خشکی زاینده رود و فرونشستِ زمین، پایداری اصفهان را تهدید می‌کند

عضو کارگروه تخصصی فرونشست اصفهان گفت: بخش اعظم دلایل خشکی زاینده رود ناشی از سوء مدیریت است که با فرونشستِ زمین، پایداری شهر اصفهان و میراثِ فرهنگی ملموس و ناملموس آن را تهدید می‌کند.

بهرام نادی افزود: گرچه نقش تغییرات اقلیمی را نمی‌توان در خشکی زاینده رود و فرونشستِ زمین و به تبع آن تهدیدِ میراث ملموس و ناملموس اصفهان نادیده گرفت، اما پرواضح است که دلیل اصلی و عمده این اتفاق که پایداری این خطه را نشانه گرفته، سوء مدیریت منابع آب است.

او ادامه داد: خشکی زاینده رود ناشی از تغییرات اقلیمی، عددی زیر ۱۰ درصد است، اما بیشترین دلیل این بحران که فرونشست اصفهان را رقم زده، به سوء مدیریت باز می‌گردد.

نادی یادآور شد: بالنده شدن هنر معماری و تزیینات وابسته به آن در شهر اصفهان یا میراث ناملموسی، چون "کاربافی" که به واسطه کشتِ پنبه در ورزنه شکل گرفته، مهندسی پل سازی یا حتی مکتب آوازی اصفهان، همه تابعی از اقلیمِ مناسب این خطه بوده اند که حالا به واسطه تهدید آب، زمین و هوا همگی و هرکدام به شکلی در معرض تهدید هستند.

او افزود: به واسطه آب، زمین و هوای مناسب است که می‌توانیم شهرِ پایدار داشته باشیم در غیر این صورت همه چیز به تبعیت از آن ناپایدار خواهد بود؛ در صورت برقرارنشدن جریان دائمی زاینده رود و ادامه برداشت‌ها از آب‌های زیرزمینی که همه به دلیل سوء مدیریت ایجاد شده اند، آبخوانِ دشتِ اصفهان در آینده‌ای نه چندان دور تمام خواهد شد و خطه پایداری و زیست پذیری اش را از دست خواهد داد و با افزایش نرخ مهاجرت روبه رو خواهد شد.

این صاحب نظر در حوزه فرونشست اصفهان خاطرنشان کرد: مفهوم مهاجرت از اصفهان این است که در شهری که آلودگی هوا به صورت ممتد وجود دارد، زمین فرو می‌نشیند و سازه‌ها پایدار نیستند، دیگر شرایط قبلی که اصفهان را اصفهان کرده بود، وجود ندارد و پایداری آن تهدید شده است.

 طبق آخرین اعلام سازمان زمین شناسی در سال ۱۴۰۱ نرخ حداکثری فرونشست در اصفهان ۱۸ سانتی‌متر و این نرخ در هلال فرونشستیِ شمال شهر که روندی شتابناک‌تر داشته، بین ۱۲ تا ۱۸ سانتی‌متر در سال است.

همچنین نرخ فرونشست در محدوده‌های تاریخی شهر اصفهان بین سه تا پنج سانتی متر در سال است.

به گفته مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی اصفهان به‌دلیل پیشروی فرونشست به دل‌ِ شهر و تهدید سازه‌ها و زیرساختی شهری، این خطه از خطرپذیرترین شهر‌های ایران محسوب می‌شود.

منبع: ایرنا