امان الله قرایی مقدم جامعه شناس در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: نظام آموزش و پرورش در همه کشور‌ها بزرگ‌ترین نیرو و سرمایه انسانی را در اختیار دارد، می‌تواند یکی از بهترین راه‌های تحکیم و تقویت هویت ملی به شمار آید، نظام رسمی آموزش و پرورش، وسیله‌ای مهم برای تبد‌یل یک جامعه نامتجانس و ناهماهنگ به جامعه‌ای یکپارچه از طریق تقویت و توسعه یک فرهنگ و هویت مشترک است.
وی گفت: بالا برد‌ن و شکوفا کردن استعد‌اد‌ها و توانایی‌های نهفته فرد به تحقق و شکوفایی استعد‌اد‌های وی کمک کرده و از طرف د‌یگر با کمک به نظام اجتماعی، به انتقال ارزش‌ها و هنجار‌های مطلوب جامعه می‌پرد‌ازد. سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش و تربیت افراد علاقه‌مند، متعهد و میهن‌د‌وست با هویت ملی، پیشرفت و سرافرازی کشور را تضمین کرده و موجبات رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه را فراهم می‌کند.
وی مطرح کرد: با موشکافی در اهداف کلی و آموزشی سه مقطع، میزان توجه به مقوله هویت ملی در بیان این اهداف قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان داد در اهداف تصریح شده برای نظام آموزشی ایران، هویت ملی از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و با توجه به تاثیرگذار بودن این مقوله در سایر زمینه‌هایی که به توسعه و تحکیم کشور مربوط است، نیاز به تجدیدنظر و بازاندیشی دارد.
قرایی مقدم افزود: بحران هویت در نسل جوان از مشکلاتی است که گسترش ارتباطات، هجوم جهانی شدن، جذابیت ماهواره، اینترنت و انواع محصولات فرهنگی، نسل جوان را در برابر این اطلاعات فراوان سر در گم کرده آن‌ها نوعی درماندگی، احساس بی ریشگی و جدایی فرهنگی با نسل کهنسال و میانسال به وجود آورده است که هویت آنان و کیان جامعه را در معرض تهدید قرار می‌دهد. بی معنایی و هدفدار نبودن زندگی، جوانان را به ظاهر آرایی مفرط کشانده است.
وی گفت: تلاش‌هایی که برای مقابله با بحران هویت در بین جوانان و نوجوانان صورت می‌گیرد، ولی براساس یک تحقیق، احساس تعلق به هویت ملی در تمام دوره‌های تحصیلی پایین است و نظام آموزشی نتوانسته تاثیر محسوسی در ایجاد آگاهی و حس تعلق به هویت ایرانی داشته باشد. گفته می‌شود عدم شناخت نسبت به فرهنگ خودی و جذاب بودن فرهنگ غرب و تبلیغات بیش از حد آن از عوامل اصلی گرایش به فرهنگ غرب است.
وی مطرح کرد: برای رفع این آسیب و پاسخگویی به نیاز نسل جوان باید به تولید هویت در فرایند بازگشت به خویشتن پرداخت. این کار از طریق فراهم کردن زمینه‌های فکری و اندیشه‌ای در میان دانش آموزان امکان پذیر است که در این زمینه برنامه‌های درسی آموزش و پرورش مهمترین مجاری خوراک فکری و فرهنگی محسوب می‌شود.خرده نظام‌های کشور در این زمینه مسئولیت دارند، ولی انتظار از خرده نظام آموزشی به مراتب بیشتر است. کتاب‌های درسی با ظرفیت و توانمندی‌هایی که دارند، مهمترین عرصه برای معرفی و نهادینه کردن هویت ملی و دینی هستند و می‌توانند جایگاه مطئمنی برای مقابله با بحران هویت باشند.