در برنامه صف اول موضوع افزایش بهره‌وری معدن در سال رشد تولید با حضور محتشمی پور معاون معادن وزیر صمت بحث و بررسی شد.
وضعیت معدن در برنامه هفتم را توضیح دهید.
محتشمی پور : در خصوص برنامه معدن در لایحه برنامه هفتم مواردی از سوی دولت آمده بود اما ما منتظر خروجی کمیسیون ها در این بخش هستیم.
در هدف گذاری های صورت گرفته اعلام شده بود که رشد معدن فراتر از صنعت باشد و این خلاف آن چیزی است که در سیاست های کلان مطالبه می شود چراکه اگر رشد معدن فراتر از صنعت باشد باید اقداماتی در این حوزه صورت گیرد که خارج از ظرفیت است.
بندهایی در این لایحه کاملا متفاوت و مغایر قانون معدن است و این موضوع ما را نگران می کند. برخی از بندها خلاف قانون معدن است و این برای ما مشکلات زیادی درست می‌کند.
قانون اصلی معدن تحت تاثیر قوانین بودجه ای و برنامه ای است به طوری که در قانون معادن اعلام شده است که هزینه های معدن در قالب حقوق دولتی مشخص شود .
میزان تولیدات مواد معدنی چقدر رشد داشته است؟
محتشمی پور: رشد تولیدات معدن ۱۳ درصد بوده است درحالی که رشد صنعت ۸ درصد بوده بنابراین میزان رشد معدن بالاتر است که برای ما جای سوال دارد نباید سرعت رشد بخش معدن از صنعت بیشتر شود و ما این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.
قرار بود در سال ۱۴۰۳ تمامی پهنه‌های بلوکه شده تعیین شود و معادن راکد و غیر راکد تعیین تکلیف شوند چه اقداماتی در این حوزه صورت گرفته است؟
محتشمی پور: معنای بلوکه آن است که در یک محدوده به دلیل منابع طبیعی و محیط زیست حساسیت ایجاد شود و در این منابع اجازه فعالیت معدنی ندهیم. تعدادی معادن داریم که در مرحله مزایده است و باید به مردم واگذار شود.
برخی از محدوده ها در لایحه مزایده قرار دارد و اگر متقاضی وجود ندارد در مرحله های بعدی واگذار شود در دروه های کمتر از ۶ ماه کل محدوده ها را در قالب مزایده برگزار خواهیم کرد. همچنین محدوده های معدنی را هم آسیب شناسی خواهیم کرد.
یک سری از معادن به لحاظ ظرفیت اقتصادی پایین بوده و شروع کرده ایم آنها را به صورت بسته های سرمایه گذاری ارائه خواهیم کرد.
در سال ۱۴۰۲ مزایده را برگزار خواهیم کرد که محدوده های بدون متقاضی را از این طریق شناسایی کنیم.
در مزایده اولی که برگزار کردیم ۵ هزار معدن عرضه شد که ۶۷۰ متقاضی داشت همچنین ۲هزار معدن جدید در مزایده دوم عرضه شد و اگر برای بار دوم متقاضی وجود نداشت واگذاری را سرعت خواهیم داد و تمامی این اقدامات در بازه ۶ ماه عرضه می شود.
در لایحه مزایده مشخص شد که ۱۳ هزار معدن داریم ولی آسیب شناسی که کرده ایم و نزدیک به نیمی از آنها دارای مشکلات زیادی بود و نباید در این لایحه قرار می گرفتند.
چه میزان معدن در کشور وجود دارد و چه میزان تعیین تکلیف شده است؟
محتشمی پور: ۱۹ هزار معدن داریم که باید تعیین تکلیف شود و تا به امروز حدود ۷ هزار مورد از آنها تعیین تکلیف شده است.
در حوزه هوشمند سازی معادن چه میزان پیشرفت داشته ایم؟
محتشمی پور: رد یابی بدهی معادن به خوبی انجام شده است که از طریق هوشمند سازی اجرایی شد.
ما سعی خواهیم کرد از طریق هوشمند سازی پرداخت ها را الکترونیکی کنیم همچنين نقشه برداری الکترونیکی را در دستور کار خود قرار دهیم و خوشبختانه این اقدام در برخی از استان ها شروع شده است.
