تبدیل پسماند به گاز با استفاده از فناوری پلاسما و قرارگرفتن آن در چرخه سوخت و تولید انرژی الکتریکی، فناوری نوینی است که در دنیای کنونی مسیری علمی برای مدیریت پسماند و بی توجهی‌های بشر به محیط زیست پیرامون است.
بر این اساس مدیریت و دفع اصولی پسماند ضرورت انکار ناپذیر دنیای مدرن ساخته و پرداخته زندگی‌های امروزی است تا بشر بتواند به فراخور پیشرفت‌ها و دست یابی به فناوری‌های کنونی، محیطی عاری از پسماند و مواد زائد و آلوده ساز داشته باشد.
بدیهی است که پسماند‌ها در نگاه اول موادی دور ریختنی و غیر قابل استفاده به نظر می‌رسند که باید هرچه سریعتر به منظور سلامتی افراد از محل زندگی آنها دور ریخته و به مکانی دیگر منتقل شوند چراکه در دنیای مدرن امروز نمی‌توان با حجمی از تولید انبوه زباله با نگاه سنتی پیش رفت بنابراین مدیریت پسماند نیازمند روش‌های اصولی و علمی است.
در حقیقت پسماند‌های مختلف همان محصولاتی هستند که انسان از طبیعت به دست آورده است و اکنون با چهره‌ای مصرفی و به ظاهر غیر کاربردی حاصل از استفاده اجتناب‌پذیر و گسترده از مواد شیمیایی و فرآورده‌های صنعتی در زندگی روزمره، به عنوان پسماند به طبیعت باز می‌گرداند.
در حالیکه پسماند در زمره محصولات قابل بازیافت و برگشت به طبیعت شناخته شده است همچنان به دلیل عدم اعمال روش‌های غیر علمی و تخصصی به عنوان یک معضل شناخته می‌شود، اما می‌توان این تهدید را تبدیل به یک فرصت کرد که براین اساس ۲ قانون "مدیریت پسماند" و "هوای پاک" به طور مستقیم و غیر مستقیم به مدیریت زباله و انواع پسماند‌ها مرتبط است.
در ماده ۱ قانون مدیریت پسماند که تمامی سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی و غیر دولتی موظف به اجرای این قانون دانسته شده‌اند، آمده است: جهت تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ محیط زیست کشور از آثار زیانبار پسماند‌ها و مدیریت بهینه آنها، تمامی وزارتخانه ها، سازمان ها، موسسات و نهاد‌های دولتی و نهاد‌های عمومی غیردولتی که شمول قانون برآن‌ها مستلزم ذکر نام می‌باشد و تمامی شرکت ها، موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی، موظفند مقررات و سیاست‌های مقرر در این قانون را رعایت نمایند.
در ماده ۷ این قانون، مدیریت اجرایی تمامی پسماند‌ها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستا‌ها و حریم آنها به عهده شهرداری و دهیاری‌ها و در خارج از حوزه و وظایف شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عهده بخشداری‌ها گذاشته شده و در این ماده آمده است: مدیریت اجرای پسماند‌های صنعتی ویژه به عهده تولید کننده و در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و بخشداری‌ها خواهد بود.
همچنین در ماده ۹ قانون یاد شده، وزارت کشور به عنوان مسوول فراهم نمودن بستر‌های لازم برای تفکیک زباله معرفی شده و موظف است با همکاری سازمان محیط زیست، برنامه ریزی و تدابیر لازم برای جداسازی پسماند‌های عادی را به عمل آورده و برنامه زمان بندی آن را تدوین نماید.
افزایش سرانه تولید پسماند در لرستان
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان گفت: پنج گروه پسماند صنعتی، ویژه، پزشکی، عادی و کشاورزی در استان تولید می‌شود که ۱۲ مرکز دفن این زباله‌ها در ۱۱ شهرستان استان مشخص است.
