سازه‌های ناایمن و خطرآفرین کلانشهر شیراز بعد از فروریختن پلاسکو در دی ماه ۱۳۹۵ در پایتخت و تکرار آن برای متروپل آبادان در خرداد سال گذشته توجه بسیاری از کارشناسان و رسانه‌ها را به خود جلب کرد.
بسیاری از ساختمان های مسکونی و بلندمرتبه و تجاری شیراز قدیمی و یا فاقد ایمنی لازم است و وجود این ساختمان ها تا حد زیادی عادی تلقی می شد اما زمانی که حادثه دلخراش پلاسکو رخ داد و جان ۲۳ نفر از جمله ۱۶ آتش نشان را گرفت و به اموال شهروندان آسیب جدی وارد کرد، تلنگری به مدیریت شهری سایر کلانشهرها از جمله شیراز و افکار عمومی بود.
بعد از رخداد تلخ پلاسکو و تکرار آن در متروپل آبادان فشار افکار عمومی در شیراز مسئولان را به شناسایی سازه های ناایمن این کلانشهر واداشت تا جایی که به گفته مسئولان امر بیش از هزار سازه ناایمن در این شهر شناسایی شده و اکنون نیز رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز از تشکیل پرونده برای ۴۰ ساختمان بلندمرتبه و ناایمن که اغلب نیز در مرکز این کلانشهر قرار دارند، پرده برداشت.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز پیرامون سازه‌های ناایمن این کلانشهر گفت: در حوزه ساختمان‌های ناایمن می‌توان به وجود سازه‌های معمولی کوچک و یا ساختمان‌های خاص مانند مراکز درمانی، ساختمان‌های بلند مرتبه، سازه‌های اداری بزرگ، پاساژها و مراکز تجاری اشاره کرد که بسیاری از این ساختمان‌ها در گذشته تاییدیه‌های لازم ایمنی را نیز دریافت کرده اما در طول سالیان گذشته رها شده‌اند.
هادی عیدی پور افزود: براساس بررسی های صورت گرفته بیش از هزار ساختمان ناایمن در شیراز شناسایی شده است که به سه سطح تقسیم بندی شده است.
۴۰ سازه خطرآفرین در دل شیراز
وی ادامه داد: تاکنون پرونده برای ۴۰ ساختمان‌های ناایمن پرخطر بزرگ در سطح کلانشهر شیراز تشکیل شده که وضعیتشان مانند پلاسکو است و اگر فکری برای این سازه‌ها نشود حادثه آفرین خواهد بود و اکثر این ساختمان ها نیز تجاری و مورد تردد عموم مردم است.
وی با بیان اینکه این ۴۰ ساختمان بزرگ قدیمی و ناایمن اغلب در مرکز شیراز قرار دارد، گفت: براساس بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها بررسی وضعیت ایمنی این ساختمان‌ها در کمیته‌ای ویژه متشکل از دستگاه‌های متولی شروع و اخطار لازم به شهرداری منطقه، دستگاه قضایی و مالک این ساختمان‌ها ابلاغ شده است.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز افزود: ساماندهی وضعیت ساختمان های ناایمن شیراز نیازمند هم افزایی،همکاری و وحدت رویه میان دستگاه‌های متولی است.
وی اظهار کرد: براساس اخطارهایی که در خصوص ساختمان‌های ناایمن شیراز صادر شده است، اگر در زمان تعیین شده نسبت به رفع موارد ناایمن اقدام نشود ساختمان پلمب خواهد شد.
وی در ادامه چرخه مدیریت بحران را به چهار بخش پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازتوانی تقسیم بندی کرد و گفت: ایمنی در کشور ما از دیرباز با مدیریت واحد و متمرکزی پیگیری نشده است و این درحالی است که وضعیت صنعت ما به لحاظ رعایت اصول ایمنی از سایر بخش ها بهتر است.
۱۴ هزار حادثه در انتظار شیرازی‌ها
عیدی پور با بیان اینکه وضعیت ایمنی در مدیریت شهری کلانشهرهای کشور با مشکلات متعددی روبرو است،افزود: بطور میانگین در طول سال حدود ۱۴ هزار حادثه در سطح کلانشهر شیراز رخ می‌دهد.
وی جمعیت شیراز را در شب حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار و در روز بیش از سه میلیون نفر عنوان کرد و ادامه داد: در حوزه پیشگیری از بحران باید اصول ایمنی در ساختمان‌ها رعایت و بازبینی شود که در این حوزه نیز مقررات ملی ساختمان وجود دارد.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز اضافه کرد: در حوزه پیشگیری از حوادث و خطرات ۲ هدف کلی وجود دارد که نخست باید با اقداماتی احتمال وقوع حوادث را کاهش داد و دوم اینکه در صورت بروز حادثه ابزارها و پیش بینی‌هایی صورت گرفته باشد تا خسارت‌ها کاهش پیدا کند.
