بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در نشست با خبرنگاران، رسانه‌ها را از ابزار‌های حکمرانی در دنیای امروز دانست و گفت: رسانه‌ها نقش مهمی در تعیین اولویت‌ها و سرنوشت کشور دارند و می‌توانند در این زمینه به حکمرانان کمک رسانند.
وی با اشاره به اهمیت راهبردی و رقابت استراتژیک شکل گرفته در فضای منطقه به ویژه در حوزه کریدورهای بین‌المللی، تاکید کرد: در فضای جدید شکل گرفته در دنیا و آینده قابل تصور، نیازمند جایابی ایران در بازآرایی نظام بین‌الملل هستیم.
وی با بیان اینکه این بازآرایی فرصتی برای تحقق شرف ملی ایران آینده است، تصریح کرد: اگر در برنامه هفتم نسبت به جانمایی جدید ایران در فضای بین‌الملل غفلت کنیم، اشتباهی نابخشودنی خواهد بود.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه کشور مدتی است از زیست نفتی خارج شده است، یادآور شد: زمانی تمامی پرونده‌های بین‌المللی ذیل پروژه‌های نفتی تعریف می‌شدند، اما اکنون نفت صرفا ارزش اقتصادی دارد و با تحریم نفتی، ما به کشور سرمایه‌پذیر تبدیل شده‌ایم و باید نسبت به جذب سرمایه‌های خارجی ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی در این زمینه توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
وی با بیان اینکه لزوم سرمایه‌پذیری، اهمیت نقش ایران در بازآرایی و جانمایی جدید نظام بین الملل را دوچندان می‌کند، توضیح داد: در سرمایه‌پذیری باید بتوانیم از سرمایه‌گذاری قدرت‌های منطقه و فرامنطقه در راستای ابتکارات صنعتی و فناوری آن‌ها بهره ببریم تا زنجیره ارزش‌های اقتصادی و فنی و صنعتی را در کشور شکل دهیم.
نگاهداری ادامه داد: برخی ناکارآمدی‌های داخلی و توطئه‌های دشمنان، باعث شده در داخل درگیر روزمرگی‌ها و غفلت راهبردی شویم و از فرصت‌های جدید ایران در نظام بین‌الملل غافل شویم.
وی با بیان اینکه پیشرفت ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی که در آن قرار گرفته‌ایم تا اطلاع ثانوی، مورد خواست آمریکا نیست، گفت: هر گونه تقویت ایران، زمینه‌ساز تقویت قدرت رقبای آمریکاست. الان آمریکا با چین و روسیه رقابتی را شکل داده است که یکی از میدان‌های این رقابت، آسیای غربی است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس از بین بردن امنیت در مسیر زنجیره‌های اقتصادی رقبا را از برنامه‌های جدی آمریکا برشمرد و تصریح کرد: آمریکایی اجماع واشنگتنی جدیدی را شکل داده‌اند که توسعه فناوری و صنعت طبق سند ۲۰۲۲ این کشور در محور برنامه‌ریزی‌های آن‌ها قرار گرفته است و از سوی دیگر دنبال ایجاد بازار جهانی گاز هستند.
وی با بیان اینکه روسیه اکنون در این رقابت یک موقعیت شبه انحصاری در زمینه تجارت کامودیتی‌ها و کالا‌های اساسی اعم از غلات، فلزات و انرژی برای خود ایجاد کرده و می‌خواهد کنشگری خود را در این حوزه حفظ کند، گفت: چین هم به خاطر اقتضائات داخلی خود، نیازمند گستراندن اقتصاد خود در پهنه جفرافیاست جغرافیایی پهنه اقتصادی را در دستور کار قرار داده است که پروژه کمربند- راه چین در همین راستاست. اکنون چین با ۶۰ کشور قرارداد‌های مختلف فناوری و زیرساختی انجام داده است.
نگاهداری با بیان اینکه آمریکا با چین و روسیه وارد یک نبرد جدی شده است، گفت: چین با قدرت اقتصادی خود در حال شکست آمریکاست و آمریکا با امنیتی‌سازی پروژه کمربند-راه چین می‌خواهد رشد اقتصادی این کشور را محدود کند. حضور طالبان در افغانستان، تحریم ایران، به هم ریختن عراق، سوریه، لبنان و آسیای میانه و جنگ اوکراین نیز اقداماتی در این زمینه است.
