نوار ساحلی گیلان در تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ میزبان ۱۱۰ هزار و ۷۷۲ گردشگر دریایی بود و این امر تاکیدی بر نظر کارشناسان این حوزه است مبنی بر اینکه این استان می‌تواند قطب گردشگری دریایی شمال کشور باشد.
با دستور آزادسازی حریم ۶۰ متری سواحل که در بهمن ماه ۱۴۰۰ توسط آیت الله رئیسی با تعیین ضرب الاجلی ۲۰ روزه صادر شد پیش بینی می‌شد اشتغال و صنعت گردشگری در این استان شمالی رونق مضاعفی بگیرد، اما اکنون باگذشت ۲ سال از صدور این دستور برنامه مدون و جامعی برای بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت نوار ساحلی گیلان ارائه نشده است.
گیلان استانی چهار فصل برای گردشگری دریایی
طبق اعلام اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان گیلان ورود گردشگر دریایی به این استان در نوروز ۱۴۰۲ رشدی ۱۰۵ درصدی داشت و طی این مدت ۱۱۰ هزار و ۷۷۲ نفر از گردش در پهنه‌های آبی این استان بهره‌مند شده و لذت بردند.
در حال حاضر در این استان ۴۱مرکز شناخته شده ارائه دهنده خدمات دریایی وجود دارد که ۳۱ مرکز آن در بندرانزلی، هشت مرکز در غرب و ۲ مرکز در شرق استان مستقر هستند و کل قایق‌های تفریحی ثبت شده استان نیز سه هزار و ۶۷۰ فروند می‌باشد که از این تعداد ۵۰۰ فروند قایق و ۲۰۵ فروند جت اسکی ثبت شده، مجاز به ارائه خدمات گردشگری دریایی هستند.
بندرانزلی با برخورداری از مواهب طبیعی تالاب بین المللی انزلی، دریای خزر، بنادر انزلی، کاسپین و مارینای منطقه آزاد انزلی و فعالیت حدود ۳۲ شرکت تعاونی قایقرانی و اشتغال ۸۰۰ قایقران در این عرصه به نوعی قطب گردشگری دریایی گیلان به شمار می‌رود.
آب و هوای معتدل، برخورداری از سواحل شنی زیبا در جوار دریای خزر و تالاب بین‌المللی انزلی پتانسیل‌های گیلان برای گردشگری دریایی در چهار فصل سال بشمار می‌روند موضوعی که افراد بومی منطقه و قایقرانان نیز به آن اشاره دارند.
مدیرعامل تعاونی قایق‌داران بندرانزلی به پتانسیل گردشگری دریایی گیلان برای رونق اقتصادی این استان اشاره کرده و می‌گوید: تاکنون ظرفیتی مناسب برای توسعه گردشگری دریایی در گیلان به طور شایسته فراهم نشده است.
حمیدرضا فتح شیرین ادامه می‌دهد: پرداخت تسهیلات همراه با تنفس و بهره کم می‌تواند به قایقرانان برای خرید اتوبوس‌های دریایی و تفریحی کمک کند. اگر هر تعاونی ۱۰ قایق مبله داشته باشد ظرفیت جذب مسافر و گردشگر در این شهرستان چند برابر افزایش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه هزینه یک گردش دریایی کوتاه در تعطیلات نوروز امسال مابین ۳۰۰ هزار تا سه میلیون تومان (به رغم پیگیری نهاد‌های نظارتی) بود، اظهار کرد: درحال حاضر در این شهرستان ۲ اتوبوس دریایی فعالیت می‌کنند که در صورت حمایت مسئولان و دراختیار گذاشتن سرمایه اولیه به شرکت‌های تعاونی می‌توان در فصل‌های پاییز و زمستان نیز پذیرای گردشگران دریایی بوده و هزینه‌ها را کاهش داد.
یکی از راه‌های کاهش هزینه سفر‌های دریایی ایجاد رقابت و استفاده از شناور‌های کوچک و بزرگ در بخش توریسم و گردشگری دریایی است درحالیکه در دریای خزر تا مدتی قبل فقط یک شناور بزرگ تفریحی به جابجایی مسافر می‌پرداخت که آن هم مدتهاست از اسکله راهی دریا نشده است.
آبانماه سال ۱۴۰۱ معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور به گیلان زیرساخت این استان را برای ورود کشتی‌های کروز (هتل‌های لوکس ۵ ستاره دریایی) مناسب ارزیابی کرد و گردشگری دریایی را بعنوان یکی از اولویت‌هاو مباحث مورد تاکید وزارت میراث فرهنگی عنوان نمود.
به گفته مالک کشتی میرزا کوچک‌خان (تنها کشتی گردشگری) این فروند، تنها کشتی کروز مسافربری در ایران و دریای خزر بشمار می‌رود که توسط کشور ژاپن در پنج طبقه ساخته شده است.
داریوش توکلی خواستار رفع موانع گردشگری دریایی شد و گفت: باید از ایجاد مزاحمت برای سرمایه گذار و از سخت‌گیری‌های بی‌مورد پرهیز شود.
