دریای خزر در نیم قرن اخیر رفتار‌های متفاوتی داشته است تراز بزرگترین دریاچه جهان اواسط دهه ۵۰ به پایین‌ترین حد خود رسید و سپس تا سال ۷۴ آب دریا دو و نیم متر بالا آمد، اما بعد از مدتی دوباره شروع به کاهش کرد.
طبق گزارش مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، تراز آب دریای خزر با سیری غیریکنواخت همچنان در حال کاهش است و بیشترین میزان این کاهش نیز در سال‌های سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۴ بوده است.
سیده معصومه بنی‌هاشمی مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر با بیان اینکه تراز آب دریای خزر بر مبنای اندازه‌گیری دقیق در ایستگاه‌های شاخص ساحلی از سال ۱۳۷۴ تاکنون دو متر کاهش داشته است، گفت: یک چهارم کاهش تراز آب دریای خزر در دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اتفاق افتاده است.
او افزود: مهمترین دلیل برای کاهش و تشدید تراز آب دریای خزر در سال‌های اخیر به تغییرات اقلیمی، افزایش دما و افزایش میزان تبخیر از پهنه آبی دریای خزر بر می‌گردد.
مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر ادامه داد: د کاهش آورد رودخانه‌های منتهی به دریای خزر با توجه به میزان کاهش بارش‌ها و شیوه بهره برداری از منابع آبی موجود از علل دیگری است که در عقب نشینی و کاهش تراز آب دریای خزر موثر بودند.
سیده معصومه بنی‌هاشمی گفت: کاهش تراز آب دریای خزر علاوه بر بروز چالش‌هایی در حوزه اقتصادی و فعالیت بنادر و دریانوردی بر محیط زیست و ذخایر آبی تالاب‌ها و خلیج‌های وابسته به دریای خزر تاثیر می‌گذارد.
کاویان مدیر کل محیط زیست مازندران با تایید تاثیرات منفی کاهش تراز آب دریای خزر بر محیط زیست استان گفت: پناهگاه حیات وحش میانکاله تالابی متصل به دریا است که با پسروی آب دریای خزر اتصال این تالاب بین المللی هم از بین می‌رود.
او افزود: تالاب میانکاله در یک دهه اخیر با سه کانال به دریای خزر ارتباط داشت، اما پسروی دریا سبب شده است ارتباط دو کانال به طور کامل با تالاب قطع شود و فقط یک کانال با حداقل جریان آب به دریا متصل است.