کمبود نیروی انسانی؛ کاهش کیفیت درمانی در دزفول

شهرستان دزفول که خود یک قطب درمانی برای مردم خوزستان و استان‌های همجوار است، اما همواره با معضلات و کمبودات متعددی در حوزه بهداشت و درمان مواجه بوده، چرا که کمبود نیروی انسانی را میتوان از مهمترین چالش‌های این حوزه برشمرد، زیرا نبود نیروی کافی نه تنها سطح کیفیت خدمات درمانی را پایین آورده بلکه فشار زیادی نیز به کارکنان وارد می‌کند.

 البته نارضایتی‌ها از کاهش سطح سواد نیروی درمانی در بیمارستان بزرگ دزفول و درمانگاه‌های شهرستان را می‌توان بخشی دیگری از این معضلات دانست که بر هیچ یک از مردم دزفول پوشیده نیست.

اگرچه گله و شکایات عموم از حوزه درمان و مسئولان مربوطه را نمی‌توان در یک گزارش جای داد، اما زمانیکه به سراغ برخی از شهروندان رفته و جویای نظرات‌شان شدیم، بیشترین گله‌ها از کمبود نیرو، گله از سطح کارایی نه چندان رضایت بخش «برخی» پزشکان و پرستاران و همچنین کمبود دارو در داروخانه‌های سطح شهرستان بود.

در این رابطه یکی از شهروندان می‌گوید: مراکز درمانی که می‌بایست فضای آرام و تسلی بخشی برای مردم و بیماران باشد، اما گاه  به محیطی ناامن و اضطراب آور تبدیل می‌شوند چرا که از نظر او خدمات دهی نا مطلوب که بر اثر کمبود پزشک و نیروی درمان یا نبود دارو است، منجر به ایجاد بی نظمی و ناامنی در این مراکز می‌شود.

این شهروند ضمن انتقاد از چالش‌های بیمارستان بزرگ دزفول و رفتار‌های «غیر علمی» برخی نیرو‌های این بیمارستان ادامه داد: گاهی با مراجعه به یک درمانگاه دولتی شاهد انبوه ازدحام مراجعین هستیم تا جایی که ناچاریم برای یک ویزیت چند دقیقه‌ای ساعت‌ها در صف نوبت منتظر بمانیم، بنابراین جای سوال دارد چگونه پزشک درمانگاهی که در یک نوبت کاری با تعدادی بالغ بر  ۲۰۰ بیمار یا حتی بیشتر مواجه است، با یک ملاقات ساده و کوتاه امکان تشخیص درست بیماری و تجویز داروی مناسب را دارد.

امکان جذب نیروی بیشتر در بیمارستان دزفول برای سال‌های آینده

در این رابطه مهرداد کلانتریان معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی گفت: اگرچه بیمارستان بزرگ دزفول حتی مجوز ۷۳۵ تخت را نیز اخذ کرده، اما نمودار تشکیلاتی‌اش نسبت به این تعداد تخت مناسب نیست چرا که عملا با کمبود نیرو رو به رو هستیم که در این جهت نیز معاونت توسعه برای حل این مسئله در حال رایزنی‌هایی است تا در سال‌های آینده امکان جذب نیرو‌ی بیشتری را داشته باشیم.

او با اشاره به اینکه ضریب هر نوع تخت به تناسب تعداد پرستار متفاوت است، افزود: مشکل کمبود نیرو موضوعی کشوری است و حل آن نیز خارج از اراده ماست، زیرا در حال حاضر علی رغم آنکه متقاضی طرح پرستاری هستیم، اما اجازه جذب افراد را نداریم چرا که در حال حاضر هیچ‌گونه نیروی طرحی پشت خط نیست.

آقای کلانتریان در خصوص نظارت بر اماکن درمانی گفت: نحوه نظارت بصورت جامع است و تمام مراکز علاوه بر اینکه در معرض نظارت‌های پراکنده قرار می‌گیرند، نظارتی کلی نیز در جهت اعتبار بخشی  دارند، از این رو تاجایی که نیروی انسانی و زمان کافی در دست باشد بازرسی‌هایی بطور محسوس و نامحسوس صورت می‌گیرد که در این ۲ سال اخیر نیز بیشتر از پیش شده است.

تلاش برای ارتقا سطح سواد نیرو‌ها با برگزاری کلاس‌ها آموزشی

محمد امین بهمنش معاون آموزش، تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی دزفول نیز با اشاره به اینکه دانشجویان هم در حین تحصیل و هم پس از فراغت از تحصیل، دوره‌های آموزشی را سپری می‌کنند، می‌گوید: تلاش ما این است که چالش‌های علمی را رفع نموده و سطح سواد نیرو‌ها را با برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مراکز آموزش بالینی ارتقا دهیم، زیرا دانشجو با شرکت در این دوره‌ها پیش از آنکه بطور عمده وارد کار اجرایی شود مهارت لازم را کسب می‌کند.

او بیمارستان گنجویان را یکی از بهترین بیمارستان‌های آموزشی سطح کشور عنوان کرد و ادامه داد: طبق قانون تنها رشته‌های پرستاری و فوریت‌های پزشکی اجازه کار تزریق در مراکز درمانی را دارند، زیرا تزریقات باید از سوی نیرو‌های متخصص انجام شود بنابراین پرستار موظف است همیشه در بالین بیمار حاضر باشد تا  تزریق به طور تخصصی انجام شود.

