علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در نشست «ثبت جهانی و دستاورد‌های آن» که به بهانه ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای تاریخی، پیش از ظهر امروز سه‌شنبه ۴ مهر ۱۴۰۲ در سالن خلیج فارس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برگزار شد، گفت: ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای تاریخی یک اقدام ارزشمند و یک افتخار بزرگ است و با ثبت ۵۴ کاروانسرا، تعداد آثار ثبت جهانی ایران به ۲۷ اثر افزایش پیدا کرد؛ از این رو از تمام دست‌اندرکاران و کارشناسان و مدیرانی که برای ثبت این آثار زحمت کشیدند تشکر و قدردانی می‌کنم.
دارابی ادامه داد: کاروانسرا‌ها نمادی از معماری و شهرسازی نیاکان ما است که در آن زمان، جان‌پناه گرما و سرمای هم‌وطنان ما بود با این حال وقتی اکنون نیز به این کاروانسرا‌ها نگاه می‌کنیم، شاهد روایتگری اندیشه فکری و فرهنگی ایرانیان هستیم. برای همین زمانی که پرونده کاروانسرا‌های ایرانی در اجلاس مطرح شد، با اجماع اعضا و ۲۱ رأی مثبت روبه‌رو و ثبت جهانی شد و اعضای اجلاس به افتخار ایران و ایرانی به صورت ممتد این هنر معماری را تشویق کردند.
معاون میراث‌فرهنگی کشور در ادامه صحبت‌های خود گفت: در ایران بیش از ۱۰۰۰ کاروانسرا داریم که ۷۰۰ مورد آن ثبت ملی شده است و دراجلاس اخیر یونسکو، ۵۴ کاروانسرا ثبت جهانی شد و بسیاری از استان‌های کشور را صاحب اثر جهانی کرد.
فواید ثبت جهانی چیست؟
او در ادامه با طرح این پرسش که فایده و نتیجه ثبت جهانی چیست، افزود: ثبت جهانی یک اعتبار برای هر جامعه و ثروت ملی آن است. ثبت آثار در یونسکو به معنای دارایی یک کشور است. همچنین ارتباط معناداری بین سایت‌های جهانی و توسعه گردشگری و افزایش جذب گردشگر وجود دارد.
دارابی افزود: این در حالی است که ثبت جهانی یک اثر، بار معنایی دارد و زمانی که یک اثر ثبت جهانی می‌شود، همه افراد خود را موظف به صیانت از آن می‌دانند. در کنار افزایش سواد میراثی و توجه عموم مردم به حفظ و معرفی آثار فرهنگی‌تاریخی، ثبت جهانی یک اثر باعث می‌شود تا مردم توجه ویژه‌ای به میزاث خود داشته باشند.
قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: میراث‌فرهنگی باور و ریشه در عقاید و آداب و رسوم و آیین دارد و بیانگر هویت، تشخص و منزلت یک ملت است. خصوصاً در حوزه میراث ناملموس توجه به این موضوع نقش مهمی در ایجاد گفتمان صلح دارد. ضمن این که میراث‌فرهنگی، اتحادآفرین است و همه افراد جامعه برای داشته‌های فرهنگی خود احترام قائل هستند.
امضای طلایی نداریم
دارابی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت شفافیت افزود: ما به شفافیت و ساختمان شیشه‌ای وزارت میراث‌فرهنگی اعتقاد داریم و برای همین با موضوعاتی مانند انحصار و امضا‌های طلایی که گفته می‌شد در این وزارتخانه بوده است، برخورد کردیم.
وی با اشاره به تدوین سند چشم‌انداز ۱۰ ساله میراث فرهنگی افزود: برای ۱۰ سال آینده، اولویت‌های ثبت جهانی را بررسی و حدود ۲۰۰ مورد را احصا کردیم و در حال بررسی هستیم تا با مشورت صاحب‌نظران به اجماع بهتری برسیم.
دارابی گفت: در همینجا از همه کسانی که اهلیت دارند و این دانش و توانایی را دارند که در این حوزه به ما کمک کنند برای مشارکت دعوت می‌کنیم. در همین رابطه یک سامانه به زودی راه‌اندازی می‌شود و از افراد دارای اهلیت برای کمک در فرآیند تدوین پرونده‌ها دعوت می‌کنیم.
ادعا‌های پوچ درباره ثبت ملی و جهانی
وی تصریح کرد: گاهی اوقات شنیده می‌شود افرادی در استان‌ها ادعا می‌کنند که اگر می‌خواهید پرونده شما ثبت ملی یا جهانی شود، آن را به ما ارجاع بدهید! در حالی که من از طریق همین تریبون اعلام می‌کنم ما چنین روالی نداریم.
معاون میراث‌فرهنگی کشور در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: میراث‌فرهنگی حوزه‌ای پایان‌ناپذیر است و هرچقدر در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم، کم است. ایران در حوزه میراث ملموس و ناملموس جزء ۱۰ کشور برتر و سرآمد است.
دارابی یادآور شد: فعالیت در حوزه میراث فرهنگی، تمامی ندارد و شبیه به دو امدادی است که هر دونده، مشعل را به نفر بعدی تحویل می‌دهد. ما باید مهربانی و وفاق را توسعه دهیم تا شاهد توسعه میراث‌فرهنگی و معرفی ظرفیت‌های این حوزه باشیم.