بخش زیادی از بار های معدنی بدون بارنامه حمل می شود که نقص جدی است و این موضوع به زیر ساخت راه و معادن باز می گردد و در قانون تکلیف شده است که با هماهنگی وزارت راه وشهرسازی بارنامه الکترونیکی صادر شود که در این حوزه باید پایش حمل بار و صدور الکترونیکی بارنامه صورت گیرد.
تا ۵ سال آینده در حوزه الکترونیکی شدن برنامه ها می توانیم حرف های جدیدی بزنیم.
در حوزه معادن آلومینیوم ،مس و سنگ های قیمتی چه اقداماتی صورت گرفته است؟
محشتمی پور: در کاهش خام فروشی مواد معدنی اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است و ارزش آنها بیشتر شده است همچنین در بخش پایه معدنی آهن، آلومینیوم و مس یک وضعیت خوبی داریم .به‌طوری که سهم صادرات مواد معدنی کمتر از ۲ درصد تولیدات مواد معدنی است و خوشبختانه هیچ خام فروشی در این حوزه نداریم.
سوال در حوزه سنگ های قیمتی چه اقداماتی صورت گرفته است:
در سنگ های قیمتی وضعیت خوبی نداریم و احساس می کنیم د این بخش مقررات لازم را نداریم اما در فرآوری کارهای خوبی شده است.
در سنگ های قیمتی تمام تمرکز در فرآوری گذاشته شده است و برای حضور بازار سنگ های قیمتی در جهان کار خوبی نکرده ایم اما در بخش اکتشاف و بهره برداری اقداماتی خوبی صورت گرفته است.
آیا در حوزه واردات سنگ قیمتی اقداماتی صورت گرفته است؟
محتشمی پور: سنگ معدن خارج از نظارت و ثبت اطلاعات تولید شده است و این سنگ ها هیچ وقت وارد بازار نمی شود حجم زیادی سنگ قیمتی وارد ایران می شود اما کاملا غیر رسمی و بخش زیادی از تجارت ما با افغانستان غیر رسمی است.
فرسودگی ماشین آلات که بیش از ۲۰ سال فعالیت می کنند چه مشکلاتی ایجاد کرده است؟
محتشمی پور: فرسودگی ماشین آلات قیمت تمام شده مواد معدنی را بالا برده است و ۴۰ درصد بهره وری را کاهش می دهد.
یک برداشت اشتباه از حمایت از ساخت داخل در سال ۹۹ باعث شد که واردات ماشین آلات را قطع شود و همین امر باعث شد که واردات ماشین آلات مواد معدنی با اخلال روبرو شود و ضربه زیادی به این حوزه وارد کند
درماشین آلات سنگين یک سوم نیاز ماشین آلات معدنی و دو سوم ماشین آلات سبک است .
در حال حاضر ۲ هزار مجوز واردات صادر کردیم و تازه امروز به حالت عادی برگشته است و با وجود آنکه بالاترین شاخص تورم را داشته ایم به طوری که از نیمه سال ۱۴۰۱ پایین نرخ رشد تورم تولید کننده را در این بخش داشته ایم وبخش معدن که رشد منفی داشت میانه سال گذشته دوباره به رشد مثبت برگشت ولی هنوز کارهای زیادی داریم.
در حوزه ذغال سنگ چه میزان رشد داشته ایم؟
محتشمی پور: در حوزه تولید ذغال سنگ ۱۴.۴ میلیون تن داریم که به لحاظ کیفیت وضع چندان خوبی نداریم چراکه افزایش کیفیت ذغال سنگ هزینه بر است برای اولین بار صادرات ذغال سنگ شروع شد.
سهم خوبی در بازار ذعال سنگ نداریم. ذغال سنگ را از بازارهای دور تامین می‌کنیم. ذغال سنگ در روسیه بالاترین کیفیت دارد ولی به دلیل ضعف زیرساخت و ماشین آلات نتوانسته ایم از آن استفاده کنیم ما آمادگی لازم برای ترانزیت نداریم و از جریان تجارت ذغال سنگ دور هستیم.
در حوزه تولید فولاد چه اقداماتی صورت گرفته است؟
محتشمی پور : به ۷۰ درصد اهداف در حوزه تولید فولاد رسیده ایم و تعداد زیادی کارخانه در حال احداث است. اما اولین و مهم ترین بحث در فولاد تامین انرژی است و برای تامین انرژی فولاد برنامه ریزی جدی نشده است.
برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد با محدودیت هایی در تامین انرژی روبرو بوده ایم که در سال های بعد بیشتر می شود.