نبی الله قائدرحمتی بیان کرد: براساس قانون برنامه توسعه پنجم و ششم میزان تولید پسماند عادی در لرستان ۱۵۰ گرم کاهش داشته باشد که متاسفانه میزان تولید پسماند عادی در استان افزایش داشت و از سال ۸۹ که طرح جامع مدیریت پسماند استان تهیه شد سرانه تولید پسماند در طول برنامه پنجم و ششم علاوه بر اینکه کاهشی نشد بلکه افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه سرانه تولید پسماند به ویژه نوع پلاستیکی در این استان افزایش یافته است ادامه داد: میزان سرانه پسماند در روستا‌های لرستان ۳۴ درصد افزایش داشته است و بیشترین میزان تولید پسماند به دلیل ارزانی و در دسترس بودن، پلاستکی بود.
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه میزان تولید پسماند در استان از ۴۸۵ گرم توسط هر نفر در روز به حدود ۶۰۰ گرم افزایش یافته است ادامه داد: امسال ۱۱ مورد اخطاریه در راستای مدیریت پسماند در استان صادر،۳۲ بازدید انجام و ۱۰ جلسه کارگروه تخصصی استانی و شهرستانی برگزار شده است.
وی با اشاره به تولید روزانه هزار و ۵۷۶ تن پسماند شهری و روستایی در لرستان اضافه کرد: همچنین در حوزه آلودگی خاک نیز ۲ واحد صنعتی در شهرستان‌های دورود و پلدختر به مراجع قضایی معرفی شده اند.
روزانه چهار هزار و ۴۷۷ کیلوگرم پسماند پزشکی در لرستان تولید می‌شود
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در حال حاضر محل دفن پسماند ویژه در استان وجود ندارد و این مواد که اغلب مواد هیدروکربنی تصفیه روغن هستند، جهت دفن به یک استان دیگر انتقال داده می‌شوند.
قائدرحمتی با بیان اینکه بیشترین حجم پسماند استان در حوزه داروسازی است اظهار داشت: در شهرستان‌های بروجرد و ازنا پسماند‌های ویژه براساس توافق با محیط زیست، در سامانه جامع بارگذاری و به محل دفن مجاز در خارج از استان ارسال می‌شوند.
وی با بیان اینکه پسماند‌های پزشکی استان نیز با دستگاه اتوکلاو و هیدروکلاو بی خطرسازی و توسط شهرداری در محل پسماند‌های شهری دفن می‌شوند ادامه داد: پسماند‌های پزشکی شهرستان ازنا، دورود و الیگودرز امحا می‌شوند و بقیه شهرستان‌ها بی خطر سازی و دفن پسماند‌های پزشکی را در بیمارستان‌ها انجام می‌دهند.
قائدرحمتی ادامه داد: روزانه چهار هزار و ۴۷۷ کیلوگرم پسماند پزشکی در ۷۵۱ مرکز درمانی لرستان تولید، در ۲۰ مرکز استان، بی خطرسازی و سپس به محل‌های دفن منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه اکنون ۲۴ بیمارستان، ۶۷ کلینیک، ۴۳۹ مطب و ۵۱ آزمایشگاه در سطح استان فعال است اظهار داشت: اکنون سه واحد بازیافت در استان وجود دارد که از این تعداد واحد‌های ازنا و الیگودرز فعال هستند و واحد خرم آباد نیمه فعال است.
معرفی متخلفان آلودگی خاک به مراجع قضایی
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان گفت: متخلفان براساس قوانین پسماند و آلودگی خاک، به مراجع قضایی معرفی می‌شوند که در این راستا امسال ۲ واحد آلاینده در شهرستان‌های پلدختر و دورود به دادگاه معرفی شده‌اند همچنین در حوزه مدیریت پسماند ۱۱ مورد اخطاریه صادر و ۳۲ واحد نیز بازدید شده است.
قائدرحمتی با اشاره به فعالیت حدود یک هزار و ۷۰۰ واحد صنعتی و تولیدی در لرستان افزود: همچنین ۱۸ شهرک و نواحی صنعتی و مناطق ویژه در استان وجود دارد و شهر‌های خرم آباد، بروجرد، الیگودرز و پلدختر دارای تصفیه خانه فاضلاب و در دورود، ازنا، الشتر، نورآباد، چگنی، کوهدشت و معمولان در حال احداث هستند.
