طی مراسمی تفاهم‌نامه تاسیس «مرکز راهبری هوش مصنوعی و میادین نفتی و گازی دیجیتال» و قرارداد کسب فناوری حفر چاه‌های افقی طویل و چند شاخه با بومی‌سازی ابزار RSS با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری و معاون وزیر نفت و رئیس شرکت ملی نفت ایران امضا شد.
در حاشیه این مراسم روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علم و فناوری رئیس جمهوری در جمع خبرنگاران با بیان اینکه امضای قرارداد بومی‌سازی ابزار حفاری RSS تحقق آرزویی دیرینه و تحولی فناورانه در صنعت نفت کشور است، اظهار کرد: با انعقاد این قرارداد، شاهد اجرای الگویی موفق و امیدوارکننده از همکاری یک صنعت بزرگ با شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآوری از طریق ایجاد بستر‌های لازم، تنظیم‌گری هدایت‌گری هستیم.
وی با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه این قرارداد با وزارت نفت، خاطر نشان کرد: سال گذشته قرار بود با همکاری وزارت نفت دستگاه حفاری RSS را به تولید برسانیم و امروز مهمترین قرارداد برای طراحی و ساخت ابزار حفاری افقی منعقد شد و به نظر من این یکی از اتفاقات مهم فناورانه در کشور است.
دهقانی فیروزآبادی با ابراز امیدواری از اینکه به‌زودی این قرارداد به نتیجه برسد، تاکید کرد: شرکت ملی نفت نیز تعهد کرده به مدت ۱۰ سال تضمین خرید خدمت این ابزار را داشته باشد که این امر اتفاق بزرگی است، چون امید و جریان برای ایجاد بازار برای شرکت‌ها را در پی خواهد داشت.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری با بیان اینکه در ۱۰ سال قبل تولید ابزار‌های حفاری هدایت‌شونده دورانی در کشور یک آرزوی بلند پروازانه بود، افزود: تحقق ساخت تجهیز حفاری هدایت‌پذیر دورانی توسط متخصصان شرکت‌های دانش‌بنیان یک تحول چشمگیر در بومی‌سازی تجهیزات پیشرفته صنعت نفت است و بر مبنای قرارداد همکاری میان شرکت ملی نفت به عنوان بهره‌بردار، معاونت علمی به عنوان بازوی حمایتی و زمینه‌ساز و شرکت دانش‌بنیان اجراکننده این طرح فناورانه و پیشرفته، یک سرمایه‌گذاری ارزشمند توسط صنایع بزرگ و مخاطب برای پیشرفت و توسعه صنعت نفت و گاز انجام شد، تا تکمیل زنجیره‌های ارزش این حوزه یک گام تحولی رو به جلو برود.
دهقانی فیروزآبادی در خصوص تامین مالی طراحی و ساخت دستگاه حفاری افقی، گفت: برای تحقق ساخت بار اول این ابزار، ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری مورد نیاز بود که ۳۰۰ میلیارد آن توسط معاونت علمی و ۲۰۰ میلیارد تومان آن توسط خود شرکت دانش‌بنیان طرف قرارداد تامین شده است و شرکت ملی نفت به مدت ۱۰ سال استفاده و بهره‌برداری از خدمات این ابزار را تضمین کرده است.
در این مراسم همچنین خجسته‌مهر، رئیس شرکت ملی نفت ایران در جمع خبرنگاران، ابزار هدایت پذیر دورانی یا RSS را یکی از تجهیزات راهبردی و پیشرفت برای برداشت حداکثر تولید نفت از لایه‌های نفتی و گازی به صورت افقی دانست و گفت: توسعه حفاری‌های افقی رویکرد گسترش یافته شرکت ملی نفت ایران است و امروز برای آنکه بخش زیادی از افزایش تولید در مخازن نفتی را احراز کنیم، لازم است از ابزار‌های فناوری محور حفاری استفاده کنیم، بنابراین این ابزار ما را مستقیما به این هدف نزدیک می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه ایران به وفور نیازمند این تجهیز فناورانه حفاری افقی است، خاطر نشان کرد: به همین دلیل در راستای دانش بنیان کردن اقتصاد تولید نفت و گاز تصمیم گرفتیم این ابزار راهبردی را با هدایت و راهبری معاونت علمی بسازیم. ارزش ساخت اولین نمونه این دستگاه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است و شرکت ملی نفت، تضمین ۱۰ ساله خرید خدمت از سازنده این ابزار را کرده است.