وی با بیان اینکه پروژه کمربند-راه چین سه شاخه شمالی، میانی و جنوبی دارد، توضیح داد: تمام تمرکز آمریکا روی این است تا با جنگ اوکراین و روسیه، شاخه شمالی پروژه کمربند-راه را فلج کند و شاخه میانی را که ایران مهمترین نقش را درآن دارد با تحریم ایران، حضور طالبان در افغانستان و به هم ریختن عراق، متوقف کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یادآور شد: هرچقدر کریدورهای بین‌المللی منطقه جغرافیایی که در آن قرار گرفته‌ایم، تقویت شود به نفع آمریکا نیست.
وی با بیان اینکه آمریکا از طریق تحریم‌های اقتصادی به دنبال تضعیف روسیه است، عنوان کرد: آمریکا با راه‌اندازی جنگ اوکراین و تحریم روسیه به دنبال تضعیف قدرت روسیه در تجارت کامودیتی‌ها و از بین بردن وضعیت شبه انحصاری روسیه در این موضوع و همچنین از کار انداختن مسیر شمالی کمربند و راه چین، کاهش درآمدزایی ارزی روسیه و چرخش وابستگی اروپا به از روسیه به سمت آمریکاست.
نگاهداری با بیان اینکه تقویت دالان‌های ترانزیتی شمال به جنوب در ایران و کمربند- راه چین، به ضرر آمریکاست، گفت: منافع آمریکا با پیشرفت و توسعه ایران همسو نیست، در حالیکه منافع چین و روسیه با پیشرفت ایران همسو است.
وی با بیان اینکه آمریکا در قبال ایران سیاست نه توافق و نه تنش را در پیش گرفته است، تصریح کرد: تا جایی که می‌توانیم باید در راستای رفع تحریم‌ها تلاش کنیم. درست است که آمریکا از سال ۲۰۰۷ قدرت خود در تعیین قاعده در جهان را از دست داده، اما توان سلبی آن همچنان پابرجاست و می‌تواند بر در روی قدرت‌های نوظهور و ابتکارات بین‌المللی ایران، کار‌های تخریبی انجام دهد بنابراین ما می‌توانیم با ابتکارات بین‌المللی و افزایش قدرت در حوزه‌های مختلف امکان چانه‌زنی و کاهش فشار آمریکا را برای خود ایجاد کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه باید با احتساب دقیق داده-ستانده‌ها در ارتباط با کاهش تحریم‌ها عرصه بین‌الملل پیش برویم، تاکید کرد: در زمینه ایران آینده و جانمایی ایران در نظام جدید بین‌الملل، دال مرکزی باید احیا و تقویت مولفه‌های قدرت ایران باشد که با دو مولفه جهش قدرت و تثبیت قدرت قابل دستیابی است، که جهش قدرت از طریق اتصال به کمربند-راه چین و تمرکز روی ارتقای صنعت و فناوری در ارتباط با زنجیره ارزش اقتصادی حاصل از این کریدور قابل دستیابی است.
وی با بیان اینکه استراتژی‌های صنعتی کشور تا کنون درون‌نگر نگاشته شده است، گفت: در بخش جهش قدرت باید استراتژی صنعتی را با نگاه توامان خارج به داخل و داخل به خارج تهیه کنیم و ببینم زنجیره ارزش اقتصادی چین چه فناوری‌ها و صنایعی دارد و سرریز آن‌ها در مسیر ترانزیتی چین به اروپا چه مزیت‌هایی برای رشد صنعتی و فناوری ایران و پیشرفت کشور می‌تواند ایجاد کند.
نگاهداری با بیان اینکه چین به خاطر مازاد تجاری مثبت دنبال سرمایه‌گذاری در خارج از مرز‌های خود است، عنوان کرد: ما می‌توانیم با جذب سرمایه‌گذاری‌های چین، زیرساخت‌های صنعتی و ترانزیتی خود را تقویت کنیم.
