کهگیلویه و بویراحمد، با طبیعت زیبا و تالاب‌های دلنشینش گردشگران را به سوی خود می‌کشاند، نیازمند حفاظت و مدیریت جدی‌تر از منابع آبی خود است. مسعود حاتمی مسئول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب‌های استان در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا به وضوح نیازمندی به حداقل ۱۷ میلیارد ریال اعتبار برای مدیریت و حفاظت از این تالاب‌ها را بیان کرد.
تلاش‌های انجام شده توسط دبیرخانه مدیریت زیست بومی در جهت آگاه‌سازی جامعه محلی و ارتقاء آگاهی افراد نسبت به اهمیت و نقش تالاب‌ها در اکوسیستم منطقه تحسین‌برانگیز است. برپایی دوره‌های آموزشی با روش‌های تعاملی نظیر نقاشی و گفتگو با دانش‌آموزان و جوامع محلی، نصب تابلو‌های توضیحی و آگاه‌سازی از اهمیت میراث طبیعی، اقداماتی است که در طول سال گذشته انجام گرفته و به توسعه ادراک جامعه نسبت به حفاظت از این منابع طبیعی کمک شایانی کرده‌اند.
با این حال، نیازمندی به منابع مالی برای اجرای طرح‌های حفاظتی و مدیریتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تعیین میزان آب مورد نیاز تالاب‌ها، اجرای طرح مدیریت زیست بوم، تهیه و نصب دستگاه‌های آنلاین برای پایش کیفیت آب، تنها بخشی از اقداماتی است که نیازمند اعتبار قابل توجهی هستند.
تالاب‌های کهگیلویه و بویراحمد به عنوان بخشی از تنوع زیستی و فرهنگ محلی این منطقه، به توجه جدی‌تر دولت و نهاد‌های مرتبط نیازمندند. اجرای طرح جامع مطالعاتی با چشم‌انداز ۱۵ ساله، که اقدامی اساسی در راستای حفظ و مدیریت پایدار تالاب‌ها خواهد بود، نشان‌دهنده تعهد دولت در حفاظت از این منابع است.
تالاب‌ها، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های زیستی سیاره ما، نقش بسیار مهمی در تنوع زیستی و تنظیم چرخه‌های اکوسیستمی دارند. این منابع آبی، به عنوان محیط زیستی برای انواع گوناگونی از پرندگان، ماهیان، جانوران آبزی و گیاهان مهم هستند و نقش اساسی در تعادل آب و خاک مناطق مختلف دنیا دارند. تالاب‌ها به‌عنوان ذخایر طبیعی آب و مکانی برای پرورش و تکثیر انواع مختلفی از موجودات زنده، اهمیتی اکولوژیکی فراوان دارند که باید با توجه و تلاش مستمر، حفظ و مراقبت شوند.
کهگیلویه و بویراحمد در این زمینه یک نمونه بارز از اهمیت و ثروت تالاب‌ها را به خود اختصاص داده است. با داشتن چهار تالاب با نام‌های "کوه گل"، "برم الوان"، "شِرُم دِرُنگ" و "مَور زردِ زیلایی"، این استان به عنوان یک مقصد طبیعی و گردشگری برای محبان طبیعت و پرندگان وحشی شناخته می‌شود. اما نگاهی عمیق‌تر به این تالاب‌ها نشان می‌دهد که تنها زیبایی طبیعی آن‌ها اهمیت آن‌ها را تعیین نمی‌کند.
به‌رغم تأثیر مثبتی که تالاب‌ها بر محیط‌زیست و جوامع محلی دارند، تهدید‌ها و مخاطراتی نیز بر آن‌ها وارد است. تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آبی، تخریب محیط‌زیست اطراف تالاب‌ها و فشار‌های انسانی، همگی به حفظ این منابع آبی زیستی آسیب‌های جدی وارد کرده‌اند. تخریب تالاب‌ها منجر به از بین رفتن آبزیان و پرندگان مهاجر، اختلال در چرخه آب و خاک و حتی تأثیر منفی بر کشاورزی و زندگی مردم منطقه می‌شود.
