متن سخنرانی سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست روز پنجشنبه، ۱۵ تیرماه ۱۴۰۲، شورای امنیت در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) به شرح زیر است:
خانم رئیس.
در ابتدا، می‌خواهم موضع خود را به صراحت و برای ثبت در رابطه با شرکت نماینده اوکراین در نشست امروز که در دستور کار منع اشاعه، به ویژه با تمرکز بر اجرای برجام برگزار می‌شود، اعلام کنیم. ما شدیداً به دعوت ریاست شورا برای یک کشور عضو که ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع دستور جلسه این جلسه ندارد مخالفیم.
ما این اقدام را نه سازنده و نه با حسن نیت می‌دانیم. در عوض، به نظر می‌رسد که این تلاشی بدبینانه برای منحرف کردن توجه از موضوع مبرم در دست، یعنی اجرای برجام و عدم پایبندی و قصور برخی از طرف‌های غربی در انجام تعهدات خود تحت این توافق است.
اجازه دهید واضح بگویم: این نشست و قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) مطلقاً هیچ ارتباطی با بحران اوکراین ندارد. دعوت از نماینده اوکراین برای این نشست نشان دهنده سوء استفاده از فرایند و جایگاه ریاست شورا است که در خدمت اهداف سیاسی برخی از کشور‌ها می‌باشد. علاوه بر این، این اقدام آشکارا با رویه‌های تثبیت شده شورا و آیین کار موقت داخلی آن در در تعارض است و با اصول مندرج در منشور ملل متحد مغایر است.
ایران قاطعانه اتهامات بی اساس اوکراین را رد می‌کند. ایران موضع بی طرفانه خود را در قبال درگیری اوکراین حفظ کرده است. ما با صبر و حوصله منتظر شواهد ادعایی از اوکراین، پس از دیدار مقدماتی بین کارشناسان ایرانی و اوکراینی بوده ایم. با این حال، استفاده از به اصطلاح "سند" متشکل از عکس‌های متناقض و اطلاعات "منبع باز" مشکوک، و سوء استفاده از رویه‌های سازمان ملل برای انتشار آن به عنوان شواهدی از تخلفات ادعایی، همانطور که توسط اوکراین و بریتانیا انجام شده است، غیرحرفه ای، فریبکارانه و غیر سازنده است.
مجددا تصریح می‌کنم که درخواست مکرر دبیرخانه برای انجام به اصطلاح تحقیقات فاقد مبنای قانونی است. نه قطعنامه ۲۲۳۱ و نه یادداشت مربوطه رئیس شورای امنیت (S/۲۰۱۶/۴۴) اجازه چنین مأموریت غیرقانونی را می‌دهد. هرگونه یافته یا نتیجه گیری دبیرخانه منتج از چنین فعالیت‌های غیرقانونی بی اعتبار است.
کاملاً مشهور است که برخی کشور‌ها عمداً تلاش می‌کنند توجه بین المللی را از دلایل اصلی وضعیت فعلی مربوط به اجرای برجام و نقض مداوم قطعنامه ۲۲۳۱ توسط آمریکا از زمان خروج غیرقانونی این کشور از توافق در سال ۲۰۱۸ منحرف کنند. در نتیجه، ما قاطعانه اعلام می‌کنیم که حضور اوکراین را در این نشست به رسمیت نمی‌شناسیم و قصد نداریم به اتهامات بی‌اساس و تکراری نماینده اوکراین یا برخی از کشور‌های عضو شورا علیه کشورم در این نشست بپردازم.
پس از تشریح موضع خود در این موضوع، اکنون می‌خواهم به موضوع اساسی مربوط به دستور کار، یعنی اجرای برجام بپردازم.
خانم رئیس.
من می‌خواهم با بیانی از دبیرکل در گزارش اخیرش شروع کنم که برجام را "بهترین گزینه موجود" توصیف می‌کند. در واقع همین هم است. به همین دلیل است که امروز اعضای شورا بدون هیچگونه تزلزلی بر حمایت قاطع خود از احیای برجام تاکید می‌کنند و اجرای کامل آن از سوی همه طرف‌ها را به‌عنوان تنها اقدام عملی می‌خواهند. ما بر این عقیده هستیم که اگرچه برجام ممکن است بی عیب و نقص و بی عیب نبوده باشد، اما بدون شک با توجه به شرایط موجود، قابل اجراترین گزینه در آن زمان بوده و همچنان بهترین و ارزشمندترین گزینه در میان گزینه‌های موجود است.