وی با بیان اینکه برای تثبت قدرت باید از ظرفیت‌های بالفعل ژئوپلیتیک خود استفاده کنیم، تاکید کرد: این جایگاه می‌تواند از طرق کریدور شمال به جنوب از طریق تجارت و ترانزیت انرژی، غلات، اقلام خوراکی و دامی، و تبدیل شدن به هاب انرژی و غلات انجام پذیرد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه در مسیر این ابتکارات، چالش‌هایی پیش رو داریم، گفت: در مسیر کریدور شمال به جنوب، ترکیه با طراحی کریدور لاجورد از طریق ترکمنستان، قزاقستان، افغانستان، پاکستان و هند و با طراحی دالان کمربند – راه میانی و گذر آن از ترکیه در قالب جاده ابریشم ترک، در حال بازی خود است. اهمیت باکو برای ترکیه اکنون به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی این دو کریدور است.
وی با بیان اینکه طراحی‌ها ترکیه در خصوص دو دالان ترانزیتی از جغرافیای ایران نمی‌گذرد، یادآور شد: این یک خطر جدی امنیت ملی برای کشور است، بنابراین باید از ظرفیت‌های دیپلماتیک و کنشگری‌های تمام عیار با تمام گزینه‌ها برای پیشبرد ابتکارات خود استفاده کنیم.
نگاهداری با اشاره به جنوب ایران، گفت: امارات در بحث فناوری‌ها، طلا و جواهرات، کالا‌های با ارزش افزوده بالا و نمایندگی شرکت‌های بزرگ به ویژه آمریکایی‌ها، در حال تاثیرگذاری در منطقه است و اگر دیر بجنبیم ضاهد سیل مهاجرت فناوران خود به کشور امارات خواهیم بود و ممکن است فضای فناوری امارات فضای اقتصادی کشور ما را تحت تاثیر خود قرار دهد.
وی ادامه داد: اکنون امارات، بین هند و رژیم صهیونیستی، در غالب پیمان راهبردی آمریکایی I ۲ U ۲، نقش واسطه‌ای را بازی می‌کند تا از طریق کریدور هندوابراهیمی شاخه ارتباطی ترانزیتی بین هند و رژیم صهیونیستی شود، از سوی دیگر امارات نقش باز صادرات انرژی روسیه را پیدا کرده است و با تبدیل شدن به قلمرو تسویه ارزی دلاری دست به کنترل ایران می‌زند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه مسئولان کشور باید روی اهمیت این پروژه‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌ها از طریق آن کار کنند، گفت: اگر فرصت حضور ایران در هر کدام از این پروژه‌ها را از دست دهیم جا دارد که شب خوابمان نبرد چرا که آینده یک قرن ایران را همین جانمایی در نظام بین‌الملل جدید رقم خواهد زد.
وی ادامه داد: آمریکا و هم‌پیمانانش تلاش دارند تا ایران را در منطقه منزوی کنند و مسیر‌های ترانزیتی و زنجیره ارزش اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به صورت حداکثری از ایران رد نشود، به طور مثال برای حذف کریدور شمال به جنوب به دنبال ایجاد کریدور فاو بزرگ به شمال عراق یا کریدوری در افغانستان هستند، یا در ارتباط با کریدور کمربند-راه چین تلاش در جلوگیری از عبور آن از داخل ایران دارند.
مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۶ پروژه و ابتکار بین‌المللی را در زمینه زنجیره ارزش‌های اقتصادی منطقه‌ای، طراحی و امکانسجی کرده و به عنوان پیشنهاد در اختیار دولت و مجلس قرار داده است.
وی افزود: اقتصاددانان عنوان می‌کنند که در بحث مهار تورم که شعار سال هم است در کوتاه مدت با مدیریت ارز، در میان مدت با کنترل نقدینگی و در طولانی مدت با رشد اقتصادی ممکن خواهد بود که رشد اقتصادی نیازمند نیروی انسانی، بهره‌وری و سرمایه‌گذاری حاصل خواهد شود.
