چاپ کتاب و نشریات موضوعی بود که ۲۴ اردیبهشت‌ماه و در میانه روز‌های برگزاری سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در برنامه تهران۲۰ بررسی شد. به این منظور علی رمضانی، قائم مقام سی و چهارمین نمایشگاه کتاب، محمدتقی حق بین، عضو هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان و سعید مکرمی به طرح و بحث در این باره پرداختند.
در ابتدا رمضانی اظهار کرد: بعد از سه سال نمایشگاه میزبان رهبر انقلاب بود. آنچه در پایان دیدار گفته شد بحث‌هایی بود که هم از قبل دغدغه ایشان بود هم بحث‌هایی که در طول مسیر با گفتگوی نویسندگان مطرح شد؛ در این میان یکی از مسائل پرتکرار شمارگان و فروش کتاب‌ها بود.
وی بیان کرد: مجموعه نمایشگاه با استقبال خوب مردم مواجه شده است و در آخر هفته گذشته مردم بسیاری از نمایشگاه استقبال کردند. درواقع در ساعات اولیه ظرفیت نمایشگاه تکمیل شده بود. مجموع فروش نمایشگاه فارغ از افزایش قیمت در تعداد نسخه هم برای ما مشهود است.
در ادامه حق‌بین نیز خاطرنشان کرد: گروه سنی کتاب امروز از سه ماهه شروع می‌شود. بچه‌های گروه سنی راهنمایی قبلا کتاب‌های می‌خواندند که در حوزه دبستان باید مطالعه می‌شد. در حال حاضر کتاب کودکان تا سوم دبستان را بیشتر شامل نمی‌شود. ما در حوزه کودکان شرایط خوبی داریم. در تصویرگری جزو ده کشور اول جهان و صادر کننده تصویر به کشور‌ها هستیم.
عضو هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: خوشبختانه در حوزه مولفین کودک شرایط خوبی داریم، ولی هزینه تمام شده این حوزه بالاست. امروز اتفاقا رهبری اشاره‌های ریز و حساسی به این موضوع داشتند.
وی با بیان اینکه شخصیت‌های داخلی به دلیل عدم همکاری رسانه نمود بیرونی ندارند، عنوان کرد: دنیا در تولید شخصیت‌ها می‌تواند فضا را برای ناشرین و تولیدکنندگان باز کند. ما در اینجا خلا جدی داریم. در بخشی از این‌ها بایستی نویسندگان را کمک کرد تا محتوا‌هایی ایجاد کنند که رسانه آن را مصور کند. برای مثال در داستان‌های کهن ایرانی دست ما بسیار باز است.
در ادامه مکرمی به صورت تلفنی گفت: حجم تولیدکننده‌های کتاب به زبان انگلیسی و ... زیاد است. وقتی که جمعیت کشور‌های انگلیسی زبان، قابل مقایسه با جمعیت کشور ما نیست. همه آنچه در کشور ما تولید می‌شود در مرز‌های خودمان، کمی در افغانستان و اندکی در تاجیکستان قابل استفاده است. اگر در نقیاس جهانی ببینیم کشور‌هایی که در گستره جهانی کتاب تولید می‌کنند به مراتب به قدری زیاد است که در مقابل با ما اصلا قابل قیاس نیست. چرا کتاب‌خوان داخلی ما در همه بخش‌ها به کتاب ترجمه بیشتر اهمیت می‌دهد؟
رمضانی با رد این نکته اظهار کرد: طبق آمار، اتفاقا در سال گذشته قریب ۱۹ هزار عنوان کتاب کودک منتشر شده که ۱۲ هزار عنوان آن تالیفی است. غلبه با ترجمه نیست، اما اینکه در فضای عمومی، حجمه ترجمه مسئله‌ای جدی است. ما بر اساس چه می‌گوییم که مخاطبان بیشتر ترجمه دوست دارند؟ باتوکه به اینکه عمده ناشران خصوصی هستند. آن‌ها به فکر بازار خود هستند. ناشران تنها در رده کودک و نوجوان هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان کتاب تولید کرده‌اند. این مسئله به این شکل است که قطعا از ترجمه آسیب می‌بینیم، اما غلبه‌ای به تالیف ندارد.
مکرمی نیز گفت: نکته‌ای که می‌گویید درست است. در آمار حجم تولید بالاست، اما وقتی وارد مخاطب می‌شویم مردم سراغ چه چیزی را بیشتر می‌گیرند؟ آنچه سر زبان‌ها میفتد کتاب‌های ترجمه است.
حق‌بین در مقابل بیان کرد: واقعیت اینطور نیست. یک جریان سلزی غالب شده است که کتاب‌های ترجمه روی زبان‌هاست. واقعیت را در یک فروشگاه عطیم کتاب کودک در کشورمان می‌توانیم بفهمیم. چرا ما به رمان‌هایی که اقتباس می‌شود توجه نمی‌کنیم؟ چرا به کتاب جام جهانی جوادیه توجه نمی‌کنیم؟ متاسفانه یک جریان سازی در کشور داریم که توانسته است اقتصاد کودک و نوجوان را گسترش بدهد، اما در تالیف اوضاع خوبی داریم.
رمضانی بیان کرد: طبق آمار تولید این شاخص مناسبی نیست. این‌ها یک بسته است. فلان شخصیت خارجی را بچه‌ها به او علاقه دارند. این به دلیل این است که دقایق بسیاری در خانه پخش شده است. من رد نمی‌کنم که کمیک‌های کره‌ای در سایر کشور‌ها و ایران وجود دارد. نمی‌خواهم عادی سازی کنم، اما ما به سمت بحران میل می‌کنیم، اما در سمت تولید نیست بلکه ترویج است. ارشاد، صدا و سیما و آموزش و پرورش و … از دستگاه‌هایی هستند که در این زمینه مقصرند.
حق بین اظهار کرد: ۱۱ عرفه از محموع حدودا ۱۷۰ غرفه بیشتر در اختیار کمیک‌ها نیست. میزان عناوین و ناشرین تولیدی واقعا خوب است. احساس می‌کنم که ناشرین در بخش تالیف زحمت خودشان را با تیراژ‌های کم کشیده‌اند. ما تولید کتاب‌های چاپ اول را داریم که قابل کتمان نیست.
رمضانی نیز بیان کرد: یکی از مولفه‌های تعیین قیمت، کاغذ است که مهمترین اصل است. موضوع کاغذ یک بخشی خارجی و یک بخش داخلی دارد. در یک سال گذشته راه‌اندازی کارخانه‌های کاغذ داخلی پیگیری شد و برخی به میدان آمدند و به تامین نیاز‌های ناشران پرداختند. در نهایت ۱۰ درصد نیاز بخش نشر خصوصا آموزشی تامین شد.
وی در پایان عنوان کرد: امسال قرار است تا ۸۰ درصد نیاز را تامین کنند. تعداد کارخانه‌ها به ۴ کارخانه افزایش پیدا می‌کند. کاغذی که برای کودک مصرف می‌شود در کشور پیدا نمی‌شود به همین دلیل می‌گویم ۸۰ درصد.