خانم رئیس.
متأسفانه برخی از اعضای شورا، به‌ویژه آمریکا، تصمیم گرفته‌اند چشم خود را بر روی واقعیت ببندند و دلایل اصلی چالش‌های مرتبط با برجام را نادیده بگیرند. این کشور‌ها در رفتاری ریاکارانه، بدون در نظر گرفتن کوتاهی و قصور خود در اجرای تعهداتشان، ایران را سرزنش و متهم می‌کنند.
اگر یکی از طرف‌ها را باید مسئول وضعیت کنونی برجام مقصر دانست، آن کشور آمریکا، به دلیل خروج غیرقانونی یکجانبه سال ۲۰۱۸ از آن و اعمال مجدد تمامی تحریم‌های خود علیه ایران بر اساس «سیاست بدنام فشار حداکثری» و در عین حال شکست‌خورده‌اش است.
به همین ترتیب، سه کشور اروپایی عضو برجام و اتحادیه اروپا نیز به دلیل عدم اجرای قابل توجه تعهدات قانونی صریح خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ مقصر هستند. از آن زمان به بعد، آمریکا صراحتاً و با قلدری همه کشور‌های دیگر عضو سازمان ملل را مجبور به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ یا مجازات شدید کرده است.
این رفتار قلدرمابانه توسط یکی از اعضای دائمی این شورا بی سابقه است.
خانم رئیس.
در پاسخ به این موارد عدم پایبندی قابل توجه، ایران هیچ گزینه دیگری جز اتخاذ برخی اقدامات جبرانی در اعمال حقوق خود بر اساس بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام نداشت. هدف ایران صرفاً بازگرداندن تعادل ظریف در تعهدات متقابل تحت توافق بود.
امروز برخی از اعضای شورا تلاش کردند جای قربانی و مقصر را تغییر دهند و به اقدامات اصلاحی ایران اشاره کردند که گویی ایران طرفی است که از برجام خارج شده است. انجام اقدامات جبرانی حق صریح ماست و برخلاف اقدامات غیرقانونی آمریکا که پیامد‌های جبران ناپذیری دارد، به محض برداشته شدن تحریم‌ها به شیوه‌ای قابل راستی آزمایی، همه اقدامات ما برگشت پذیر است.
علاوه بر این، مذاکرات وین نه به دلیل ایران، بلکه به دلیل فقدان اراده سیاسی از سوی ایالات متحده و سه کشور اروپایی از جمله برای ملاحظات سیاسی داخلی آن‌ها متوقف شده است. ما همچنان برای از سرگیری مذاکرات آماده هستیم، در صورتی که طرف‌های دیگر نیز آماده انجام همین کار باشند.
خانم رئیس.
در حالی که ایران کاملاً به تعهدات خود تحت معاهده منع اشاعه و توافق پادمان خود با آژانس متعهد است و به همکاری خود با آژانس ادامه می‌دهد، برخی ادعاها علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران که بدیهی است بر اساس اطلاعات نادرست منتشر شده توسط رژیم اسرائیل است، هیچ هدفی جز اعمال فشار سیاسی بر ایران ندارند که آنهم به جایی نمی‌رسد.
ایران در استفاده از حقوق مسلم خود و متعهد به تعهدات بین‌المللی خود، کاملا مصمم است که فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود، از جمله غنی‌سازی در سطوح مختلف مورد نیاز، تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس را با قدرت دنبال کند.
برنامه هسته‌ای ایران به طور مداوم توسط "قوی ترین" نظارت و راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد بررسی قرار گرفته است - همانطور که بار‌ها توسط مدیرکل آژانس اعلام شده است.
اقدامات داوطلبانه اخیر ما، در اجرای بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۴ مارس ۲۰۲۳، برای اطمینان از تداوم دانش آژانس از طریق نصب دوربین‌های نظارتی در کارگاه‌های تولید سانتریفیوژ، در واقع گواهی بر ادامه همکاری سازنده ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و همچنین تعهد ما به شفافیت است.
