امروز دوم آذر چهل و چهارمین سالگرد صدور اطلاعیه دفتر امام خمینی درباره مخالفت با اشغال سفارت شوروی در سال ۱۳۵۸ است. سه هفته بعد از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) اطلاعیه‌ها و بیانیه‌هایی در سطح شهر تهران پخش شد که از مردم و دانشجویان می‌خواست سفارت شوروی را هم اشغال کنند. منشاء صدور و انتشار این اطلاعیه‌ها نامشخص بود.
با رسیدن خبر پخش این اطلاعیه‌ها به دفتر امام خمینی (ره) در قم، دفتر ایشان اطلاعیه مهمی صادر کرد. در این اطلاعیه تاکید شد: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. ملت شریف ایران، بار دیگر جاسوسان آمریکایی برای منحرف کردن افکار عمومی جهان از موضع قاطع شما ملت مبارز به توطئه تازه‌ای دست زده است.
این بار با پخش اعلامیه‌هایی مردم را دعوت به اشغال سفارت شوروی نموده است. از ملت شریف می‌خواهیم تا به هیچ وجه، تحت تاثیر این دسیسه‌ها واقع نشوند که مطمئنم نمی‌شوند.
امروز اشغال سفارتخانه‌ای در ایران خیانت به مبارزات بر حق ضدآمریکایی مردم ماست. بار دیگر به ملت شریف و مبارز تذکر می‌دهیم که هر کس دست به چنین اعمالی بزند محکوم و از عوامل بی‌چون و چرای آمریکاست و مردم عزیز ایران هرگز به آنان اجازه چنین کاری را نمی‌دهند.»
اشغال سفارت
اشغال سفارت آمریکا به ذهن ابراهیم اصغرزاده دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف، محسن میردامادی دانشجوی دانشگاه امیرکبیر و حبیب‌الله بیطرف دانشجوی دانشکده فنی دانشگاه تهران رسید، اما این اصغرزاده بود که در نشست پنج نفره نمایندگان تشکل‌ها و انجمن‌های اسلامی دانشجویی بیان کرد.
محمود احمدی‌نژاد دانشجوی دانشگاه تربیت مدرس و محمدعلی سیدنژاد دانشجوی دانشگاه علم و صنعت ترجیح داشتند به جای سفارت آمریکا اول سفارت شوروی اشغال شود. احمدی‌نژاد و دوستانش از باب رعایت مصالح دیپلماتیک مخالف اشغال سفارت آمریکا نبودند، بلکه حرف‌شان این بود که اشغال سفارت شوروی بر اشغال سفارت آمریکا ارجحیت دارد.
ابراهیم اصغرزاده به نمایندگی از دانشجویان دانشگاه صنعتی در دفاع از پیشنهادش، گفت: «آمریکایی‌ها در حال خروج اسناد محرمانه و جاسوسی از پاویون فرودگاه مهرآباد هستند و دولت موقت هم به گمرک فرودگاه دستور داده تا دخالتی در کار آمریکایی‌ها صورت نگیرد.
خطر توطئه آمریکایی‌ها جدی و انقلاب در خطر است. پیشنهادی دارم در اعتراض، سفارت آمریکا را تسخیر و دیپلمات‌های آمریکایی را برای مدت کوتاهی گروگان بگیریم.»
به هر صورت اصغرزاده، میردامادی و بیطرف با پیشنهاد احمدی‌نژاد و سیدنژاد مخالفت کردند و با همراهی سایر اعضای دانشجویان پیرو خط امام لانه جاسوسی آمریکا را اشغال کردند که بعد از اشغال توسط امام و سایر مقامات سیاسی کشورمان مورد حمایت قرار گرفت.
بیشتربخوانید
رفتار شوروی
اولین واکنش اتحاد جماهیر شوروی به پیروزی انقلاب اسلامی ایران، درخواستی بود که از طریق سفارت این کشور در ایران به مقامات ارشد کشورمان داده شد.
ولادیمیر وینوگرادف سفیر اتحاد جماهیر شوروی در ایران دو هفته بعد از استقرار نظام جمهوری اسلامی، درخواست ملاقات با امام خمینی (ره) داد.