نگاهداری بیان کرد: اگر بتوانیم سرمایه‌گذاری حداکثری خارجی را از طریق زنجیره ارزش‌های اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای جذب کنیم باعث رشد اقتصادی می‌شود. اگر خوشه‌های صنعتی را حول زنجیره‌های اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شکل دهیم، باعث نگهداشت نخبگان و ارتقای سرمایه انسانی خواهد شد. همچنین با استفاده از فناوری حاصل از سرریز‌های اقتصادی کشور‌ها قادر به ارتقای بهره‌وری خواهیم بود.
وی ادامه داد: مشکل اینجاست که دستگاه بروکراسی کشور از شکست هماهنگی در دیپلماسی اقتصادی رنج می‌برد به گونه‌ای که در تبدیل مذاکرات سیاسی به پروژه‌های اقتصادی و درآمدزا در کشور، توانایی لازم را نداریم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه هنوز الگوی جامعی برای ابتکارات دیپلماسی اقتصادی در عرصه بین‌الملل در کلان حکمرانی ترسیم نشده است، گفت: حکمرانان و برنامه‌ریزان باید از فرصت برنامه هفتم توسعه برای جانمایی ایران در بازآرایی نظام جدید بین‌الملل حداکثر استفاده را کنند. همچنین باید نهاد واسطی را طراحی کنیم تا راهبری دیپلماسی اقتصادی را با ایجاد هماهنگی بین ارکان مختلف در داخل و خارج برای بهره‌مندی اقتصادی از ظرفیت‌ها، ایجاد کند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به دیدار امسال نمایندگان مجلس با مقام معظم رهبری و اشاره ایشان به شان قانونگذاری مجلس و حاکمیت قانون در جامعه، عنوان کرد: خیلی‌ها معتقدند علت تامه حکومت‌ها، قانون است و اگر قانون اجرا و رعایت نشود فلسفه حکومت از بین می‌رود.
نگاهداری اظهار کرد: اگر دنبال مصالح جمعی، حقوق فردی، اجتماعی افراد و نظم بخشی به حکمرانی، هستیم راهکار اصلی حاکمیت قانون است.
وی با بیان اینکه خادمین قانون سفیران شرافت اجتماعی هستند، گفت: ضامن تحقق جامعه شرافتمند، حاکمیت قانون است، شرف در جامعه سرمایه اجتماعی را بالا می‌رود و اعتماد بین مردم ایجاد می‌کند، همچنین شرف در جامعه ضامن پیشرفت کشور است که در همین راستا جایزه ملی قانون را طراحی کردیم که در آذر ماه توسط ریاست محترم مجلس به برگزیدگان اعطا خواهد شد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یادآور شد: این جوایز به افرادی که در زمینه حاکمیت قانون، آن‌هایی که بیشترین تاثیر را در نوشتن قانون خوب داشتند، آن‌هایی که در نظارت بر اجرای قانون، خوب عمل کردند، آن‌هایی که در ۵ سال گذشته در اجرای قانون و تدوین آیین‌نامه‌ها نقش موثری داشتند و همچنین شهروندانی که تبعیت از قانون پای آن ایستاده‌اند، تعلق خواهد گرفت.
وی افزود: برای جایزه ملی قانون فراخوانی داده شده است و با مشارکت معاونین قوانین و نظارت و حوزه ریاست مجلس و در قالب شورای سیاستگذاری به ریاست رییس مجلس یازدهم و با حضور معاونین حقوقی سه قوه، سه نفر از اساتید برجسته رشته حقوق، دو نفر از علمای برجسته حوزه‌های علمیه در رشته فقه و حقوق و دو نفر از بانوان محترم متخصص در حوزه‌های حقوقی به همراه نهاد‌های علمی و مردمی فعال در عرصه‌های حقوقی، آثار جذب شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
نگاهداری با بیان اینکه تا کنون ۵۵ اثر در این فراخوان اخذ شده است، گفت: با این جایزه به سمت ارتقای حاکمیت قانون در جامعه پیش خواهیم رفت.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان تاکید کرد: بخش دیگر جایزه ملی قانون به پژوهشگرانی که کار‌های برجسته‌ای در راستای ارتقای کیفیت قانون انجام دادند یا کتاب و پروژه تحقیقاتی و مقاله علمی و گزارشی کارشناسی رساله و پایان نامه دکتری و ارشد در این زمینه انجام داده‌اند، تعلق خواهد گرفت.