مسجد به عنوان جایگاه عبادت مسلمانان، از مهمترین نهادهای جامعه اسلامی با کارکردی چند منظوره به شمار میآید.
در جریان انقلاب اسلامی، مساجد و روحانیت در شکل گیری نهضت اسلامی و مبارزه علیه ظلم رژیم طاغوت نقشی بسزا ایفا نموده است.
با آغاز جنگ تحمیلی نیز، روحانیت متعهد و انقلابی به منظور تبلیغ و ترویج معارف دینی و تقویت روحیه رزمندگان عازم جبهه ها شده و به عنوان روحانی تبلیغی ـ فرهنگی در مناطق عملیاتی حضور یافتند؛ البته برخی از روحانیون که امامت جماعت مساجد را برعهده داشته و حضور در جبهه به طور مداوم برایشان میسر نمی شد، با فعالیتهای تبلیغی و اشاعه فرهنگ ایثار و شهادت، در شرکت مردم انقلابی ایران در جبهه ها نقش تعیین کننده و کلیدی داشتند.
مساجد در دوران دفاع مقدس از جمله مراکز مهم اعلام اقلام مورد نیاز جبههها و نیز محل جمع آوری کمکهای مردمی بودند.
صرف نظر از ارزش مادی کمکهای مردمی که در خور توجه است، حضور معنوی آحاد مختلف مردم در امر کمک رسانی به جبههها شگفت آور بود.
مساجد نقش تربیت و جذب رزمندگان و آمادگی آنان برای اعزام به جبههها را ایفا میکردند که بر اساس پیمایش علمی که در مقطعی از زمان توسط بنیاد شهید انجام شد، ۹۷ درصد شهدا تربیت یافته مساجد بودند و از سنگر مسجد تربیت و به جبههها اعزام شدند.
براساس نگاه حضرت امام (ره) مسجد محلی برای اداره امور است و اجتماعات انسانی همواره حول محور مساجد شکل گرفته است.
مساجد همواره محور اجتماعاتی همچون راهپیماییها، انتخابات، همهپرسیها و محل اجتماعات فعالان فرهنگی و اجتماعی و بسیج کردن مردم و حمایتهای آنان و مکانی برای اعزام نیروها به جبهههای جنگ بوده است.
یکی از کارکردهای دیگر مسجد در دفاع مقدس، نقش آموزشی مساجد بوده است.
آموزش معارف و مبانی عقیدتی، آموزش مقدمات نظامی و دورههایی که رزمندگان نیاز داشتند برای حضور در میدان نبرد فرا گیرند از طریق مساجد ارائه میشد، ضمن اینکه با برگزاری دورههای آموزشی و تربیتی در مساجد به تقویت ایمان، اراده، باور و عقیده رزمندگان نیز کمک میشد و مسجد این انگیزههای پولادین را در دل و باور رزمندگان مستحکم میکرد تا با عزمی راسخ به نبرد حق علیه باطل بروند.