اگر داستان متلاشی شدن زیردریایی تایتان را شنیده باشید، احتمالا می‌پرسید چطور موجوداتی که در اعماق تاریک اقیانوس زندگی می‌کنند، زیر فشار خردکننده آب له نمی‌شوند؟
هستند موجوداتی که در عمقی بیشتر از آنچه تایتان را متلاشی کرد، زندگی می‌گذرانند. مگر فشار آب آنجا خرد کننده نیست؟ پس این موجودات چطور تاب می‌آورند و زنده می‌مانند؟
اگر در استخر هوس زیرآبی رفتن کرده باشید احتمالا متوجه شده‌اید که هر چه پایین‌تر می‌روید فشار آب بیشتر می‌شود. معمولا به علاقه‌مندان توصیه می‌شود که بیش از ۴۰ متر در عمق آب فرو نروند و اساسا عمق بیشتر از ۳۰۰ متر را برای انسان کشنده می‌دانند. پس چگونه است که حتی در عمق بیش از ۷ هزار متری اقیانوس هم موجوداتی زنده می‌مانند؟
زنده ماندن در اعماق
چطور ممکن هست؟ چه چیزی موجودات اعماق دریا را از له شدن در زیر حجم عظیم وزن باز می‌دارد؟
وقتی در سطح دریا هستیم فشار هوای اطرافمان یک اتمسفر است. وقتی در آب فرو می‌رویم به ازای هر ۱۰ متری که پایین می‌رویم یک اتمسفر به فشار روی بدنمان افزوده می‌شود. به عبارت دیگر در ژرف‌ترین نقطه اقیانوس که کمی کمتر از ۱۱۰۰۰ متر عمق دارد، فشاری که بر بدن وارد می‌شود ۱۱۰۰ برابر بیشتر از فشار سطح دریا است.
بیشتربخوانید
تحت فشار شدید اعماق دریا پرده گوش پاره می‌شود، ریه پر از خون شده و فرو می‌پاشند که نتیجه‌اش خفگی آنی است. علیرغم آسیب‌پذیری انسان‌ها در برابر فشار در آن اعماق، شقایق‌های دریایی، کرم‌ها، ماهی‌ها، نهنگ‌ها، خرچنگ‌ها و هزاران موجود دریایی دیگر وجود دارند که به نظر می‌رسد به راحتی فشار را تحمل می‌کنند. شاید غیرممکن به نظر برسد، اما در داستان فشار، تعادل حرف اول و آخر را می‌زند.
فشاری که بدن انسان در زیر آب احساس می‌کند به خاطر فشرده شدن هوایی است که در ریه، گوش‌ها، سینوس‌ها و رگ‌هایمان داریم.
در نقطه مقابل آب است که زیر آب فشرده نمی‌شود و اینگونه ماهی‌ها که حفره‌های هوایی و ریه در بدن ندارند. آن‌ها عمدتا از آب تشکیل شده‌اند پس فشار در تعادل باقی می‌ماند. ناگفته نماند که در عمق بیش از ۸ هزار متری اقیانوس هم ماهی‌هایی دیده شده‌اند.
از ماهی‌ها که بگذریم، موجودات دیگری هم هستند که تا اعماق خطرناک دریا پایین می‌روند و زنده می‌مانند. برخی گونه پستانداران دریایی، چون نهنگ‌ها می‌توانند تا عمق ۳ هزار متری دریا پایین بروند. آن‌ها که ریه دارند چطور این کار را می‌کنند؟
در میان پستانداران دریایی نهنگ نوک‌دار رکوردار شیرجه به عمق دریاست و قطعا در عمق سه هزار متری فشار خردکننده را حس خواهد کرد. آن‌ها مزیت‌های ماهی‌ها را ندارند، اما برای زندگی در آب سازگار شده‌اند و استراتژی خود را برای این کار دارند.
برای مثال ریه این نهنگ‌ها کاملا فشرده و خالی از هوا می‌شود و طی این فرایند تمام گاز‌های موجود در ریه به خون و ماهیچه‌هایشان وارد و حل می‌شود. فشرده و خالی از هوا شدن ریه جلوی تبادل گاز در کیسه‌های هوایی و ورود نیتروژن به جریان خون و تشکیل حباب‌های خطرناک را می‌گیرد.
در حالی که برخی از موجودات دارای هوا در مجرای گوش خود هستند (و برخی حتی سینوس در حفره سر خود دارند)، بافت‌های پوشاننده این حفره‌ها اغلب بسیار انعطاف‌پذیر هستند و به راحتی می‌توانند منبسط شوند، در نتیجه هر هوایی را خارج می‌کنند و از اختلاف فشار جلوگیری می‌کنند.
منطقه ورود ممنوع
پایین‌تر از عمقی مشخص موجوداتی با اندام پیچیده به سادگی نمی‌توانند زنده بمانند. چیزی که برخی ماهی‌ها اجازه می‌دهد تا عمق بیش از ۷ هزار متری پایین برود ماده خاصی به نام تری‌متیل‌آمین ان-اکسید است که فشرده شدن پروتئین‌ها و سایر مولکول‌های حیاتی بدن تحت فشار شدید جلوگیری می‌کند. اما در اعماق پایین‌تر دیگر کاری از این ماده هم بر نمی‌آید پس ماهی‌ها هم محدودیت دارند.
پس تکلیف موجودات عجیب و غریبی که در کف اقیانوس زندگی می‌کنند چه می‌شود؟ مطالعه آن‌ها بسیار دشوار است چرا که اکثرشان به دلیل کمبود فشار زمانی که به سطح می‌آیند می‌میرند. غشا‌های آن‌ها به قدری منحصربه‌فرد سازگار هستند که نمی‌توانند یکپارچگی خود را تحت هیچ چیز جز فشار‌های شدید حفظ کنند؛ بنابراین احتمالا تا مدت‌ها اسرار زیادی از اعماق همچنان در پرده باقی خواهند ماند.
منبع: خبرآنلاین