فرهنگ سازی و آموزش ۲ اصل مهم پیشگیری از حوادث
وی فرهنگ سازی و آموزش را برای کاهش احتمال وقوع حوادث بسیار موثر دانست و گفت: در ساختمان های ناایمن عدم رعایت نکات ایمنی ازجمله اتصالات برق، نشت گاز، ایجاد حریق‌های عمدی و کنترل نشده می‌تواند خطرآفرین و فاجعه بار باشد.
عیدی پور با بیان اینکه جلوی بروز حوادث طبیعی مانند زلزله، طوفان و بارندگی را نمی‌توان گرفت، افزود: این آمادگی باید وجود داشته باشد که بتوان عوارض و خسارت‌های ناشی از بروز این نوع حوادث را کاهش داد.
وی بر لزوم رعایت ایمنی ساختمان برای کاهش خسارت ناشی از بروز حوادث تاکید و اظهار کرد: ساختمان پلاسکو تهران که طی سالهای اخیر دچار آتش سوزی شد و فروریخت حدود ۵۰ سال پیش ساخته اما طی این مدت رها شده و عملیات نگهداری از این سازه بلندمرتبه انجام نشده بود که این ساختمان در پی حدود سه ساعت آتش سوزی پایداری خود را از دست داد و فرو ریخت.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز گفت: در حوزه ایمنی ساختمان و پیشگیری از بروز حوادث ناگوار باید در سازه های جدید ضوابط رعایت شود و ۲۱ شاخص در این حوزه وجود دارد که یکی از این شاخص‌ها حریق است و در این خصوص اکنون در شهر شیراز به شدت کنترل و نظارت وجود دارد.
وی افزود: پروانه ساختمانی جدید در آتش نشانی شیراز بررسی و در طول مدت تکمیل ساختمان نظارت و در نهایت تاییدیه‌ها صادر می‌شود.
عیدی پور در ادامه تاکید کرد: سیستم کشف و اعلان حریق باید در همه ساختمان‌ها نصب شود تا اگر آتش سوزی رخ داد در هر ساعت شبانه روز ساکنان از آن مطلع شده و ساختمان را تخلیه کنند.
وی ادامه داد: مسیر خروج ایمن ساکنان ساختمان‌های بلندمرتبه در زمان بحران نیز باید پیش بینی شود.
ثانیه‌های ارزشمند در حوادث را جدی بگیرید؛ شاید به قیمت نجات جان باشد
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز در بخش دیگر سخنان خود به روند انجام عملیات امداد و نجات توسط آتش نشانان اشاره کرد و گفت: زمان کشف یک حادثه و اعلام آن توسط شهروندان و شاهدین حدود سه دقیقه است که البته در بعضی موارد بوده که این زمان تا ۱۰ دقیقه هم به طول انجامیده و به همین علت همه شهروندان باید در صورتی که با آتش سوزی و حادثه‌ای روبرو شدند سریع این مساله را با سامانه ۱۲۵ آتش نشانی اعلام کنند زیرا برای مدیریت بحران و امدادرسانی به حادثه دیدگان گاهی حتی ثانیه‌ها ارزشمند و قیمت نجات جان یک انسان است.
وی اظهار کرد: کاربر سامانه آتش نشانی نیز بعد از اطلاع از حادثه باید بین ۶۰ تا حداکثر ۹۰ ثانیه به نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی نزدیک به محل حادثه اطلاع تا آتش نشانان به محل اعزام شوند.
عیدی پور با بیان اینکه براساس استانداردهای جهانی از زمان اطلاع به ایستگاه باید آتش نشانان بین سه تا ۶ دقیقه به محل حادثه برسند،گفت: در حال حاضر میانگین زمان رسیدن آتش نشانان به محل حادثه در شیراز پنج دقیقه و ۲۰ ثانیه است که هدف گذاری شده این زمان به پنج دقیقه کاهش یابد که این مهم با تاسیس ایستگاه‌های جدید آتش نشانی میسر است.
