نگرانی‌های مسئولان و کشاورزان پسته کار، حاکی از این است که مسائل رفع تعهد ارزی، استاندارد اجباری و (Qr cod) صادرات پسته ایران را مختل کرده و بازار پسته آمریکا داغ و تقویت میشود؛ بنابراین نگاه‌های کشاورزان و همه به ستادعالی پسته است تا با تمهیدات و تدابیر سودمندِ استاندار کرمان، انجمن پسته ایران، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی و سازمان ملی استاندارد کشوری راه صادرات این محصول استراتژیک به کشور‌های خارجی باز شود.
از مهرماه پارسال تا مرداد امسال نزدیک به ۶۸ هزار تن پسته ایران صادر شده و ۱۴ هزار تن هم مصرف داخلی بوده و علاوه بر این‌ها، ۲۰ تا ۳۰ هزار تن پسته هنوز در انبار‌های کشور باقی مانده است و با برداشت ۲۰۰ هزار تن محصول پسته امسال، مقداری از پسته در ایران می‌ماند که صادر نشدن محصول پسته ایران باعث میشود بازار پسته رقیب بین المللی مان؛ یعنی آمریکا هم تقویت میشود که نیاز است درباره این موضوع مهم کشاورزی ستاد عالی پسته کشور هر چه زودتر تشکیل و چاره اندیشی شود.
با حسین رضایی اهل رفسنجان و فرماندار ویژه شهرستان که سابقه طولانی در حوزه کشت و کار پسته دارد و البته تخصص و مدارج علمی و دانشگاهی حوزه کشاورزی وی را می‌توان به عنوان استناد‌های قوی در حوزه رفع مسائل و مشکلات کشاورزی پسته برشمرد و نیز طی سال‌های اخیر هم در انجمن پسته ایران، جهاد کشاورزی استان کرمان و رفسنجان دارای سمت‌هایی بوده و در این حوزه یکی از متبحرترین و می‌توان گفت صاحب نظر و صاحب اندیشه حوزه پسته است، گفتگو کردیم و دغدغه‌های این فرد را در حوزه پسته و صادرات این محصول جویا شدیم. او گفت: با وجود محدودیت‌های صادراتی، نیاز به تشکیل هر چه زودتر ستاد عالی پسته است.
او با اشاره به اینکه سطح زیر کشت پسته ایران بالای ۴۰۰ هزار هکتار است که عمده این سطح زیر کشت در استان کرمان بالای ۲۰۰ هزار هکتار می‌باشد، افزود: پارسال از محصول جمع آوری شده پسته ایران، ۶۸ هزار تن صادر شد و ۱۴ هزار تن هم به مصرف داخلی رسید و هنوز ۲۰ هزار تن محصول در انبار‌های ایران در حال نگهداری است.
رضایی بیان کرد: این ۲۰ هزار تن محصول پسته باقیمانده در انبار‌های ایران به دلیل مسئله رفع تعهد ارزی است و به این علت پسته صادر نمی‌شود؛ زیرا صادرکننده نمی‌تواند رفع تعهد ارزی را انجام دهد؛ اگر چه این موضوع در دولت قبل و سال ۹۷ مطرح و اجرا شد؛ اما گیر‌های اساسی در رفع تعهد ارزی وجود دارد که صادرکنندگان خوشنام را زمین گیر کرده است.
او ادامه داد: با وجود این مشکل، کشاورزان همه هزینه‌های تولید را اعم از خرید کود، سموم شیمیایی و ... با ارز آزاد پرداخت میکنند؛ اما از سوی دیگر صادرکننده باید پسته خود را با ارز نیمایی با بانک مرکزی تسویه کند و هیچ صادرکننده‌ای حاضر نیست روی هر یک کیلوگرم پسته ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان متضرر شود؛ بنابراین تفاوت ارز نیمایی تا ارز آزاد بسیار زیاد است و صادرکننده را با شکست مواجه میکند.