اولویت مدیریت پسماند به روش" پلاسما" در لرستان
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان گفت: کارگروه تخصصی مدیریت پسماند در استان با ریاست معاون عمرانی استانداری لرستان بصورت مستمر برگزار می‌شود و امسال مقرر شده است با دستور معاون وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و کمک صندوق توسعه ملی محیط زیست، زباله سوز هیدریدی پلاسما توسط این وزارتخانه تهیه شود که بر این اساس وزارت دفاع سازنده، شهرداری استفاده کننده و محیط زیست استان ناظر این طرح است.
قائدرحمتی ادامه داد: این مهم با تامین اعتبار صندوق توسعه ملی و پیگیری‌های شهرداری در دستور کار استان قرار گرفته و پیگیری‌های لازم جهت تجاری سازی دستگاه در وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح انجام شده همچنین محیط زیست استان در این خصوص مکلف به تایید استاندارد‌های لازم و پیگیری‌های مورد نیاز است.
بی‌توجهی به مدیریت مطلوب پسماند باعث تبعات ناخوشایند می‌شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان نیز گفت: تاکنون طرح‌های کاهش و تفکیک پسماند از مبدا باوجود تاکید قانون‌گذار در ماده۴ آئین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند به خوبی در استان اجرایی نشده است.
علی سالاروند عنوان کرد: پسماند، یک موضوع بسیار جدی در کشور است و عدم توجه به این موضوع باعث تبعات ناخوشایند در سطح شهرها، حاشیه جاده‌ها و رودخانه‌ها می‌شود که با برنامه‌ریزی بهتر می‌توانیم از این فرآیند منفی عبور کنیم که طبق ماده ٧ قانون مدیریت پسماند، وظیفه مدیریت در سطح شهرها برعهده شهرداری‌ها و در روستا‌ها بر عهده بخشداری و دهیاری‌هاست.
وی افزود: طبق ماده ۱۰ آئین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند، بخشداری‌ها می‌بایست با همکاری راهداری‌ها، نسبت به مدیریت پسماند‌های بین راهی اقدام و این نخاله‌ها را به خصوص در مبادی ورودی و خروجی شهرها و اطراف محور‌های مواصلاتی پاکسازی و مدیریت کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان درخصوص اهمیت انجام طرح تفکیک پسماند از مبدا تصریح کرد: عدم انجام طرح‌های کاهش و تفکیک پسماند از مبدا در استان، باعث افزایش حجم پسماند در محل‌های دفن و افزایش افراد زباله گرد و در نتیجه هدر رفت منابع و تهدید علیه بهداشت عمومی شده است.
فرهنگ سازی گام مهم در کاهش تولید پسماند
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه نهادینه شدن فرهنگ کاهش تولید زباله و تفکیک از مبدا پسماند امر بسیار مهم و تاثیرگذاری است افزود: از سال ۸۳ قانون مدیریت پسماند ابلاغ شده است و بنابر قانون ماده ۴ آئین نامه اجرایی، شهرداری‌های بالای ۳۰۰ هزار نفر موظف به تفکیک از مبدا هستند.
سالاروند با بیان اینکه شهر‌های خرم آباد و بروجرد لرستان مشمول این قانون هستند ادامه داد: اجرای این قانون به دلیل میزان هزینه و نبود شرکت‌های خصوصی با مشکل مواجه و از طرفی مدت زمان کوتاه مدیریت شهرداران در این استان باعث شده است تا مبلمان شهری در اولویت نخست و مدیریت پسماند در اولویت‌های آخر قرار گیرد و این طرح ناموفق باشد.