خجسته‌مهر با اشاره به اهمیت دستیابی کشور به دانش فنی ساخت این دستگاه، توضیح داد: برداشت از برخی از لایه‌های نفتی بدون حفاری افقی امکان پذیر نیست؛ از این رو بهره‌برداری از دستگاه RSS بعضا می‌تواند تا ۱۰۰ درصد افزایش تولید، ما را یاری کند، ضمن آنکه کاربرد این دستگاه در هر صورت موجب اقتصادی شدن تولید می‌شود.
رئیس شرکت ملی نفت یکی از دستاورد‌های حفاری افقی را دسترسی حداکثر به لایه‌های نفتی و افزایش تولید عنوان کرد و یادآور شد: لایه‌های نفتی که بسیار نازک هستند، حفاری عمودی، مشکل و بعضا غیر ممکن است؛ از این رو باید به سمت حفاری‌های افقی برویم و برای اینکه حتی برای انجام حفاری افقی موفق‌تر عمل کنیم، باید از نوعی ابزار‌ها استفاده کنیم که بتواند حداکثر لگ افقی را داشته باشد و در پیشرفته‌ترین حالت ما بتوانیم لگ‌های افقی چند کیلومتری را داشته باشیم.
وی سرعت حفاری را از پارامتر‌های افزایش راندمان حفاری دانست و گفت: حفاری یک چاه نفت به طور متوسط حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ روز به طول می‌انجامد و اگر راندمان حفاری را ارتقاء دهیم، می‌توانیم مدت حفاری را از ۱۱۰ روز به ۷۰ روز برسانیم و این کاهش زمان حفاری، حفاری یک حلقه چاه را اقتصادی می‌کند. حفاری یک فرایند هزینه‌بر است و حدود ۵۰ درصد از هزینه توسعه چاه مربوط به حفاری است.
گفتنی است که قرارداد همکاری مشترک در زمینه طراحی ساخت و بهره‌برداری تجهیز حفاری هدایت‌پذیر دورانی (RSS) و فناوری‌های وابسته آن بین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و یکی از شرکت‌های دانش بنیان و شرکت ملی نفت به امضا رسید.
موضوع این قرارداد اجرای ساخت و بهره‌برداری تجهیز حفاری هدایت پذیر دورانی (RSS)، بومی‌سازی و توسعه فناوری‌های وابسته آن است و در قالب آن، بومی‌سازی ساخت ۳ تجهیز حفاری هدایت‌پذیر دورانی (RSS) و توسعه فناوری‌های مرتبط با آن مورد حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری بوده و توسط شرکت ملی نفت مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
در راستای این قرارداد، بهره‌برداری و ارائه خدمات حفاری جهت‌دار به وسیله تجهیز حفاری هدایت‌پذیر دورانی (RSS) در میادین نفت و گاز کشور به مدت ۱۰ سال، ایجاد همکاری‌های بین‌المللی در زمینه توسعه و اکتساب فناوری‌های اصلی و جانبی تجهیز RSS، توسعه و آموزش نیروی انسانی مستعد با استفاده از ظرفیت سرمایه انسانی زیست‌بوم کارآفرینی و دانش‌بنیان کشور توسط شرکت ملی نفت ایران و مجموعه‌های تابعه صورت می‌گیرد.
همکاری در اجرای آزمون‌های کارگاهی و میدانی در شرکت ملی نفت، همکاری در تدوین استاندارد‌ها و دستورالعمل‌های مورد نیاز تجهیز (RSS)، طراحی و ساخت و انجام آزمون‌های عملکردی، حمایت بلاعوض (گرنت) تا سقف ۵۰۰ میلیارد ریال از طراحی استحصال دانش فنی برخی از اجزا، ساخت اقلام راهبردی تهیه مواد و تجهیزات اخذ استاندارد‌های لازم و اجرای آزمون‌های میدانی تجهیز (RSS) از حمایت‌های معاونت علمی، در قالب این توافق‌نامه است.