او پنجم اسفند ۱۳۵۷ به دیدار امام رفت. بنیانگذار جمهوری اسلامی در این دیدار به وینوگرادف، گفتند: «مردم ایران با دست خالی و با اتکاء به ایمان بر رژیمی پیروز شدند که مورد حمایت ابرقدرت‌ها بود و مصمم هستیم تا آخر با کسانی که بخواهند در کشور ما مداخله‌ای بکنند مبارزه کنیم. ما برای حیات زیر سلطۀ غیر، ارزش قائل نیستیم.... امروز مثل روز‌های سابق نیست که یک نفر بر یک امت سلطه داشته باشد و این یک نفر هم دست نشاندۀ اجانب باشد. امروز اراده ملت است و ملت با اراده قوی خود و ایمان به دستورات اسلامی موظف است که هر قدرتی باشد در دفاع از ملت، دفاع از کشور خود، با هر قدرتی مبارزه کند.... ما نمی‌خواهیم گاز را انبار کنیم. ما گاز را به قیمت عادله می‌فروشیم و ارز می‌گیریم. معاملات سابق بین ایران و آمریکا معاملات بسیار ناگواری بود که ما از آن احتراز خواهیم کرد.»
بعد از این دیدار، مقامات اتحاد جماهیر شوروی بر تلاش‌های دیپلماتیک خود برای دادن امنیت خاطر به مقامات ارشد کشورمان و به رسمیت شناختن نظام جدید سیاسی ایران، افزودند. آنان همزمان مواضع صریح‌تری علیه آمریکا و احتمال کودتا یا حمله نظامی این کشور علیه ایران اتخاذ کردند.
آندری گرومیکو، وزیر خارجه وقت شوروی در اولین هفته تسخیر سفارت آمریکا در ایران، اعلام کرد: «شوروی اجازه دخالت نظامی آمریکا در ایران را نمی‌دهد.»
واکنش سفیر ایران
محمد مکری سفیر وقت ایران در اتحاد جماهیر شوروی دو هفته بعد از اشغال سفارت آمریکا در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۵۸ به ایران سفر کرد و خدمت امام به قم رفت. وی در این دیدار که یک ساعت طول کشید گزارش مبسوطی از روابط دیپلماتیک و سیاسی ایران و شوروی به امام خمینی داد.
روزنامه کیهان با اشاره به این دیدار نوشت: «در این دیدار مکری درباره روابط ایران و شوروی، مسائل خلیج‌فارس و تحریکات استعمار و رفت و آمد‌های سیاسی و نظامی در منطقه، روابط اقتصادی و فرهنگی ایران و شوروی، افزایش بهای گاز ایران، تطبیق قرارداد‌های بازرگانی با روح انقلاب اسلامی با امام خمینی صحبت کرد.»
از سخنان مکری چنین برداشت شد که سفیر ایران در شوروی، حامل پیام دوستی سران شوروی برای امام خمینی (ره) و سایر مقامات ارشد کشور است.
سفیر وقت کشورمان در شوروی یک روز بعد از دیدار با امام در مصاحبه‌ای با اشاره به نقل و انتقال نظامی در خلیج‌فارس و طرح احتمال حمله آمریکایی‌ها به چاه‌های نفت ایران، گفت: «اشغال چاه‌های نفت به این آسانی نیست و آمریکا هرگز نمی‌تواند تمام چاه‌های نفت دنیا را تصرف و اشغال کند.
اگر آمریکا چنین کاری کند مردم کشور‌های نفت‌خیز چاه‌های نفت را منفجر خواهند کرد و در نتیجه صنعت غرب نابود خواهد شد به علاوه کشور شوروی نیز نه تن‌ها با این اقدام آمریکا مخالفت خواهد کرد بلکه کشور‌های غربی نیز از این عمل جلوگیری خواهند کرد.»
در چنین شرایط حساسی، در سومین هفتهِ اشغال سفارت آمریکا در ایران دور تا دور سفارت شوروی به خصوص دیوار سمت خیابان نوفل لوشاتو، روزنامه‌های دیواری و شبنامه‌هایی بر در و دیوار سفارت چسبانده شد که مردم و دانشجویان را تسخیر سفارت شوروی ترغیب می‌کرد.
در این شب‌نامه‌ها «آمریکا» نماد امپریالیسم و «شوروی» نماد کمونیسم معرفی شد و مردم و دانشجویان به تسخیر سفارت شوروی تشویق شدند. در چنین فضایی خبر به دفتر امام خمینی در قم رسید و اطلاعیه دفتر امام در تاریخ دوم آذر ۱۳۵۸ در نفی و محکومیت این اقدام منتشر شد.
منبع: ایسنا