علاوه بر این، آژانس اخیراً توضیح ایران را در مورد اورانیوم بسیار غنی شده از چند ذره حاوی اورانیوم ۲۳۵ تا ۸۳.۷ درصد که در یک مکان کشف شده است، رضایت بخش دانسته است، بدون اینکه سؤال دیگری در این مورد وجود داشته باشد. به این ترتیب، پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه مسائل پادمانی حاصل شده است و همانطور که آژانس اخیراً تأیید کرده است، نگرانی‌ها در مورد ذرات اورانیوم ضعیف شده در یک مکان به طور موثر برطرف شده است.
به جای تکرار طوطی وار اطلاعات نادرست و بی اساس رژیم اسرائیل در مورد برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران توسط برخی از اعضای شورا، از آن‌ها انتظار می‌رود که امروز به اندازه کافی شجاعت داشته باشند و نتایج مثبت همکاری سازنده ما با آژانس را به درستی تصدیق کنند.
خانم رئیس.
با توجه به حوزه و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ و اینکه قطعنامه هیچ اشاره‌ای به مسائل منطقه‌ای ندارد، هرگونه اشاره به موضوعات منطقه‌ای سوء استفاده از فرآیند است. ایران متعهد به حفظ صلح و امنیت منطقه از طریق مشارکت فعال همه کشور‌های منطقه بر اساس احترام کامل به قوانین بین‌المللی، احترام متقابل، حسن همجواری، همکاری و گفتگو است.
بدیهی است که طرح مسائل منطقه‌ای توسط برخی از اعضای شورا تنها با هدف منحرف کردن توجهات از استقرار گسترده نظامی خود در منطقه و همچنین انتقال لجام گسیخته تسلیحات بسیار پیشرفته خود به برخی از کشور‌های منطقه و مهمتر از همه برای سرپوش گذاشتن بر جنایات و اقدامات بی ثبات کننده رژیم اسرائیل که سلاح مخفی برنامه‌های کشتار جمعی و ماجراجویی نظامی آن همچنان صلح و امنیت منطقه ما و فراتر از آن را تهدید می‌کند، می‌باشد.
در حالی که ملاحظات کامل ما در مورد گزارش دبیرکل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ در نامه مورخ ۳ ژوئیه ۲۰۲۳ من به او موجود است، با این وجود، من می‌خواهم چند نکته مطرح کنم.
این گزارش بار دیگر نتوانسته است به دلایل اصلی وضعیت کنونی برجام، یعنی خروج آمریکا از آن رسیدگی کند. همچنین در مورد نقض عمده و سیستماتیک آمریکا و سه کشور اروپایی از تعهدات قانونی صریح آن‌ها تحت قطعنامه ۲۲۳۱ سکوت کرده است.
دخالت دبیرخانه در به اصطلاح «تحقیق» برای «بررسی» ادعایی نقض قطعنامه به وضوح فراتر از وظایفی است که شورا از طریق قطعنامه ۲۲۳۱ و تبصره S/۲۰۱۶/۴۴ رئیس شورا به آن واگذار کرده است. بر اساس این دو سند، دبیرخانه هیچ گونه وظیفه‌ای برای اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ به جز ارائه «پشتیبانی اداری» از کار شورای امنیت ندارد.
بنابراین، این فعالیت‌های فراقانونی دبیرخانه غیرقابل قبول است و باید از آن خودداری شود.
من باید مجدداً این موضع ثابت ایران مورد تاکید قرار دهم که برنامه‌های فضایی و موشکی ایران خارج از حوزه یا صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ است.
در خاتمه مجدداً تأکید می‌کنم که فشار، ارعاب و رویارویی بی‌اثر است.
اگر ایالات متحده و سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا اراده سیاسی واقعی از خود نشان دهند، مقابله با چالش‌های کنونی برجام در دسترس است. ما به نوبه خود آماده هستیم تا مذاکرات را در اولین فرصت برای بازگرداندن برجام و اطمینان از اجرای کامل آن توسط همه از سر بگیریم.