با فرا رسیدن ماه محرم در استان فارس، تنوع آئین‌ها و رسوم استان بیش از هر زمان دیگری خود نمایی می‌کند.
فارس با دارا بودن بیش از ۱۲۳ هزار کیلومتر وسعت دارای تنوع آداب و رسوم بوده که این استان را از سایر استان‌های کشور متمایز ساخته است.
شهرستان بوانات از جمله مناطق شمالی استان فارس بوده که رسم منحصر به فردی برای نشان دادن آغاز ماه محرم دارد و این آئین با عنوان «چاووش خوانی» معروف است.
چاووش خوانان سفیر محرم هستند
چاووش خوانی یکی از آئین‌های کهن و سنتی در روز نخست ماه محرم است و چاووش خوانان از نقاط مختلف شهر بوانات به سمت مرکز شهر حرکت کرده و با خواندن اشعار مذهبی خبر از آمدن محرم می‌دهند.
مردم محلی چاووش خوانان را سفیر محرم نامیده‌اند و هرسال که این افراد در شهر حرکت می‌کنند تداعی کننده آغاز محرم برای مردمان شهر بوانات است.
چاووش خوانان از نقاط مختلف شهر حرکت کرده و به سمت «حسینیه امام صادق (ع)» رهسپار می‌شود و با تجمع در این حسینیه خبر از شروع ماه عزاداری حسینی می‌دهند.
حضور مردم و دسته‌های عزاداری در کنار چاووش خوانان نشان از مهیا شدن شهر برای عزاداری ماه محرم است البته نباید فراموش کرد که چاووش خوانی توسط پیر غلامان انجام می‌شود.
چاووش خوانان بعد از گذشت از هر کوچه و خیابانی علاوه بر اینکه آحاد مختلف مردم با آنان همراه می‌شوند کسبه و بازاریان نیز نسبت به برافراشتن پرچم عزاداری حسینی در محل کسب و کوچه‌ها اقدام می‌کنند.
چاووشی خوانان و هیأت‌های عزاداری با برافراشتن پنج بیرق بزرگ که یکی از آنها به نشانه قیام امام حسین (ع) به رنگ سرخ و چهار بیرق دیگر به رنگ مشکی به نشانه عزای حسینی است، این آئین مذهبی را اجرا می‌کنند.
چاووش خوانی محرم در «سوریان» بوانات
کارشناس مسئول ثبت میراث ناملموس و مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس در خصوص آئین چاوش خوانی شهرستان بوانات گفت: چاووش خوانی یکی از آئین‌های قدیمی و سنتی در پاسداشت آغاز ماه محرم است.
مژگان ثابت قدم اضافه کرد: در اقدامی یکپارچه، چاووش خوانان و پیر غلامان بوانات از سه مسجد امام حسین (ع)، مسجد صاحب‌الزمان (عج) و مسجد جامع به طرف حسینیه امام صادق (ع) حرکت و در بین راه به گروهی از چاوش خوانان و همراهان که به عنوان سفیران محرم هستند با چاوشی خوانی و اهدای بیرق مشکی به اهالی و بازاریان برای نصب در سر در منازل و مغازه‌ها، خبر از شروع ماه محرم و عزای حسینی می‌دهند.
ثابت قدم عنوان کرد: در گذشته زمانی که وسایل ارتباط جمعی تا این حد توسعه پیدا نکرده بود، چنانچه در شهر اتفاقی رخ می‌داد یا مراسم و مناسبتی بود جارچیان که بر سر قنات‌ها و در مسیر آبراهه‌ها در حرکت بودند، خبرها را به مردم می‌دادند. اگر این مناسبت‌ها جنبه مذهبی و سوگواری ائمه اطهار بخصوص فرارسیدن محرم را داشت، افراد با آوازی حزین به سبک و سیاق چاووش خوانی، با حرکت در بین مزارع و کوچه باغ‌ها مردم را از فرارسیدن محرم مطلع می‌کردند.
وی اضافه کرد: در طی مسیر زمانی که چاووش خوان‌ها از منازل و خانه‌ها می‌گذشتند مادران و دختران به نیت تبرک و برآورده شدن حاجات پارچه‌های رنگی و نو را در بقچه می‌پیچیدند و با اهالی همراه می‌شدند وقتی که همه گروه‌ها به تکیه می‌رسیدند پارچه‌ها را به پیر چاووش خوان که مسئول تزئین نخل بود تحویل می‌دادند و سپس همگی کمک می‌کردند و نخل را آذین می‌بستند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آئین‌های یاد شده تقریباً در همه شهرها و روستاهای استان فارس آیین‌هایی برگزار می‌شود که در نوع خود کم نظیر است، همه این آئین‌ها ریشه در فرهنگ ارادت و دوستی اهل بیت دارد، از فسا، داراب، نی ریز، زرین دشت در شرق فارس تا سپیدان، ممسنی، رستم، کازرون، در غرب و لار، لامرد، مهر، خنج، گراش و جهرم در جنوب همه دارای فرهنگ‌های مختلف و در عین حال متحد در برگزاری آئین‌های عاشورایی است.
آئین‌های عاشورایی و عزاداری‌های محرم در راستای تعظیم شعائر دینی و در راستای تقویت بعد تاریخی و جنبه اعتقادی است که در هر شهر و روستا به نوعی جلوه‌گر می‌شود.
منبع: مهر