جامعه کودکان لبریز از پاکی، سرشار از راز و رمز و حاکمیت سرشت بی‌آلایش آدمی است. در این دوره ظرفیت‌های ذهنی او پذیرای جست‌وجو کردن و فراگرفتن است. کودکان، صاحبان فردای هر جامعه و وارثان و پاسداران تلاش نسل‌های گذشته هستند. در نتیجه آموزش صحیح در دوران کودکی و پیش از ورود جدی به عرصه اجتماع اهمیتی فوق العاده و حیاتی خواهد داشت.
این آموزش ابعاد گسترده‌ای دارد و جنبه‌های علمی، اجتماعی، دینی و تاریخی را در برمی‌گیرد. به‌علاوه شناخت کودکان از جامعه خود و فرهنگ و آداب و سنت‌ها و به طور کلی هنجار‌های حاکم بر آن و همچنین شناخت کلیت شرایط حاکم بر جهان ضروری است.
از سنین پایین، نوزادان و کودکان خردسال مجموعه‌های منحصر به فردی از هویت خود را ایجاد می‌کنند که آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند. هویت خود در نوزادان و کودکان خردسال به‌شدت تحت تأثیر باور‌های فعلی است. این باور‌های کنونی عمدتا شامل جنسیت، فرهنگ، خلق و خو و دلبستگی‌ها می‌شود. هویت خود به‌عنوان فردی با مجموعه‌ای از شخصیت منحصربه‌فرد شناخته و برای آن پذیرفته می‌شود و همچنین مورد احترام قرار می‌گیرد.
اهمیت هویت در کودکان
رشد هویت و عزت نفس در سنین پایین بسیار مهم است، زیرا تا بزرگسالی ادامه خواهد یافت؛ بنابراین محیط اولیه کودکی نقشی اساسی در تشویق یا آسیب رساندن به رفاه اجتماعی، عاطفی و روانی کودک دارد. هویت در کودکان به صورت ساده، ترکیبی از ویژگی‌ها، خصوصیات و شخصیتی است که یک فرد را تشکیل می‌دهد و او را از سایر افراد متمایز می‌کند. هویت کودکان در طول رشد و تکامل فردی شکل می‌گیرد و تحت تأثیر عوامل مختلفی است، از جمله ژنتیک، تربیت و فرهنگ، تجربیات زندگی، روابط اجتماعی و محیط اطراف. هویت کودکان در دوره‌های مختلف رشدی تغییر می‌کند و با گذشت زمان تحت تأثیر تجارب و آموخته‌هایش قرار می‌گیرد. در دوران کودکی، هویت اولیه کودک تا حد زیادی توسط خانواده و محیط نزدیک شکل می‌گیرد. با پیشروی به سمت دوران نوجوانی، کودکان شروع به شناخت بهتر خود و تأثیرات جامعه و فرهنگی کرده و هویت شخصی خود را در قالب موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی بیان‌می‌کنند.
بیشتربخوانید
عوامل مؤثر بر هویت کودکان
عوامل مختلفی می‌توانند بر هویت کودکان تأثیر بگذارند، از جمله خانواده و نقش والدین در شکل‌گیری هویت کودکان بسیار مهم است. مقدار عشق و حمایت، نوع تربیت و ارزش‌ها و باور‌هایی که در خانواده ترویج می‌یابد همه تأثیرگذار در شکل‌گیری هویت کودکان هستند.
روابط اجتماعی: روابطی که کودک با همسالان، اعضای دیگر خانواده، مربیان و افراد مختلف در محیط خود برقرار می‌کند، نقش مهمی در شکل‌گیری هویت او ایفا می‌کند. این روابط می‌تواند درک و آگاهی از همدیگر را به کودکان ارائه کنند و احساس تعلق و شناخت هویت اجتماعی را به آن‌ها بیاموزند.
محیط فرهنگی: فرهنگ، زبان، مذهب و ارزش‌های اجتماعی در محیطی که کودک در آن زندگی می‌کند، تأثیری به سزا بر شکل‌گیری هویت او خواهندداشت. این عوامل درک کودک از خود و دیگران را شکل می‌دهد و نقشی در شناخت هویت فرهنگی و اجتماعی او دارد. هویت کودکان فرآیندی پیچیده است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد و تا زمان رشد و تکامل فردی آن‌ها تغییر می‌کند.
امتداد هویت تا پایان عمر
ادامه هویت کودکان تا دوران نوجوانی و بزرگسالی با آن‌ها همراه است. در این دوره‌ها، کودکان کشف هویت و معرفت متناسب با نقش خود در جامعه را آغاز می‌کنند. آن‌ها ممکن است با سؤالاتی درباره هویت جنسیتی، هویت فرهنگی، مقادیر و باور‌های شخصی و سایر جنبه‌های هویت خود مواجه شوند. در دوران نوجوانی، هویت کودکان پیچیده‌تر می‌شود و تحت تأثیر تعارضات داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. این دوره ممکن است به همراه شک و تردید درباره هویت و موقعیت خود در جامعه همراه باشد. نوجوانان ممکن است تلاش کنند با شناسایی خود با دسته‌ها و گروه‌های اجتماعی مختلف، هویت خود را معین کنند. در دوران بزرگسالی نیز، هویت کودکان همچنان در حال شکل‌گیری است. در این دوره، کودکان و نوجوانان بر رشد شخصی، شغل، روابط عاطفی و سایر ابعاد زندگی خود تمرکز می‌کنند و هویت بزرگسالی خود را بنا می‌نهند.
هویت در بزرگسالی
از دیگر تاثیرات شکل‌گیری هویت در کودکی، تاثیراتی است که هویت در دوران بزرگسالی آن‌ها دارد.. در این مرحله، هویت شخصی و حرفه‌ای بیشتری شکل می‌گیرد و افراد به موقعیت‌ها، ارزش‌ها و اهدافی که برای خود تعیین کرده‌اند، پایبند می‌شوند. در این مرحله ممکن است افراد به دنبال تجربه و پذیرش هویت خود از طریق تحصیل، شغل، روابط عاطفی و تجربیات زندگی باشند. هویت بزرگسالان تحت تأثیر تعامل با جوامع و فرهنگ‌های مختلف قرار می‌گیرد. این تعاملات شاید تأثیری در شکل‌گیری هویت فرهنگی، هویت جنسیتی، هویت اجتماعی و سایر جنبه‌های هویت بزرگسالان داشته‌باشند. در این مرحله، افراد ممکن است با تهدید و تعارضات هویتی مواجه شوند. آن‌ها ممکن است با تنش‌هایی مرتبط با هماهنگی بین هویت شخصی و انتظارات اجتماعی روبه‌رو شوند. برخی از افراد به دنبال تطبیق با نقش‌ها و انتظارات اجتماعی هستند، در حالی که دیگران تمایل دارند هویت خود را بر اساس ارزش‌ها و باور‌های شخصی خود بسازند.
منبع: روزنامه جام جم