اگرچه گام‌هایی در راستای حفاظت از تالاب‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شده، اما نیازمندی به تلاش‌های بیشتر است. آگاه‌سازی جامعه محلی، اجرای طرح‌های مدیریتی، و تخصیص اعتبار‌های کافی به این منظور، اموری ضروری و فوری است. دولت و نهاد‌های ذی‌ربط باید با توجه به اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی تالاب‌ها، تلاش‌های خود را برای حفاظت و مدیریت پایدار این منابع آبی تقویت کنند.
باید به یاد داشت که تالاب‌ها علاوه بر ارزش اکولوژیکی، به‌عنوان منابعی اقتصادی نیز مهم هستند. گردشگری پایدار و بهره‌برداری از منابع طبیعی در کنار یکدیگر قابل تحقق است و می‌تواند منجر به توسعه پایدار مناطق مختلف شود.
در نهایت، تالاب‌ها به‌عنوان جواهر‌های طبیعی در منظومه زیستی که هر روز به فراگیری تغییرات و تهدید‌ها می‌پیوندند، نیازمند حمایت و مراقبتی مستمر و جدی‌تر از جامعه جهانی هستند. تلاش مشترک برای حفظ این ثروت‌های زیستی باعث ایجاد یک آینده پایدار و سالم بر
تالاب‌ها به عنوان یکی از محیط‌های آبی بسیار مهم، به محیط زیست و جوامع انسانی بسیاری از منافع ارزشمند را ارائه می‌دهند. این منافع از جنبه‌های مختلفی همچون اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی قابل تشخیص هستند:
تالاب‌ها به‌عنوان محیط زیستی بسیار حساس، میزبان تنوع فراوانی از گونه‌های گیاهی و جانوری هستند. این تنوع زیستی به حفظ تعادل اکوسیستم‌ها کمک می‌کند و میزان پایداری آن‌ها را افزایش می‌دهد.
تالاب‌ها با خاصیت تصفیه آب، به عنوان فیلتر‌های طبیعی عمل می‌کنند و آلودگی‌ها و اشباع نیتروژنی را کاهش می‌دهند. این ویژگی مهم تالاب‌ها به بهبود کیفیت آب و تأمین آب آشامیدنی در مناطق اطراف کمک می‌کند.
تالاب‌ها منابع غنی از غذای طبیعی مانند ماهی، میگو، کرم و موجودات آبزی دیگر را فراهم می‌آورند که برای تأمین پروتئین و غذای انسانی بسیار مهم هستند.
تالاب‌ها به عنوان مهاجرتگاه‌های مهم برای پرندگان در مسیر مهاجرت‌های فصلی و برخورد‌های اولیه به خود معروف هستند. این تالاب‌ها جایگاهی اساسی در تغذیه و استراحت انواع پرندگان دارند.
تالاب‌ها می‌توانند به کنترل سیلاب‌ها و تنظیم جریان آب‌ها در ایام بارش شدید کمک کنند. این ویژگی به حفظ سکونت‌ها و زیرساخت‌های انسانی در مناطق سیلاب‌زده کمک می‌کند.
زیبایی‌های طبیعی تالاب‌ها و تنوع زیستی آن‌ها جذابیت زیادی برای گردشگران ایجاد می‌کند. این تالاب‌ها به عنوان مقصد‌های گردشگری طبیعت و تفریحی برای افراد مختلف شناخته می‌شوند.
استفاده از منابع تالاب‌ها برای شیلات‌پروری و پرورش ماهی، اقتصاد محلی را تقویت می‌کند و اشتغال‌زایی در مناطق روستایی و ساحلی را ترویج می‌دهد.
به‌طور خلاصه، تالاب‌ها به‌عنوان زیستگاه‌های حیاتی و منابع طبیعی با ارزش، منافع بی‌شماری برای اکوسیستم‌ها، اقتصاد و جامعه به دنبال دارند. حفاظت و مراقبت از این منابع از اهمیت بسیاری برخوردار است تا این منافع برای نسل‌های آینده نیز حفظ شوند.