رضایی بیان کرد: تاکنون ۴ مرتبه پیمان سپاری ارزی در کشور انجام شده است که ۳ بار قبل، باعث کاهش صادرات کالا‌های غیرنفتی، خصوصا محصولات کشاورزی و صنایع دستی شده است و درک این موضوع بسیار ساده است، صادرکننده‌ای که پسته را صادر میکند مجبور است ارز خود را برگرداند تا بتواند پول باغداران را بپردازد و مجددا خرید را برای صادرات مجدد انجام بدهد که تاکنون همیشه تمامی صادرکنندگان حتی قبل از انقلاب، زمان جنگ و بعد از جنگ ارز خود را به کشور برگردانده اند تا بتوانند به تجارت خود ادامه بدهند و از طرفی سود حاصل از تجارت پسته، ۲ تا ۳ درصد بیشتر نیست و ارز کشاورزی قادر به رقابت با ارز‌های پتروشیمی و نفت نیست.
استاندارد اجباری پسته، فقط در داخل مرز‌های ایران اعتبار دارد
فرماندار رفسنجان در ادامه یکی از دیگر مشکلات عمده صادرکنندگان و پسته کاران را استاندارد اجباری پسته عنوان کرد و افزود: این استاندارد فقط تا مرز‌های داخلی کشور معتبر است و در خارج، نیازی به آن نیست؛ اما داخل کشور این مسئله را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایجاد کرده که می‌توان گفت مشکل بعدی می باشد که سد راه برای حوزه کشاورزی پسته است.
او بیان کرد: علی رغم جلسات متعددی که بخش‌های خصوصی، اتاق بازرگانی، انجمن پسته کشور و اتحادیه خشکبار با سازمان ملی استاندارد در خصوص تهیه پیش نویس استاندارد پسته گذاشته شد؛ ولی متاسفانه بعضی الزامات اجباری را برای کشور‌هایی که نیاز به این موارد ندارند، گذاشته اند؛ یعنی خودمان به پسته گیر می‌دهیم و صادر کننده اجبار شده که حتما استاندارد اجباری برای پسته دریافت کنیم.
بخش های استاندارد، دست و پای ایران را در صادرات پسته بسته است
فرماندار رفسنجان با بیان اینکه میزان سموم باقیمانده در پسته و افلاتوکسین از بخش های استاندارد اجباری است که اگر کشور‌های خارجی از ایران پسته بخواهند، ما ملزم به رعایت آن هستیم، افزود: این در حالی است که بسیاری از کشور‌های مقصد این آیتم‌ها را در مورد پسته از ایران نخواسته و این به این معنا است که ما خودمان با اجباری کردن این بخش ها، راه صادرات پسته را می‌بندیم در صورتی که می‌بایستی این اجبار برای مصرف داخلی کشور انجام شود.
رضایی تاکید کرد: دخالت کردن ما در امر صادرات پسته، صادرات این کالای با ارزش را با مشکل جدی روبرو کرده است.
شناسنامه دار کردن باغات پسته، بدون وجود زیرساخت‌ها امکان پذیر نیست
فرماندار رفسنجان یکی از معضلات اساسی دیگر پسته در حوزه صادرات این محصول را (کیو. آر. کد) کردن اراضی پسته عنوان کرد و با اشاره به اینکه معاونت باغبانی می‌خواهد همه باغ‌های پسته دارای QR cod شوند، گفت: صادرات پسته در قالب کانتینر‌های با ظرفیت ۲۴ تنی انجام میشود و طبق قانون QR cod صادرکننده در صورتی می‌تواند محموله را به خارج از کشور بفرستد که این محموله (کیو. آر. کد) را داشته باشد که در عمل محال است؛ زیرا بالای ۸۰ درصد اراضی پسته در اختیار خرده مالکان است که تولید پسته آن‌ها زیر یک تن و حتی ۲ تن در سال است و برای آماده کردن یک کانتینر باید محصول ۱۰ تا ۲۰ باغدار را به صورت مخلوط آماده صادرات شوند.