آقای بهمنش معتقد است: اگرچه در تمام کشور کمبود نیروی درمانی وجود دارد، اما شرایط دزفول را می‌توان نسبت به برخی نقاط بهتر دانست چرا که نیرو‌ها اغلب بومی بوده که در این میان پذیرش دانشجوی بومی نیز یک امتیاز ویژه است، زیرا این دانشجو علاوه بر اینکه در منطقه ماندگار است، از بیماری‌های بومی نیز شناخت بیشتری داشته و بهتر می‌تواند برای حفظ سلامت مردم منطقه کمک کند.

معاون آموزش، تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی دزفول با بیان اینکه کمبود نیرو از سیاست‌های وزارتی است و ما نیز تابع قوانین وزارت هستیم افزود: اگرچه ما افزایش ظرفیت نیرو‌ها را سرلوحه کار خود قرار داده‌ایم، اما از طرفی نیز باید شرایط ماندگاری پزشکان و نیرو‌های درمانی در کشور فراهم شود چرا که برخی از نیرو‌های متخصص ما پس از گذراندن دوران تحصیل و درست زمانی که باید آورده‌ای برای سیستم درمان و آموزشی داشته باشند از کشور خارج می‌شوند، بنابراین باید شرایط بگونه‌ای فراهم شود تا در حالی که به مردم خود خدمت می‌کنند از یک زندگی ایده‌آل نیز در داخل برخوردار شوند.

تحریم‌ها بیشترین ضربه را به بخش دارو وارد می‌کند

داود سلمانپور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی دزفول نیز کمبود دارو در شهرستان آن هم در ماه‌های اخیر را معضلی انکار ناپذیر دانست و گفت: کمبود اعتبار لازم و تخصیص نیافتن به موقع موجب شده تا کارخانه‌ها نتوانند از شرکت‌های خارج از کشور مواد اولیه تهیه و به مقدار کافی دارو تولید کنند، از طرفی نیز تحریم‌ها به شدت تاثیر گذار بود و در نهایت بیشترین آسیب‌ها به مردم تحمیل شد.

او با اشاره به اینکه بسیاری از دارو‌ها سهمیه بندی شده و از سوی کارشناسان به‌طور دقیق و سنجیده به داروخانه‌ها توزیع می‌شوند افزود: اگرچه کمبود دارو یک معضل کشوری است، اما ما در دزفول همواره این چالش را رصد و پیگیری کرده و پاسخگوی شکایات و انتقادات عموم نیز هستیم.

آقای سلمان پور ادامه داد: بازرسی‌های بسیاری بطور محسوس و نامحسوس از داروخانه صورت می‌گیرد به‌گونه‌ای که حتی کارکنان داروخانه‌ها نیز متوجه اینگونه نظارت‌ها نمی‌شوند، زیرا هدف ما این است تا اگر تخلفی از داروخانه‌ای سر زند ابتدا بازخواست و تذکر لازم داده شود سپس در صورت لزوم به مراحل قضایی کشیده شوند.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی دزفول به تاسیس حدودا ۲۰ داروخانه طی یک سال در سطح شهرستان اشاره کرد و گفت: افزایش تعداد داروخانه‌های شهرستان هم دسترسی مردم به دارو‌ها را آسان‌تر کرده و هم موجب کاهش ازدحام مراجعین به داروخانه‌های مرکزی شده است.

به گفته سلمانپور اگرچه بیمه‌ها موظف‌اند برای پرداختی‌های خود به داروخانه و بیمارستان‌ها اقدام کنند، اما تورم و افزایش قیمت‌ها باعث تاخیر در این امر شده است.

او اضافه کرد: بلافاصله پس از ترجیحی شدن ارز دارو، طرح «دارو یار» به وجود آمد که مزیت‌های فراوانی نیز داشت، زیرا علاوه بر بیمه کردن بسیاری از دارو‌های تخصصی، تعداد زیادی از مردم نیز تحت پوشش بیمه همگانی قرار گرفتند.

لزوم جذب نیروی بیشتر در بیمارستان‌ها

به هر حال اگرچه کمبود نیروی انسانی از معضلات کشوری و چالش‌های وزارت بهداشت بوده و حتی اگر در هیچ یک از شهرستان‌های کشور بکارگیری نیروی انسانی طبق استاندارد سازمان بهداشت جهانی نیست، اما ناگفته پیداست که درآمد زایی دولت و مدیران حوزه بهداشت و درمان با افزایش تعداد تخت‌ها در بیمارستان بزرگ دزفول و همچنین راه اندازی و تاسیس طرح‌های سلامت و درمان در شهرستان  قابل چشم پوشی نیست.

زیرا علی‌رغم افزایش اماکن درمانی در شهرستان، هنوز هیچ خبری از جذب نیرو‌های بیشتری نشده است، البته با وجودی که مسئولین علوم پزشکی دزفول می‌توانند برای رفع حداقلی این معضل در شهرستان که یک قطب پزشکی در خوزستان و استان‌های همجوار است رایزنی‌هایی داشته باشند، اما با خیالی آسوده و به این بهانه که عدم جذب نیرو معضلی کشوری است، افزایش تعداد نیرو‌ها را به سال‌های آینده واگذار کرده‌اند.

از طرفی دیگر افت سواد علمی پزشکان و کادر درمانی در دزفول نیز حقیقتی انکار ناپذیر بوده که اصلاح آن در سطح شهرستان نیز امکان پذیر است، اما همچنان تا زمانیکه پای سوء مدیریت‌ها و همچنین برخی محافظه کاری‌ها در میان است، هیچگونه گام تاثیر گذاری برای رفع این چالش برداشته نخواهد شد.

گزارش از مریم اسدی عیسوند