شاهدان حوادث تا رسیدن ماموران امدادی چه کار کنند؟
وی با بیان اینکه زمان کشف حادثه تا شروع عملیات امدادرسانی در محل حدود ۱۰ دقیقه زمان می‌برد، گفت: مردم و شهروندان مستقر در محل حادثه تا رسیدن ماموران آتش نشانی می توانند اقداماتی انجام دهند که به کنترل آتش و نجات جان افراد کمک زیادی می کند.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز افزود: شهروندان می توانند تا رسیدن آتش نشانان با استفاده از کپسول و جعبه آتش نشانی به مهار آتش کمک کنند.
وی اعلام کرد: ۹۰ درصد آتش سوزی های گسترده و خطرآفرین ابتدا از شعله‌ای کوچک که به راحتی قابل کنترل بوده آغاز و به تلفات زیاد مالی و جانی منجر شده است در حالی که می توانست با اقدام به موقع شاهدان و حاضران سریع مهار شود.
عیدی پور تاکید کرد: ساختمان‌ها باید مقاومت کافی را داشته تا مانند پلاسکو در برابر آتش سریع استحکام خود را از دست ندهند، هتل آسمان شیراز که طی سال های اخیر دچار آتش سوزی گسترده‌ای شد که از طبقه منفی ۲ آن آغاز شد اما این سازه به دلیل رعایت اصول ایمنی حدود ۱۸ ساعت در برابر آتش سوزی گسترده مقاومت کرد و فرو نریخت.
او در بخش دیگر سخنان خود به یکی از چالش های بزرگ بخش ایمنی ساختمان ها در کلانشهرها اشاره کرد و گفت: ساختمان ها بعد از دریافت تاییدیه های ساخت و تکمیل عملا رها می‌شود.
وی ادامه داد: بعضی می گویند که کنترل و نظارت مداوم بر نگهداری ساختمان ها بر عهده آتش نشانی است که این مساله با توجه به نیروهای محدود و امکانات و تجهزات آتش نشانی عملا ممکن نیست.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز اضافه کرد: بخشی از وظایف نگهداری ساختمان‌ها و نظارت بر عملکرد سیستم اطفای حریق بر عهده مدیر ساختمان است.
پیمانکاری با جان مردم
وی با تاکید بر لزوم واگذاری پروسه نگهداری از سازه ها و ساختمان های بلندمرتبه به بخش خصوصی،گفت: در بسیاری شهرهای پیشرفته و بزرگ جهان شرکت‌هایی وجود دارد که وظیفه نگهداری ساختمان‌ها و کنترل مداوم مقررات ایمنی را بر عهده می گیرند اما جای خالی این شرکت‌ها در کشور ما احساس می شود.
عیدی پور به وجود مشکلات فرهنگی در حوزه ایمنی ساختمان‌ها اشاره کرد و افزود: بعضی پیمانکاران سازنده ساختمان در شیراز تجهیزات ایمنی و آتش نشانی سازه ها را بین تعداد زیادی از ساختمان های در حال ساخت می‌چرخانند به نحوی که با دریافت مجوز از ساختمان جمع آوری و به ساختمان دیگری که هنوز مجوز دریافت نکرده انتقال می‌دهند که این بازی با جان و مال ساکنان و مردم است.
وی تصریح کرد: پیش بینی فعالیت شرکت های خصوصی نگهداری از ساختمان می تواند در ایمنی مداوم سازه‌های شهر بسیار موثر واقع شود.
فرماندار شهرستان شیراز گفت: بیش از هزار ساختمان ناایمن در سطح کلانشهر شیراز وجود دارد که یا سازه این واحدها ناایمن و یا از نظر ایمنی و آتش نشانی با مشکل مواجه است.
لطف الله شیبانی افزود: بعد از سقوط برج متروپل اهواز ۲ طرح در خصوص شناسایی سازه‌های ناایمن در شورای تامین شهرستان شیراز مصوب شد که یکی در خصوص هتل آسمان بود و مقرر شد سریع مساله عدم مقاومت این سازه در پی آتش سوزی سالهای اخیر تعیین تکلیف و سازه ایمن سازی شود.
وی ادامه داد: موضوع دوم در خصوص شناسایی سازه های ناایمن در سطح شهرستان شیراز بود که بر این اساس به شهرداران این شهرستان تکلیف شد و این اقدام سریع صورت پذیرد.
فرماندار شیراز اظهار کرد: آتش نشانی شیراز لیستی حاوی بیش از هزار ساختمان و سازه ناایمن در سطح این شهر ارایه کرده که یا از نظر آتش نشانی مشکل ایمنی داشته و یا کل سازه ناایمن است.
وی ادامه داد: شهرداری شیراز موظف شده که پیگیری‌های لازم انجام شود که اگر این سازه‌ها قابلیت ایمن سازی دارد انجام وگرنه تخریب شود.
منبع: ایرنا