حفاظت از تالاب‌ها به‌عنوان یک چالش مهم در حوزه محیط زیست، نیازمند تلاش‌های جدی و همکاری‌های گسترده از سوی اقشار مختلف جامعه است. با توجه به اهمیت و منافع تالاب‌ها، راهکارهای زیر می‌توانند در جهت حفاظت از این منابع طبیعی اتخاذ شوند:
تدوین و اجرای طرح‌های مدیریتی:
طرح‌های مدیریتی جامع برای حفاظت از تالاب‌ها و تنظیم استفاده‌های مختلف از آن‌ها باید تدوین و اجرا شوند. این طرح‌ها باید شامل اقدامات اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی برای تعادل حفاظت و بهره‌برداری از تالاب‌ها باشند.
آگاه‌سازی و آموزش:
آگاه‌سازی جامعه محلی و مردم به خصوص درباره اهمیت تالاب‌ها، تأثیرات انسانی بر آن‌ها و راهکارهای حفاظتی ضروری است. انجام دوره‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی به مخاطبان مختلف می‌تواند این هدف را تحقق بخشد.
حفاظت از محیط زیست اطراف تالاب‌ها:
اقداماتی برای جلوگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست اطراف تالاب‌ها باید انجام شود. ممنوعیت اقداماتی همچون تخریب تالاب‌ها، دفن زباله‌ها و تخریب تنوع زیستی در مناطق اطراف اهمیت دارد.
مدیریت منابع آبی:
مدیریت پایدار منابع آبی و توجه به تعادل آب‌ها در تالاب‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. جلوگیری از استفاده غیرپایدار از منابع آبی و تخصیص آب‌ها به تالاب‌ها در دوره‌های حساس می‌تواند به حفاظت از آن‌ها کمک کند.
ترویج گردشگری پایدار:
ترویج گردشگری پایدار در مناطق تالابی می‌تواند منجر به توجه به اهمیت این تالاب‌ها و همچنین تأمین منابع مالی برای حفاظت از آن‌ها شود. این اقدام همچنین می‌تواند به ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در مناطق محلی کمک کند.
همکاری بین‌المللی:
تالاب‌ها اغلب پدیده‌های مرزی هستند و همکاری بین‌المللی برای حفاظت از آن‌ها اهمیت دارد. عضویت در کنوانسیون‌ها و توافقنامه‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون رامسر برای حفاظت از تالاب‌ها می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.
اجرای قوانین و مقررات:
قوانین و مقررات محیط زیستی باید با دقت اجرا شوند تا اقدامات غیرقانونی مخربانه در محیط زیست تالاب‌ها مهار شوند و تخریب این منابع طبیعی جلوگیری شود.
حفاظت از تالاب‌ها نه تنها به نفع زیستگاه‌های آبی بلکه به نفع تمامی اکوسیستم‌ها و جوامع انسانی است. اجرای هماهنگی‌های مناسب در جهت حفاظت و مدیریت پایدار این منابع طبیعی می‌تواند منجر به دستیابی به یک زیستگاه سالم و پایدار برای آینده شود.
در مجموع، حفاظت از تالاب‌ها به‌عنوان یک چالش جدی و ضروری در حوزه محیط زیست به تأمین تعادل اکوسیستمی، حفظ تنوع زیستی و ارتقاء کیفیت زندگی جامعه‌ها کمک می‌کند. تالاب‌ها به‌عنوان زیستگاه‌های طبیعی با منافع اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی فراوان، نه تنها به حفظ تعادل آب و خاک و پایداری اکوسیستم‌ها کمک می‌کنند، بلکه منابع غذایی، آب تصفیه شده، زیستگاه‌های پرندگان مهاجر و فرصت‌های گردشگری پایدار را فراهم می‌آورند.
برای حفظ و مدیریت پایدار تالاب‌ها، ضروری است که طرح‌های مدیریتی جامع تدوین و اجرا شوند، جامعه محلی و جامعه جهانی آگاه‌سازی شوند، محیط زیست اطراف تالاب‌ها محافظت شود و تلاش‌های مشترک بین‌المللی برای حفاظت از این منابع آبی بی‌بدیل انجام شود. با این تلاش‌ها، می‌توان به تأمین زندگی پایدار برای نسل‌های آینده و حفظ تنوع زیستی غنی و تعادل اکوسیستمی کمک کرد.
ایرنا