع بیابانزایی یک پیامد تخریب سرزمین است که غالبا متوجه اقداماتی بوده که ریشه در فعالیت های انسانی دارد و عملا موجبات کاهش توان و قابلیت های حیاتی سیستم طبیعی موجود می شود؛ بنابراین موضوع بیابانزایی با مقوله بیابان های طبیعی متفاوت است.
به گفته او، بیابان های طبیعی یک اکوسیستمی هستند که ویژگی منحصر به خود را دارند، اما وقتی واژه بیابانزایی به کار می رود، تاکید بر آن است که شرایط حیاتی سرزمین به نحوی کاهش یابد که زمین ظاهری شبیه بیابان پیدا می کند.
جعفریان ادامه داد: عرصه ای که تحت تاثیر بیابانزایی تخریب شده است، هیچ یک از کاربردها و قابلیت اکوسیستم طبیعی را ندارند.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها با بیان اینکه کشور ما در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است، افزود: کشورما آسیب پذیری بیشتری نسبت به عوامل بیابانزایی دارد و همواره بهره برداری بیش از حد منابع آب های زیرزمینی، سوء مدیریت منابع آب و خاک، چرای دام و کشاورزی غیرحفاظتی و ناپایدار بر موضوع تخریب سرزمین دامن زده است.
او ادامه داد: بنابر مطالعات صورت گرفته توسط وزارت نیرو و سازمان جنگل ها با توجه به شرایط اقلیمی ۸۸ درصد کشور پتانسیل و ظرفیت تخریب سرزمین را دارد و طبق برآوردهای صورت گرفته و مطالعات سال ۹۸، سالانه یک میلیون هکتار از عرصه های کشور تحت تاثیر تخریب سرزمین و بیابانی شدن قرار می گیرد.
این مقام مسئول با اشاره به راهکارهای مقابله با بیابانزایی گفت: فعالیت های اجرایی شامل اقدامات بیولوژیک، مکانیک و پیشگیرانه و سازگارانه است که در مجموع حدود ۳۰۰ هزارهکتار در طول برنامه ششم این فعالیت ها اجرا شده است. علی رغم آنکه فعالیت ها در ۲۲ استان بیابانی به طور مستمر انجام می شود، اما بیلان فعالیت های اجرایی قابل مقایسه با میزان تحت تاثیر تخریب سرزمین و بیابانزایی نیست.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها با اشاره به طرح جهادی مقابله با بیابانزایی گفت: در سطح ۳ میلیون هکتار در مناطق فوق بحرانی کشور از جمله سرخس و دشت سیستان، فعالیت های بیابانزایی باید انجام شود.
به گفته او، بنابر برآوردهای صورت گرفته و تعرفه های به روز، مقابله با بیابانزایی نیازمند ۱۶ هزار میلیارد تومان اعتبار است.
جعفریان در ادامه افزود: در این اقدام جهادی طرح سه میلیون هکتار برای جبران عقب ماندگی و توقف شتاب تخریب سرزمین است و از طرفی برای مدیریت پایدار سرزمین علاوه بر فعالیت های اجرایی نیازمند سازوکارهای حمایتی و پشتیبان هستیم که گاها احتیاج به قانون گذاری و اصلاح ساختارهاست.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها با اشاره به دیگر راهکارهای مقابله با بیابانزایی گفت: اگر اراضی بالادست به خوبی مدیریت نشود، شرایط مدیریت منابع آب همچون احداث سدهای بزرگ مانع تامین حقابه زیست محیطی بخش های پایین دست مثل تالاب ها شود؛ بنابراین مقابله با بیابانزایی نیازمند تدوین برنامه جامع نگر مثبت است تا بتوان به نتایج پایدار رسید.
جعفریان ادامه داد: شرایط اقلیمی، وقوع خشکسالی و اتفاق افتادن برخی عوامل همچون سرمای زودرس، آفات و آسیب پذیری در کنار عوامل انسانی موضوع بیابانزایی را تشدید می کند که در این راستا نیاز است برنامه مناسب تری با فعالیت های مقابله با بیابانزایی داشته باشیم.
۱۴ میلیون هکتار از مناطق بیابانی کانون اصلی بحران ریزگردها در کشور
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل گفت: استفاده از ظرفیت بخش خصوصی تشکل ها و واگذاری آنها از جمله موضوعاتی است که باید مدنظر قرار گیرد، ظرفیت بین بخش کارگروه مقابله با بیابانزایی و در راستای هماهنگی بخش های مختلف باید بیشتر استفاده شود.
جعفریان با بیان اینکه بخش عمده ریزگردها حدود ۲۵۰ میلیون هکتار از حوزه های خارج وارد کشور شده است، گفت: رصد عرصه های طبیعی نشان می‌دهد که روند افزایش کانون های بحرانی ناشی از فرسایش بادی به مراتب بیش از یک دهه گذشته بوده که امیدواریم در سال ۱۴۰۲ بتوانیم با نتایج بدست آمده از مطالعات جدید اقدامات موثری در این زمینه داشته باشیم.
او ادامه داد:براساس آخرین مطالعات ۳۰ میلیون هکتار از مناطق تحت تاثیر بیابانی شدن است که اکنون ۱۴ میلیون هکتار به کانون بحران ریزگرد در کشور تبدیل شده است.
مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها سطح بیابان‌های طبیعی کشور را ۳۲ میلیون هکتار اعلام کرد و افزود: گرچه بخشی از مراتع کشور ظاهر بیابانی شدن پیدا کرده است، اما قابلیت بیابانی شدن را ندارد.
جعفریان گفت: ۸۸ درصد کشور پتانسیل تخریب سرزمین را دارد که این امر بدان معناست که به جز نوار باریکی از حوزه جنگل‌های هیرکانی یا غرب کشور همه عرصه‌ها این وضعیت را دارند.