او تصریح کرد: در این قضیه فرض کنیم که بتوان با ۲۰ باغدار صحبت کرد و یک یا ۲ کانتینر را به خارج از کشور رد کرد در حالی که در رفسنجان ۴۰ هزار بهره بردار داریم و در کل کشور این عدد بالاتر است.
او بیان کرد: عملا طرح (QR cod) بدون ایجاد زیرساخت به بن بست می‌خورد و در شرایط فعلی که سازمان حفظ نباتات MRL و phi سموم مجاز در باغات پسته را، چون کار تحقیقاتی نکرده است و داده (Data) روی سموم مجاز ندارد، عملی نیست.
در صورت اصلاح نکردن قوانین صادرات، بازار جهانی پسته خالی از محصول و رقیب جای ما را می‌گیرد
فرماندار رفسنجان گفت: تا زمانی که این ۳ مشکل یعنی QR cod، استاندارد اجباری و رفع تعهد ارزی برطرف نشود، صادرات پسته ایران صورت نمی‌گیرد و بازار جهانی پسته به دست رقیب بین المللی ما؛ یعنی آمریکا خواهد افتاد، زیرا آمریکا امسال تولید بالای ۶۰۰ هزار تن پسته را دارد.
او بیان کرد: امیدواریم با تشکیل هرچه زودتر ستادعالی پسته با حضور استاندار کرمان، نمایندگان استان، اتاق بازرگانی، انجمن پسته ایران، سازمان استاندارد کشوری، بانک مرکزی و جهاد کشاورزی این مشکلات سد راه صادرکنندگان و کشاورزان برداشته شود و تدابیر اندیشمندانه، گره گشای موضوع صادرات پسته باشند.
بیش از ۱۷۷ هزار تن پسته از ایران صادر شد
مجید حجت نوقی، رئیس دفتر اتاق بازرگانی، صنایع و کشاورزی رفسنجان از صادرات پسته ایران به کشور‌های خارجی به میزان ۱۷۷ هزار و ۸۷۶ تن طی پارسال تاکنون خبر داد.
او بیان کرد: کشور‌های خارجی، شامل: ارمنستان، امارات، برزیل، ترکیه، قطر، کویت، هند، روسیه، قرقیزستان، سنگاپور، عمان، عراق، آلمان، لبنان، هنگ گنگ، بلاروس، اسپانیا، ازبکستان، تایوان، سوئیس، انگلستان، لیبی، صربستان، بلغاری، چین، استرالیا، اردن، بحرین، اندونزی، کانادا و افغانستان بوده اند.
بازی دلالان، تن کشاورزان را به لرزه در آورده است
کشاورزانی که پس از ۳ سال زحمت در فصل بهار باید تنشان از ترس سرمازدگی مثل بید بلرزد و در تابستان از شدت گرما لب هایشان، مثل پسته‌های سوخته و آفتاب زده سیاه شود، در فصل برداشت با بازی تجار دلالان و کاهش قیمت محصول، لب هایشان مثل پسته‌های دهن بسته کله قوچی بسته میشود.
انتظارمی رود مسئولان نگاهی به کشاورزان داغ دیده‌ای که امروز بعد از طی کردن مراحل سرمازدگی، گرمازدگی، قطعی برق، خسارت چاه موتور‌ها و کلی بدهی و وام به برداشت محصول رسیده اند، کنند و دست دلالان و سود جویان را کوتاه کنند، شاید گوشه‌ای از بدهی‌های کشاورزان جبران شود.
صادرات پسته علاوه بر آنکه برای کشاورزان سود آور می باشد برای کشور نیز ارز آور است که می‌طلبد به صورت سریع فکری به حال موانع صادراتی آن صورت گیرد.
گزارش از رضا ساجدی
زهی خیال واهی
زیرا پسته های درجه یک ودو صادر. و پسته های بدرد نخور درجه ۴ و۵ برای مردم آن هم با قیمت خیلی گزاف اگر صادرات را ۵۰ در صد کاهش دهیم و قیمت را کنترول کنیم مردم و ملت ما بعد از ۳۰ سال شاید عده ای بتوانند بخرند