«جاده ابریشم» یا «راه ابریشم» شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد، مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت یکهزار و ۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود؛ که استفاده از عنوان «ابریشم» در نام این مسیر نیز به دنیا رونق تجارت این نوع کالا در دوره های تاریخی مختلف بوده است.
«جاده ابریشم» یکی از مهمترین جاده‌های تاریخی جهان محسوب می‌شود که کاربردی ارتباطی بین کشورها و البته رویکردی مبتنی بر تجارت بین‌المللی داشته است. اکنون این جاده تاریخی دوباره اهمیت خود را بازیافته است و به باور کارشناسان جاده ابریشم نقش مهمی در آینده اقتصاد جهان دارد و شهر سمنان به دلیل قرارگیری بر سر راه ابریشم می تواند به نگین گردشگری این جاده تبدیل شود.
«اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم» ۴۰ عضو دارد که نیمی از اعضای این اتحادیه شهرهای چین و نیمی دیگر از شهرهای دیگر کشورهای در مسیر جاده ابریشم از جمله سمنان به عنوان تنها نماینده ایران در این اتحادیه است.
برپایه گزارش‌ها، ۳۹ شهر ایران در مسیر جاده ابریشم قرار دارند که سمنان طولانی‌ترین مسیر جاده ابریشم در حدود ۶۰۰ کیلومتر را به خود اختصاص داده است، آثار متعدد تاریخی ثبت ملی در کنار آثار میراثی منحصربه‌فرد و باقدمت این استان که امید زیادی به ثبت جهانی آنها وجود دارد، یکی دیگر از ملاک‌های انتخاب این شهر برای عضویت در اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم است.
ایران کشوری است که از دیرباز به راه ابریشم پیوند خورده و نقطه و گذرگاه کلیدی در این مسیر شناخته و باعث می‌شود تا راه چین برای ارتباط و اتصال با دیگر کشورهای منطقه راه ابریشم باز شود؛ راه ابریشم، شاهراهی است که می‌تواند ایران را دوباره به قطب اقتصادی منطقه تبدیل کند.
انتخاب سمنان از بین شهرهای ایران، با توجه به برخورداری از ظرفیت‌های گردشگری، فرهنگی و اقتصادی و مطابق با الگوی اتحادیه فرصتی ارزشمند است که باید غنیمت شمرده شود و انتظار می‌رود شهرداری سمنان و دستگاه‌های اجرایی با تامین و تقویت زیرساخت‌ها در زمینه استفاده از ظرفیت انتخاب سمنان در «اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم» بیش از پیش نقش‌آفرینی کنند.
اکنون در شهر سمنان دستگاه‌های اجرایی مختلف به صورت سلیقه‌ای و تک‌بُعدی تلاش‌هایی را در مسیر انتخاب سمنان به عنوان تنها نماینده کشور ایران در «اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم» انجام می‌دهند که چشم‌گیر و درخور نیست و باید برنامه‌ریزی مدون همراه با همدلی و همراهی بخش‌های مختلف برای دستیابی به نتیجه مطلوب در این زمینه شکل بگیرد.
تخصیص اعتبارات استانی و ملی و توجه ویژه در برنامه توسعه هفتم کشور در بخش‌های اقتصادی، گردشگری، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی با توجه به اینکه سمنان تنها نماینده کشور و دریچه مراودات جهانی به دلیل عضویت «اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم»، یک ضرورت به نظر می رسد و انتظار می‌رود مطالبه‌گری در این بخش بیش از پیش تقویت شود.
امکان برگزاری رویدادها، الگوسازی شهری، بهره‌وری از منابع گردشگری، برپایی رویدادهای ترویجی، تبادلات آموزشی حرفه‌ای، اشتراک‌گذاری اطلاعات، انتقال فناوری، تسهیل در ارتقای صنعت گردشگری محلی، توسعه پایدار شهری، بهبود نشان کلی جاده ابریشم و همکاری در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با بهینه‌سازی منابع، ادغام بازار، توسعه منطقه‌ای محصولات گردشگری باکیفیت، بهبود تصویر گردشگری جاده ابریشم و در نهایت، ترویج رشد مشترک در گردشگری، از جمله مزیت‌ها و دستاوردهای عضویت سمنان در «اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم» است.
به عنوان نمونه‌هایی از قدمت تاریخی شهر سمنان، وجود محوطه تاریخی تپه میرک در روزستای دلازیان سمنان منتسب به ادوار پارینه‌سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی و قدمتی بیش از ۶۰ هزار سال و وجود کاروانسراهای متعدد که در خدمت تاجران برای استراحت و اتراق در مسیر سفر بازرگانان بوده است؛ که کاروانسرای شاه عباسی در مرکز شهر سمنان یکی از همین بناهاست، حکایت از قدمت استان سمنان در جاده ابریشم دارد.