وی عنوان کرد: بازیابی پسماند‌ها نیز موضوعی قابل تامل می‌باشد که متاسفانه در این استان مورد توجه قرار نگرفته است در حالیکه می‌توان در این زمینه درآمد زایی انجام داد و با بازیافت محصولات پلاستیکی از هدر رفت آنها جلوگیری کرد به نحوی که در استان کرمانشاه از پسماند‌ها کمپوست تهیه می‌شود، اما لررستان از این امکان نیز بی بهره مانده و تاکنون سرمایه گذار موفقی وارد این حوزه نشده است.
سالاروند با بیان اینکه نیروگاه زباله سوز استاندارد، پسماند‌ها را تبدیل به سوخت سبز می‌کند ادامه داد: حتی نیروگاه‌های زباله سوز در بحث تولید برق نیز فعال هستند و اکنون این امکان در شهر‌های اصفهان و مشهد وجود دارد بنابراین پسماند‌ها طلای کثیفی هستند که شهرداران باید به این نتیجه برسند هزینه کردن در این زمینه سرمایه گذاری و ایجاد ارزش افزوده است.
مدیریت پسماند به روش پلاسما در لرستان اجرا می‌شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با ورود وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح به بحث مدیریت پسماند در لرستان، شهرداری‌های خرم‌آباد، بروجرد، ازنا و الیگودرز به صورت مشترک و شهردار کوهدشت نیز برای اجرای این طرح اعلام آمادگی کرده اند.
سالاروند با بیان اینکه مدیریت پسماند در کل کشور به صورت سنتی است اظهار داشت: پسماند سلسله مراتبی دارد که اولویت آن کاهش تولید پسماند است به این معنا که تولید یک محصول به گونه‌ای باشدکه دیرتر تبدیل به پسماند شود.
وی اولویت بعدی را تفکیک از مبدا و جداسازی زباله‌های‌تر و خشک عنوان کرد و افزود: این زباله‌ها هر کیلوگرم هشت هزار تومان خریداری شده و با ارزش افزوده حدود ۲۰۰ هزار تومان از چین دوباره وارد کشور می‌شود در صورتی که اگر تفکیک به درستی انجام گیرد تنها ۳۰ درصد زباله‌هاباید به محل دفن منتقل شود، اما بجز مقداری که زباله‌گرد‌ها جمع می‌کنند ۱۰۰ درصد زباله‌ها به محل دفن می‌روند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان تصریح کرد:مدیریت پسماند با روش پلاسما، در نهایت منجر به تولید برق و انرژی می‌شود که وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح در این زمینه نیز ورود و مهندسی معکوس خوبی داشته است همچنین منابع مالی برای شهرداری‌هایی که ثبت سامانه داشته باشند از محل صندوق ملی محیط زیست تامین می‌شود.
قول مساعد برای طرح سوخت زباله‌ها با فناوری پلاسما
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان نیز از اجرای طرح سوخت زباله‌ها با فناوری پلاسما در این استان خبر داد و گفت: پیشرفته‌ترین راه‌حل برای مدیریت پسماند، فناوری پلاسما است که خاکستری بر جای نگذاشته و موجب تولید گاز‌های خطرناک نمی‌شود.
احمدرضا دالوند با اشاره به امحای زباله‌های شهری و بیمارستانی و تولید انرژی با استفاده از تکنولوژی پلاسما، بیان کرد: وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، پس از سال‌ها تحقیق، بررسی و مطالعه که ماحصل آن محصولی دانش‌بنیان است جهت سوخت زباله‌ها با فناوری پلاسما در لرستان برای اولین بار در سطح کشور اعلام آمادگی کرده است.
وی گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق ملی محیط زیست برای منابع مالی این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند و این طرح در سه یا چهار منطقه استان با اولویت خرم‌آباد، بروجرد و شهر‌های تحت پوشش و نزدیک به آنها اجرا می‌شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان بر لزوم تشکیل کارگروهی در این زمینه و اماده سازی طرح مذکور ظرف یک ماه تاکید و عنوان کرد: باید برای اجرای این طرح، فرآیندی تعریف و هر بخش آن با وظایف مشخص به یک حوزه مرتبط واگذار شود تا اقدام عملیاتی آغاز شود.
منبع:ایرنا