وی با بیان اینکه هزینه نگهداری ماهانه این کشتی ۳۰۰ میلیون تومان است، گفت: با این وضعیت، کشتی ماه‌هاست از جای خود در اسکله حرکت نکرده و درآمدی حاصل نشده است.
وی بیان کرد: باید از سرمایه گذار حمایت کرد و نباید آن‌ها را پشت در‌های بسته منتظر نگه‌داشت بلکه مدیران باید به راه‌اندازی کشتی‌ها و بسترسازی برای توسعه گردشگری دریایی کمک کنند.
توکلی گفت: میرزا کوچک‌خان تنها کشتی کروز مسافربری در ایران و دریای خزر با ۲۱ اتاق و ۱۰۰ سال گارانتی و ۲ موتور اصلی هشت سیلندر و سه موتور ژنراتور است که در صورت تعمیر یکی از این موتور‌ها که ایراد دارد کاملا برای حرکت آماده است.
وی با انتقاد از برخورد‌های سلیقه‌ای برخی از مسئولان استانی گفت: برخی بدنبال ترک کشتی از این بندر هستند، برخی نیز ادعای سرمایه گذاری در حوزه گردشگری دریایی دارند درحالیکه حتی یک کشتی را نیز نتوانسته اند وارد کنند.
توکلی ظرفیت این کشتی را ۲۶۴ مسافر اعلام کرد و افزود: این کشتی تفریحی دارای اتاق‌های متعدد تشریفاتی، کافی شاپ و اتاق تلویزیون است، اما ورود به کشتی در شرایط حاضر سخت و دشوار است.
وی ادامه داد: در شرایط این چنینی برخی به دنبال به گل نشاندن کشتی میرزا کوچک هستند، اما این کار به صلاح استان نیست، این کشتی می‌تواند برای اقتصاد این منطقه بسیار مفید و ارزشمند باشد.
تهیه طرح جامع گردشگری دریایی برای نوار ساحل گیلان
معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از تهیه و تدوین طرح جامع گردشگری دریایی در نوار ساحلی گیلان خبر داد و گفت: این اداره کل با شناسایی کاربری‌های اراضی ساحلی طرح پیشنهادی جامعی تدوین کرده و نقشه‌های اولیه آن تهیه شده است.
رضا حسن‌پور ادامه داد: زون‌های ساحلی با کاربری گردشگری ۹ شهر ساحلی گیلان در قالب طرح جامع خارج شده است و اگر بخواهیم این طرح‌ها به نتایج خوبی برسند باید سایت پلان‌هایی برای این منظور طراحی کنیم.
به گفته وی، این اداره کل در پیشنهادی به وزارتخانه متبوع خود خواستار راه اندازی دبیرخانه کارگروه گردشگری دریایی شمال کشور در گیلان شد.
وی اضافه کرد: درصورت فراهم شدن بستر سرمایه‌گذاری در بندر چمخاله، سرمایه‌گذار آماده است تا سرمایه خود را در بخش گرشگری دریایی وارد کند، اما این کار، اقدامی فرادستگاهی است و سازمان بنادر و دریانوردی تاثیر بسزایی در راه اندازی گردشگری دریایی دارد.
حسن‌پور کشتی تفریحی میرزا کوچک خان را ظرفیت بسیار مطلوبی در دریای خزر دانست که طی سال‌های اخیر در عرصه گردشگری عملکرد مطلوبی داشته است و عنوان کرد: فعالیت این کشتی اکنون به علت مشکلاتی محدود شده است که یکی از این مسائل استهلاک آن است.
وی گفت: درحال حاضر بخشی از بازسازی این کشتی انجام شده و بزودی حرکت خود را در دریا آغاز خواهد کرد.
وی تعداد شناور‌های مجاز با ظرفیت جابجایی ۱۲ مسافر در استان گیلان را ۱۰ فروند اعلام کرد و افزود: در گیلان حدود ۲ هزار قایق در ایام مختلف سال اقدام به جابجایی مسافر می‌کنند که بیشترین تعداد آن‌ها در شهرستان‌های بندرانزلی، کیاشهر، لنگرود و چمخاله است.
حسن پور رونق گردشگری دریایی را منوط به همکاری تنگاتنگ دستگاه‌های مختلف از جمله اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کرد و افزود: باید طرح‌های مشترک بیشتری برنامه ریزی و اجرا شود.
وی از صدور سه مجوز رستوران دریایی در شهرستان‌های ساحلی گیلان نیز خبر داد و افزود: از مجوز‌های صادر شده تنها یک رستوران دریایی در آستارا ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که درصورت راه‌اندازی این مجموعه‌ها در سال‌های آینده اتفاقات خوبی را در بخش گردشگری ساحلی شاهد خواهیم بود.
در این میان نظر کارشناسان سازمان بنادر و دریانوردی هم آن است که گردشگری استان تاکنون اقدام موثری برای رونق گردشگری دریایی نداشته و برنامه‌ای در این زمینه ارائه نکرده است.
