فکر می‌‌کنید کدام جانور بیشتر از همه باعث مرگ انسانها میشود؟ در مواجهه با این پرسش، در اولین گام، ذهن بسیاری از ما سمت کوسه، خرس و جانورهای وحشی، بزرگ و قدرتمند می‌‌رود. اما جالب است بدانید هیچ جانوری به اندازه پشهها از ما انسانها قربانی نمی‌‌گیرد. به گزارش «لایوساینس»، از میان همه جانوران روی زمین، یک حشره، عامل بیشترین تعداد مرگ‌ومیر انسان‌هاست. چطور؟ با ما باشید.
چرا پشه؟
دنیای حیوانات پر از سلاح‌های مرگبار است. شیر می‌تواند با دندانش گوشت طعمه‌اش را وحشیانه از هم بدرد، مار زنگی هم می‌تواند سم خود را وارد جریان خون قربانی کند. اما در گزارش لایوساینس آمده بر اساس گزارش مرکز مهار و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده (سی‌دی‌سی)، پشه «کشنده‌ترین حیوان جهان» است و بر اساس برخی تخمین‌ها سالانه بین ۵۰۰ هزار تا بیش از یک میلیون نفر را می‌کشد.
اما دلیل اصلی کشنده بودن پشهها چیست؟
آن‌ها ناقل بیماری هستند، به‌ویژه مالاریا. شانون لادو، متخصص بوم‌شناسی بیماری در موسسه مطالعات اکوسیستم کری در میلبروک نیویورک، به لایوساینس گفت: «مالاریا از دیرباز همواره برای جمعیت انسانها مرگبار بوده است.»
بیشتر بخوانید
بر اساس این گزارش، مالاریا به‌وسیله موجودات تک‌سلولی انگلی در سرده پلاسمودیوم ایجاد و به وسیله پشه‌های آنوفل از فردی به فرد دیگر منتقل میشود؛ هرچند این بیماری در آمریکای شمالی و اروپا نادر است، اما در بخش‌هایی از آفریقا، جنوب آسیا و آمریکای جنوبی شایع است. بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت، مالاریا در سال ۲۰۲۱ عامل حدود ۶۱۹ هزار مورد مرگ در سراسر جهان بود. این بیماری اغلب با خدمات درمانی در دسترس قابل‌درمان است، اما برای افراد پرمخاطره مانند خردسالان، افراد باردار و افراد مبتلا به نقص ایمنی مانند (اچ‌آی‌وی/ایدز)، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به گفته سازمان جهانی بهداشت، حدود ۸۰ درصد کل مرگ‌ومیرهای مالاریایی در آفریقا مربوط به کودکان زیر پنج سال است.
پشهها عامل چه بیماری‌هایی هستند؟
پشه همچنین دلیل شیوع مجموعه‌ای از بیماری‌های دیگر ازجمله تب دنگی، چیکونگونیا، ویروس نیل غربی، ویروس زیکا و عفونت انگلی لنفاوی فیلاریازیس است. چرا پشهها در گسترش بیماری تا این حد تاثیر دارند؟ لادو می‌گوید: دلیل اول این است که پشه‌های ماده از خون تغذیه می‌کنند و از همین رو به‌راحتی عوامل بیماری‌زا را از خون فردی به فردی دیگر منتقل می‌کنند. پشهها همچنین چون کوچک و بالدارند، به‌راحتی پخش می‌شوند و بدون متوجه شدن افراد، انسانها را نیش می‌زنند. دلیل دوم وجود محیط و منابع مشترک است. پشهها برای تولیدمثل به آب متکی‌اند، همان‌طور که انسان برای زندگی به آب متکی است، بنابراین در مکان‌های مشابه زندگی می‌کنند. لادو می‌گوید: «به همین دلیل نمی‌توانیم به‌طور کامل زیستگاهمان را از زیستگاه موردنیاز آن‌ها جدا کنیم.»
بازهم پای گرمایش در میان است
با این حال، راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های ناقل از پشه وجود دارد. به‌عنوان مثال، نصب توری جلوی پنجره‌ها می‌تواند از ورود پشه به درون خانه جلوگیری کند و داشتن آب لوله‌کشی بهتر از آب روباز است.
در این بین اما تغییرات اقلیمی به دشواری مقابله با بیماری‌های انتقالی از پشه در چارچوب اقدامات بهداشت عمومی دامن زده است؛چرا که بیماری‌ها با افزایش گرمای کره زمین به مناطق جدیدی گسترش می‌یابد، زیرا محیط برای این بیماری‌ها مساعدتر میشود و پشهها آن‌ها را منتقل می‌کنند. در این گزارش علاوه بر پشه ها، میزان انسان هایی که به واسطه دیگر جانوران، حتی لاک پشت ها کشته می شوند هم ذکر شده بود.
منبع: روزنامه خراسان