استان سمنان به دلیل ظرفیت‌های گردشگری در بخش‌های مختلف طبیعی، تاریخی، سلامت و مذهبی، موقعیت جغرافیایی و همجواری با هشت استان کشور و قرارگیری در محور ترانزیتی تهران- مشهد که سالانه بیش از ۱۵ میلیون نفر از زائرین امام رضا (ع) و مسافران گردشگری از این مسیر عبور می‌کنند، ظرفیت‌های گردشگرپذیری ویژه ای دارد، اما ضعف‌هایی در زیرساخت‌های صنعت گردشگری و مشکلاتی در بخش خدمات، رفاهی و حمل و نقل وجود دارد که تخصیص اعتبارات ملی و استانی برای رفع این نقص‌ها ضروری و سرمایه‌گذاری برای بهره‌برداری از فرصت مغتنم سمنان به عنوان تنها نماینده ایران در اتحادیه شهرهای در مسیر جاده ابریشم جهان در بخش‌های مختلف مانند اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری در عرصه بین المللی لازم به نظر می رسد.
استان سمنان دارای حدود ۱۰۰ اثر معنوی و بیش از یکهزار و ۸۳۳ اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی شناسایی شده است که تاکنون ۸۶۸ اثر تاریخی، طبیعی، ملموس و ناملموس ثبت ملی شده که این میزان میراث‌فرهنگی ثبتی نشان از تمدن عمیق این خطه دارد.
استان سمنان دارای ۱۱ بافت تاریخی است که این تعداد بافت تاریخی قابل توجه است و نشان از پیشینه، تاریخ و اصالت استان دارد. چنین ظرفیتی برای جذب گردشگر در کمتر نقاط کشور دیده می‌شود و استفاه از این فرصت تنها نیازمند همراهی و هماهنگی بخش‌های مختلف است.
نذر سمنوپزان، چشمه‌های آبگرم، وجودآستانه مبارکه امامزاده یحیی(ع) در سمنان، آیین گل غلتان نوزاد در دامغان، آیین ۴۰۰ ساله امامدر یا شیردوشان دیباج دامغان، تهیه آب دعا در شاهرود، آیین‌های مرتبط با ازدواج در استان، نخل‌گردانی در مهدیشهر و شهمیرزاد از جمله میراث معنوی، جنگل‌های هیرکانی در اقیانوسی از ابر در شاهرود، درختان چنار چندصدساله، غار پنیر، آبشارهای بلند شاهرود ، از جمله میراث طبیعی ارزشمند استان سمنان در کنار بناها و محوطه‌های تاریخی چند صدساله، تنها گوشه‌ای از ظرفیت‌های گردشگری استان سمنان است که اگر این ظرفیت به کار گرفته شود، بدون شک شاهد رونق اقتصادی چشم‌گیر در استان سمنان خواهیم بود.
بر اساس اسناد و مدارک موجود، استان سمنان مهد عرفای شناخته شده و بزرگی چون شیخ علاءالدوله سمنانی، شیخ ابوالحسن خرقانی، بایزید بسطامی، و شیخ محمود مزدقانی است که تمرکز بر معرفی این جاذبه‌ها خود جذب‌کننده گردشگر است.
منطقه نمونه گردشگری آبگرم مابین سه شهرستان سمنان، مهدیشهر و سرخه، به اعتقاد کارشناسان در صورت سرمایه گذاری بخش خصوصی می‌تواند به یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری تفریحی و درمانی استان سمنان تبدیل شود، این منطقه در سال ۸۶ به عنوان منطقه نمونه گردشگری در استان سمنان تصوب شد و اکنون انتظار می‌رود با تکمیل زیرساخت این منطقه به یک جاذبه گردشگری سلامت در شرق کشور تبدیل شود.
تاسیسات نفت خوریان واقع در کویر خوریان در جنوب سمنان به عنوان میراث صنعت نفت کشور که به ثبت ملی هم رسیده است، از دیگر جذابیت‌های کمتر شناخته شده استان سمنان به شمار می‌رود که می‌تواند سالانه گردشگران زیادی را به این منطقه بکشاند.
استان سمنان به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه، گلوگاه اتصال استان‌های شمالی به استان‌های جنوبی کشور است و همچنین در همسایگی با پایتخت و هفت استان مهم کشور شامل قم، اصفهان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان و مازندران ، دارای برگ برنده در توسعه گردشگری است.
به عبارتی دیگر، گردشگر می‌تواند با طی مسیر در حدود ۲۲۰ کیلومتر از پایتخت کشور، ۵۸۶ کلیومتر از اصفهان، ۲۸۲ کیلومتر از قم، ۳۳۸ کیلومتر از گلستان، ۲۰۰ کیلومتر از مازندران و ۶۷۴ کیلومتر از خراسان رضوی خود را به سمنان مهد تاریخ و عرفان برساند، اما با وجود مزیت موقعیت جغرافیایی گردشگری، استان سمنان در آخر عایدی درخوری ندارد.
در مدیریت شهری، شهر سمنان دارای سه منطقه شهرداری است.
منبع ایرنا