امروز میز اقتصاد به بررسی و اثر گذاری سفر رئیس جمهور به آفریقا در حوزه تجارت خارجی با حضور روح الله لطیفی قائم مقام باشگاه تجارت ایران و آفریقا، مویدیان کارشناس مسائل اقتصاد کشاورزی،آزادی مشاور رئیس سازمان شیلات در امور بین الملل و حسینی رئیس مرکز تجارت ایران در غرب آفریقا پرداخت.
یک تفسیری از روابط ایران و آفریقا بفرمایید ؟
لطیفی : بیش تر از ششصد میلیارد دلار واردات این قاره است و صادرات منفی پنجاه میلیارد دلار است و نشان می‌دهد که مصرف گرا تر هستند. سهم صادرات ما یک میلیارد و صد و پنجاه هزار دلار بوده است. حدود یازده میلیارد دلار حجم تجارت با این کشورها باید باشد. ما یک دهم از این ظرفیت را تا کنون توانستیم داشته باشیم. این قاره مستعد است و در کنار نیازمندی های ما یک تراز تا متقارنی دارد. امکان فراهم شدن نیازمندی های ما در قاره آفریقا وجود دارد.
چه ضرورتی دارد دیپلماسی خود را با آفریقا تقویت کنیم؟
مویدیان : دولت و حاکمیت باید در صدد ایجاد لایه زیر ساختی و لایه راهبردی باشد که اگر رویکرد مان راهبردی باشد و یا تجاری باشد نوع تعاملات ما متفاوت خواهد بود. ایجاد زیر ساخت برای فعالیت بخش خصوصی هم در این لایه ها خیلی شکل نگرفته است.
در دولت های نهم و دهم کشتارگاه هایی در این کشور ایجاد کردیم. در دولت های بعد از انقلاب چهار هزار هکتار زمین به ایران داده شده است و بخش کوچکی از آن زیر کشت رفته است و ما نتوانستیم از این ظرفیت ها استفاده کنیم.
اگر می‌خواهیم کار بلند مدتی کنیم باید پیش از آن نگاه راهبردی داشته باشیم. روسیه از بزرگترین تولید کنندگان غلات در دنیا است و کشور های آفریقایی میانگین پنجاه و پنج میلیون تن گندم وارد می‌کنند از روسیه و اوکراین که بعد از جنگ این دو کشور این کار مختل شده است و ما می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم. یکی از کار هایی که دولت می‌تواند انجام دهد ایجاد کریدور های بلند است. ما باید تامین نیاز های خود و تامین نیاز های منطقه را انجام دهیم.
چه ظرفیت هایی باید برای تجار ایجاد شود ؟
لطیفی: با قاره آفریقا ما یک سری مشکلات زیرساختی داریم که یکی از آن ها بحث حمل و نقل است. تجار نیاز دارند که این مشکلات برطرف شود. ما مشکل تبادل مالی و جا به جایی پول را داریم. ورود طلا قرار است به صورت آسان تری اتفاق بيافتد چراکه آفریقا منبع طلا است.
نمایشگاه های زیادی را دولت سیزدهم در حال تولید آن است اما کافی نیست. ما باید موافقت نامه ای را با این کشور ها امضا کنیم که این می‌تواند شرایط ورود کالا به آفریقا را بهتر کند. اگر زیر ساخت ها فراهم شود ما می‌توانیم جهش تجاری داشته باشیم.
مفاد این تفاهم نامه که با قاره آفریقا در حوزه شیلات بسته شده چیست؟
آزادی : ما شش کشور آفریقایی را مشخص کردیم به عنوان کشور های هدف و هدف ما این است که با همکاری با این کشورهای آفریقایی بتوانیم از ظرفیت های آنها استفاده کنیم و همکاری های مشترکی را سازمان دهیم. یک همکاری را در سال ۸۷ داشتیم که مدت آن پنج سال بود و بعد از آن همکاری نداشتیم. شش حوزه همکاری داریم که یکی از حوزه ها برای اجرای برنامه‌های آموزشی مشترک است و حوزه بعد در رابطه با بهره برداری برای استفاده از ذخایر آب های آفریقا است. می‌توانیم که تجارب مان را به کشور کنیا منتقل کنیم. شش حوزه اصلی همکاری با کشور کنیا داریم.
مهم ترین موانع پیش روی تجار کشور ما برای همکاری با آفریقا چیست؟
حسینی : بزرگترین مشکل ما در حوزه اعتماد سازی است و ما در این زمینه کم کاری کردیم و کمتر هم به این موضوع پرداخته می‌شود. یکی از کار هایی که ما باید داشته باشیم برگزاری اجلاس برای این موضوع بود که امیدواریم ادامه دار باشد.
یک موضوع شناسایی قاره آفریقا است و این موضوع از طریق تجار و بازرگانان آفریقایی و ایرانی کم است و ما باید در موضوع دیپلماسی این موضوع را جدی بگیریم.
یک موضوع ضمانت نامه ها و خدماتی است که ما در بانک ها با آن مواجه هستیم و در آفریقا کمتر می‌توانیم آن را مدیریت کنیم. در حوزه بین المللی مشکل داریم و در حال ارائه راه حل هایی هستیم که این موضوع را کاهش دهیم. به دلیل بازار آزادی که داریم یک مقدار رقابت پذیری با این قاره مشکل است.
به نظر شما این همکاری چه الزاماتی دارد؟
مویدیان: در سند استراتژی این قاره آمده است که این قاره تا سال ۲۰۲۵ نیازمند واردات غذا است. ما باید این موضوع را تثبیت کنیم و موضوع کشت فراسرزمینی را پیگیری کنیم و از محصولی که تولید می‌کنیم حمایت کنیم.
لطیفی: حجم تجارت ما تا سال گذشته کاهش داشت اما امسال رشد دو برابری داشته است و اراده سیاسی کشور ما خوب بود . امیدواریم بتوانیم با پنجاه و پنج کشور همکاری کنیم و منافع کشور ها و منافع تجاری و اقتصادی خودمان را دنبال کنیم.