حکایت تالاب صورتی فارس و بی‌مهری‌هایی که بر آن رفت

تالاب مهارلو نزدیک‌ترین تالاب به مرکز استان فارس است که با ورود فاضلاب به این دریاچه، ورود ضایعات ساختمانی، آبیاری زمین‌های زراعی از طریق برداشت آب از دریاچه، ریختن زباله توسط گردشگران، شکار پرنده‌های مهاجر، قطع درختان و آتش زدن آنها، دستخوش ناملایمات شده و زیبای‌های آن تحت‌الشعاع این بی‌مهری‌ها قرار گرفته است.

تالاب‌ها، قهرمانان طبیعت و حیات‌بخش موجودات متعلق به آن هستند. قهرمانانی از جنس آب و منعکس کننده درخشندگی آسمان. آبی که زندگی می‌بخشد و نشاط پراکنده می‌کند.

مسیر شیراز تا سروستان را طی کنید، یکی از این قهرمانان را مشاهده می‌کنید: تالاب مهارلو که در بستر انبوهی از نمک غلتیده است.

بستر مهارلو که به سبب وجود میکروارگانیسم‌های خاص منطقه به رنگ صورتی درآمده و به دریاچه صورتی معروف است.

مهارلو رمق میزبانی پرندگان را ندارد

اما این دریاچه صورتی و نزدیک‌ترین تالاب به مرکز استان، حال و روز خوشی ندارد. مهارلو که از معدود تالاب‌های زنده فارس و پذیرای پرندگان مهاجر بود، مدت‌ها است رمقی برای میزبانی از پرندگان نیز ندارد.

نه اینکه پرندگان مهاجر به این آشیانه موقت سر نزنند، آن‌ها می‌آیند، اما با پهنه‌ای پوشیده از نمک و تهی از آب مواجه می‌شوند و در فصول بارندگی نیز میزان آب، آن طور که باید و شاید، شایسته میزبانی نیست.

همه ما با مهارلو خاطره داریم. مهارلو یا همان دریاچه نمک، روز‌های تعطیل آخر هفته یا مناسبت‌هایی نظیر عید و تعطیلات دیگر، شاهد حضور تعداد زیادی از گردشگران است. قایق سواری در زمانی که سطح آب این دریاچه افزایش یافته، از رایج‌ترین تفریحات گردشگران در منطقه است.

مهارلو حتی زمانی که بی‌آب و خشک است نیز آغوش مهربانش را از مهمانان خود دریغ نمی‌کند.

مهارلو با مشکلاتی نظیر ورود فاضلاب شیراز به این دریاچه، ورود ضایعات ساختمانی، آبیاری زمین‌های زراعی از طریق برداشت آب از دریاچه، ریختن زباله توسط گردشگران، شکار پرنده‌های مهاجر، قطع درختان و آتش زدن آنها، دستخوش ناملایمات شده و زیبای‌های آن تحت‌الشعاع این بی‌مهری‌ها قرار گرفته است.

ورود فاضلاب، تهدیدی جدی برای مهارلو

یک فعال محیط زیست با اشاره به خطراتی که تالاب مهارلو را تهدید می‌کند، می‌گوید: شکار پرنده‌های مهاجر مشکلاتی را در بر دارد که بار‌ها شکارچی را با اسلحه رویت کرده و ضمن برخورد با آنها، فیلم و عکس گرفتیم و به محیط زیست انتقال دادیم.

سلمان اکبری ادامه می‌دهد: ورود فاضلاب نیز یکی از خطراتی است که سلامت مهارلو و مردم پیرامون آن را تهدید می‌کند.

او می‌افزاید: آبی که دام‌های اطراف دریاچه می‌خورند با همین فاضلابی که وارد دریاچه شده، مخلوط می‌شود و از این دام، گوشت و فرآورده‌های گوشتی برای مردم تهیه می‌شود که سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد، از سوی دیگر سبزیجات و یونجه نیز اطراف زمین‌های مهارلو کاشته شده است.

اکبری با اشاره به وضعیت ریزگرد‌ها تصریح می‌کند: ریزگرد از خوزستان و کشور‌های عربی می‌آید و مهارلو پیش از این کانون ریزگرد نبود چرا که پوشش گیاهی موجود در منطقه، اجازه وجود ریزگرد را نمی‌داد، اما به دلیل نبود مدیریت صحیح، پوشش گیاهی خراب شدند و ریزگرد‌ها نیز در مهارلو جولان یافتند.

این فعال محیط زیستی گفت: مهارلو تنها تالاب زنده‌ای است که پرندگان می‌توانند در آن زندگی کنند، اما با ساختن بند خاکی، این موقعیت از پرندگان نیر سلب شد.

اکبری گفت: اگر آب رودخانه‌های اطراف به دریاچه مهارلو تزریق می‌شد، سطح آب افزایش می‌یافت چرا که میزان تبخیر کم است، اما کاشت محصولات و وجود بند خاکی باعث شده که سطح آب دریاچه کم شود.

او گفت: وقتی رودخانه جریان ندارد، هوای اطراف دریاچه نیز بی‌طراوت می‌شود و مهارلو روزبه‌روز نحیف‌تر و رنجورتر خواهد شد.

اکبری گفت: مشکلات را به محیط زیست انتقال دادیم، اما اقدام جدی نمی‌شود و این موضوع را مطرح می‌کند که نیروی کافی نداریم.

او گفت: در حال حاضر منطقه گردشگری مناسب یا پارک جنگلی که مردم شیراز و سروستان برای تفریح و تفرج به آن مراجعه کنند، وجود ندارد و عرصه‌های طبیعی منطقه رو به زوال رفته است.

وجود واحد‌های مسکونی و مراکز خدماتی، عامل آلایندگی مهارلو

به گفته معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس، واحد‌های مسکونی و برخی مراکز خدماتی واقع شده در طول مسیر رودخانه چنار راهدار، سبب شده است که فاضلاب و منابع مختلف آلاینده زیست محیطی به دریاچه مهارلو بریزد.

قاسم نهاوندیان با اشاره به اینکه محیط زیست آلودگی‌ها را پایش کرده و بخشی از آن را کاهش داده است، گفت: تالاب مهارلو که رطوبت دشت شیراز و سروستان را تامین می‌کند، با توجه به پدیده خشکسالی، شرایط را برای ورود ریزگرد‌ها مهیا کرده و شهر شیراز نیز با این معضل درگیر شده است.

او با اشاره به اینکه تا زمانی که بارندگی مناسب بود، تالاب نیز شرایط مطلوبی داشت، افزود: این شرایط سبب شده که آلودگی خودش را نشان بدهد.

نهاوندیان با اشاره به حضور فلامینگو‌ها گفت: این تالاب سال‌ها است محل مناسبی برای زادآوری این پرندگان مهاجر فراهم کرده است، اما کاهش سطح آب و آلودگی دریاچه می‌تواند شرایط را برای زندگی این پرندگان مهاجر نیز خطرآفرین کند و سبب شود که آن‌ها به ناچار به نقطه دیگری مهاجرت کنند.

تالاب مهارلو همانند همه پدیده‌های طبیعی و مواهب خدادادی، حق حیات دارد.

چرا که همچون دیگر تالاب‌ها، پیرامون خود را غرق در زندگی و طراوت می‌کند؛ بنابراین با حفاظت از آن، این زیست بوم را تکریم کرده و آن را همان گونه که شایسته است نگهداری کنیم.

منبع: فارس