در میز اقتصاد امروز موضوع افتتاح آزاد راه تهران – شمال مورد بررسی قرار گرفت و آقای خادمی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه حمل و نقل کشور، آقای شاهسواری مدیرعامل شرکت آزادراه تهران – شمال به سوالاتی پاسخ دادند.
سوال: استفاده از طراحی و مهندسی ایرانی چقدر در طرحی که امروز افتتاح شد نمود داشته است؟
خادمی: آزادراه تهران – شمال بزرگترین پروژه راه سازی کشور است و از لحاظ سطح پیچیدگی، پیچیده‌ترین کار‌های مهندسی در این طرح در حال انجام است. نوع زمین شناسی منطقه با توجه به سازند خاص البرز، یک زمین شناسی پیچیده است که کار را در آنجا دشوار کرده. در گذشته نظراتی بر این بود که از پیمانکار خارجی استفاده کنیم و یکی از دلایل تاخیر واگذاری به نیرو‌های خارجی بود. بعد از اینکه تصمیم گرفته شد، کار را توسط متخصص‌های داخلی انجام دهیم، پروژه روی روال افتاد و طبق زمان بندی منطقه یک و دو به بهره برداری رسید.
سوال: از پیچیدگی‌های این طرح بگویید.
شهسواری: این آزادراه به ۴ منطقه عملیاتی تقسیم شده که مجموعا حدود ۱۲۵ کیلومتر طول آن است. مناطق یک و چهار به طور کامل در دست بهره برداری است و امروز یک باند از منطقه دو این آزادراه با حضور رئیس جمهور افتتاح شد و از روز شنبه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سوال: در واقع چند کیلومتر زیر بار ترافیکی خواهد بود؟
شهسواری: ۳۲ کیلومتر قطعه یک بوده و ۲۰ کیومتر قطعه چهار است و یک باند از قطعه ۲ که ۲۲ کیلومتر است، زیر بار ترافیکی خواهد بود. از این ۲۲ کیلومتر، بیش ۸۶ درصد مسیر از تونل عبور می‌کند که ۱۷ رشته تونل است. بزرگترین طول ۶۴۰۰ متر طول دارد. در این محدوده ۲۲ کیلومتری ۹ پل ایجاد شده که بزرگترین آن ۳۲۰ متر دهانه دارد و ۴۷ متر از بستر رودخانه فاصله دارد. سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های اطفای حریق و سیستم‌های تهویه مواردی است که در این پروژه رعایت شده است.
سوال: چقدر برای منطقه ۲ هزینه شده است؟
شهسواری: باند منطقه ۲ در مجموع ۸۵۰۰ میلیارد تومان هزینه داشته، اما ارزش روز بخشی که امروز مورد بهره برداری قرار گرفت معادل ۱۷ هزار میلیارد تومان است. معادل هزار و صد میلیارد تومان به ازای هر کیلومتر برای پروژه‌های مناطق یک و دو هزینه شده است.
سوال: با این پروژه چقدر مصرف سوخت کم و مسیر کوتاه می‌شود؟
خادمی: این آزادراه چند هدف داشته، در مقایسه با مسیر چالوس، ۷۵ کیلومتر مسیر کوتاه‌تر شده است و سرعت حرکت از ۵۰ کیلومتر در آزادراه به چیزی در حدود ۱۰۰ کیلومتر می‌رسد. طول سفر به حدود یک ساعت و نیم کاهش پیدا کرده که هم میزان تصادفات را کاهش می‌دهد. در رابطه با مصرف سوخت نیز می توان گفت تنها در منطقه به صورت سالانه ۱۲.۸۰۰ میلیون لیتر کاهش مصرف را رقم خواهد زد؛ بنابراین یک تحول در زمان سفر و مصرف سوخت رقم خورده است.
سوال: چرا تنها باند رفت افتتاح شده و هر دو باند با هم افتتاح نشدند؟
شاهسواری: بر اساس برنامه ریزی بنیاد مستضعفان، با توجه به محدودیت منابع مالی، تصمیم بر آن شد که یک باند را زودتر به مرحله بهره برداری برسانیم و بعد سراغ باند برگشت برویم. اگر هر دو پروژه با هم پیش می‌رفت، پیش روی در حدود ۶۰ درصد بود و امکان بهره برداری از هیچکدام وجود نداشت علائم این یک باند به صورت دو طرفه ایجاد شده تا در زمانی که پیک تردد از سمت شمال به جنوب است، از مسیر به صورت شمال به جنوب استفاده شود.
سوال: سهم دولت و بنیاد در تامین مالی چقدر است؟
شاهسواری: در سنوات مختلف این منابع تامین شده و بر اساس صورت‌های مالی تا اسفند‌های ۱۴۰۱، آورده بنیاد مستضعفان بیش از ۶۰ درصد است و باقی مانده توسط دولت تامین شده است.
خادمی: سال گذشته وزیر راه و شهرسازی این پروژه را در اولویت قرارداد و به این پروژه تزریق مالی انجام شد. سال گذشته حدود ۸۵۰ میلیارد تومان به صورت مالی به پروژه تزریق شد و در مجموع بالای هزار میلیارد تومان مبلغی است که در سال ۱۴۰۱ از طرف وزارت راه به پروژه تخصیص داده شد.
سوال: باند برگشت چه زمانی به بهره برداری می‌رسد؟
شاهسواری: در صورت تامین به موقع منابع ۶۰ درصد باقی مانده از این پروژه تا بهار ۱۴۰۳ به بهره برداری می‌رسد.
سوال: عوارض به چه شکل است؟
خادمی: بر اساس مصوبه مجلس، عوارض همه آزاد راه را به صورت الکترونیکی می‌کنیم. ابزار‌های الکترونیکی در حال حاضر نصب نشده و از تابستان به بهره برداری می‌رسد.
سوال: قیمت واقعی و آزاد عوارض این آزادراه چقدر خواهد بود؟
شاهسواری: بر اساس فرمول قرارداد، در کل مسیر بالای ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود، اما عوارضی که در حال حاضر پرداخت می‌شود منطقه ۱، ۳۸ هزارتومان، منطقه ۲، ۳۰ هزار تومان و منطقه ۴، ۱۲۵۰۰ تومان است.