سارال قطب کشاورزی، دامداری و دامپروری استان کردستان است، که با سینەای ستبر و قدمتی انکار ناپذیر از استقامت، دلیری، شکیبایی و خود کفایی، چشم در چشم خورشید مهربان، سال‌های افتخار را به سینه سبز و حاصلخیز خود زده است.
مردمان این خطه از ایران زمین، هیچ وقت فارغ از کار روزانه و فصلی نیستند، هر روز شروع کار و آغاز تلاشی دیگر است، در این تکاپو و استقلال خواهی، سن و سال تنها یک عدد است و هر کس بنا به توان خود باری از دوش زندگی بر می‌دارد و خانوادە را حمایت می‌کند.
کاک رحمان، یکی از دامداران روستا‌های حومه دیواندره می‌گوید: در کردستان، بهار شاهرگ زندگی و عروس فصل هاست، عروسی که چله نشین دانه‌های پر برکت الهی و تلاش بی وقفه ساکنان سارال است.
او می‌گوید: از آب شدن برف در ادامه مناطق چلچمه و رود‌های «چم کسان، باریکاو، دولە نزیکە»، که از کنار روستای ما می‌گذرد، حدیث به هم پیوستگی چرخه زندگی و استقرار هستی به وجود آمده است و از بە هم پیوستن این رود‌ها و پیمودن میسر‌های مشخص، رو به قزل وزان همیشه زنده دل، سفر بی وقفه زندگی را به گوش دشت می‌خوانند.
کاک رحمان ادامه می‌دهد: در این روزها، فعالیت در سارال حال و هوای دیگری دارد؛ یکی از این فعالیت‌ها پشم چینی گوسفندان است که به صورت دسته جمعی و خانوادگی انجام می‌شود، این کار گروهی، نشان از تلاش و تکاپوی همیشگی مردمان خستگی ناپذیر این دیار دارد، که بنا به موقعیت جغرافیایی و دمای هوای منطقه از ۱۵ اردیبهشت تا اواسط تیر ماە به طول می‌انجامد.
او می‌گوید: در این امر، نفرات به صورت گروهی و ریلی، تک تک گوسفندان را از آب روان رود عبور می‌دهند تا تن گوسفند را از گرد خاک و حشرات موزی تمیز کرده و برای پشم چینی که فردای همان روز انجام می‌شود، آماده کنند.
کار شستن و پشم چینی گوسفندان معمولا در نزدیکی‌های ظهر، زمانی که گرمای خورشید مانع از نفوذ سردی در تن حیوان شود انجام می‌شود، پس از عبور دادن گوسفندان از آب روخانه، آن‌ها را به علفزار هدایت می‌کنند تا در حین چریدن پشم هایشان خشک شود.
روز پشم چینی، مردان مشغول پشم چینی و زنان سرگرم جدا کردن و دسته بندی پشم‌ها از هم می‌شوند، معمولا کار پشم چینی بیشتر زیر نظر خانم‌ها انجام می‌شود که در ادامه، داده کالی همسر کاک رحمان می‌گوید: در گذشته پشم‌های گوسفند یک ساله را برای تهیه متکا و تشک جدا می‌کردیم، ولی حالا از پشم مصنوعی استفاده می‌کنیم، هم بوی گوسفند نمی‌دهد و هم هنگام شستشو راحتتر است.
او در ادامه می‌گوید: هنگام پشم چینی، پشم‌های سفید را از پشم‌های سیاه و قهوه‌ای جدا کرده و بنا به تمیزی و نوع پشم در گونی قرار داده و آماده شستن در رودخانه می‌کنیم. پشم‌های قهوه‌ای و سیاه را برای جانماز و جاحیم، سجاده و قالی بافی که از صنایع دستی سنتی دیرینه و سوقات کردستان است جدا کرده و پشم‌های سفید را برای تهیه انواع رنگ‌های دیگر به رنگ رز‌ها و بازار مصرف عرضه می‌کنیم. از پشم‌هایی که از انعطاف کمتری برخوردارند خانم‌های روستایی برای تهیه ریسمان که پس از تبدیل پشم به نخ، مانند موی بافته شده می‌بافند و در کارکشاورزی مورد نیاز است و پلاس بافی که نوعی زیر انداز محلی است، استفاده می‌کنند.
او می‌گوید: در قدیم خودمان پشم‌ها را به نخ تبدیل و رنگ می‌کردیم و در صنعت قالی و سجاده بافی استفاده می‌کردیم، حالا کمتر کسی به دوک ریسی مشغول است، مگر کسانی که جوان دم بخت داشته و دوست داشته باشند به نیت خوشبختی فرزند خود و به جا آوردن سنت دیرینه ملت کُرد، جانماز و جاجیم محلی برای جهاز به نو عروس و تازه داماد هدیه کنند.
داده کالی در ادامه می‌گوید: از آنچه در زمینه دامداری و دامپروری انجام می‌گیرد، با جرئت می‌توانم بگویم جدای از کار سنگین و طاقت فرسای خانەداری و وظایف مادری، دامداری و دامپروری، استقلال مالی برای زنان در پی دارد. زنان روستا از آنچه خود تولید و به بازار فروش عرضه می‌کنند امورات زندگی و رسیدگی به سر و وضع منزل و افراد خانواده گرفته تا دست به کار گروهی زدن و به راه انداختن کارگاه‌های کوچک خانگی و پس اندازی هر چند ناقابل برای روز‌های مبادا و این کار بدون دخالت مردان انجام می‌شود که به اعتماد به نفس زنان کمک فراوان کرده است.
نوه‌های کاک رحمان، مشغول بازی با گوسفندان و کمک به بزرگ تر‌ها هستند، نوای آواز جوانان در دل دشت می‌پیچد و انعکاس زندگی در آیینه رود می‌خندد.
نوای زنگوله گوسفندان و صدای پر شور مردان و زنان زحمتکش این دیار، موج در موج رود‌های خروشان می‌آمیزد، تا در جمعی صمیمی و خانوادگی، کارگروهی را به نمایش بگذارند.
گله داران چشم امید به سخاوت آسمان بخشنده دوخته و دوام رشته‌های زندگی را در رویش پر برکت دانه‌های نورسته و اتحاد گروهی و اعتماد خانوادگی می‌بندند و خوب می‌دانند «آنکه دندان داده، نان هم می‌دهد.
منبع: ایسنا