بندرچمخاله تنها بندر گردشگری شمال کشور
نوار ساحلی کشور در گیلان و مازندران با وجود بنادر تجاری مهمی مانند بندرانزلی، کاسپین، آستارا، امیرآباد و نوشهر فاقد بندری گردشگری است. بندرچمخاله در لنگرود تنها بندر گردشگری شمال کشور محسوب می‌شود که مراحل احداث آن در ۲ فاز از سال ۹۷ در گیلان آغاز شد.
بندر گردشگری دریایی چمخاله توسعه محلی را محقق می‌کند
مدیر کل بنادر و دریانوردی استان گیلان بندرچمخاله را تنها بندر گردشگری شمال کشور اعلام کرد و افزود: فاز اول این پروژه با صرف اعتباری حدود ۴۰۰ میلیارد تومان تا شهریور ماه امسال به بهره برداری می‌رسد.
حسین یونسی در مورد روند پیشرفت این پروژه با کاربری گردشگری، تفریحی و ورزش‌های آبی که در ۲ فاز تعریف شده است گفت: فاز اول این بندر شامل احداث زیر ساخت‌های بندری مانند جاده دسترسی به طول ۸۰ متر، پل دسترسی در داخل آب به طول ۳۵۰ متر و ۲ بازوی موج شکن و حوضچه آرامش است.
وی ادامه داد: در احداث این پروژه عمق آب طوری در نظر گرفته شده است که رسوب وارد حوضچه نشود و درحال حاضرعمق آب ۵.۵ متر است. طبق اعلام برنامه پیمانکار از فاز یک تنها ۱۵ درصد باقی مانده که تا شهریور ۱۴۰۲ آماده بهره برداری است.
وی اضافه کرد: عمق حوضچه بندرچمخاله برای پهلوگیری شناور‌های تجاری هم مناسب، اما چمخاله بندری تجاری نیست. در این بندر شناور‌ها و قایق‌های تفریحی که آبخور بالایی ندارند می‌توانند پهلوگیری کنند و کشتی‌های مانند میزار کوچک خان نیز براحتی قادر به پهلو گیری در این بندر خواهد بود.
مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان تصریح کرد: فراخوان جذب سرمایه گذار برای این بندر گردشگری هم صادر شده و حدود ۱۹ هکتار زمین خشکی بزودی تحویل سرمایه گذار منتخب برای احداث هتل، رستوران، مجتمع گردشگری، فضای سبز، پذیرایی، تفریحات آبی و اسکله‌های تفریحی برای جت اسکی قایق و حتی شناور‌های تفریحی می‌شود.
وی خواستار تسریع در واگذاری زمین ۱۹ هکتاری بندر چمخاله از سوی منابع طبیعی به سازمان بنادر و دریانوردی شد و گفت: رایزنی برای واگذاری سند این زمین از منابع طبیعی به بندر ادامه دارد و امیدواریم با کمک این اداره کل فرآیند اخذ سند این زمین تسریع یابد.
یونسی اظهار کرد: در بندرانزلی نیز یک حوضچه برای گردشگری اختصاص یافته که در مرحله انعقاد قرارداد است و به زودی به سرمایه گذار باری احداث هتل و اسکله‌های تفریحی واگذار می‌شود. زیرساخت‌های اسکله تفریحی بندرانزلی در سال‌های گذشته ایجاد و همه مجوز‌ها اخذ و به مرحله انعقاد قرار داد رسید. این اسکله طی سه سال آینده تکمیل و راه اندازی خواهد شد.
به گفته وی مسافران و گردشگران می‌توانند با استفاده از این خط دریایی مسیر بین بندرانزلی تا اسکله مارینای بندر کاسپین را بدون استفاده از ماشین طی کنند. راه اندازی و بهره برداری از این ۲ پروژه گردشگری به شهرستان‌های بندرانزلی و لنگرود برای جذب توریست ایرانی و خارجی کمک می‌کند.
همزمان با شروع بندر چمخاله در بندر کاسپین منطقه آزاد انزلی نیز اسکله تفریحی مارینا با سرمایه گذاری بخش خصوصی در سال ۹۷ افتتاح و به بهره برداری رسید. این اسکله به عنوان مهمترین زیرساخت عملیاتی کردن گردشگری دریایی در دریای خزر مطرح شد که امکان پهلوگیری حدود ۳۰۰ شناور را دارد و گام مهمی در جهت ایجاد و توسعه گردشگری دریایی و اشتغالزایی در بخش صنعت گردشگری عنوان شد، اما به دلایل متعددی این اسکله هم نتوانست به موفقیت مورد نظر دست یابد.
کمبود شناور‌های تفریحی در دریای خزر
کارشناسان معتقدند یکی از ظرفیت‌های مناسب دریای خزر گردشگری دریایی است که می‌تواند در بهبود و رونق اقتصاد دریا محور کشور‌ها و مناطق ساحلی این دریا موثر باشد، اما این امربه هم افزایی ظرفیت، هماهنگی و همکاری همه دستگاه‌ها و سازمان مرتبط با این حوزه مهم نیاز دارد.
معاون بندری وحوزه خزر سازمان منطقه آزادانزلی یکی از موانع توسعه گردشگری در دریای خزر را کمبود شناور‌های تفریحی و لزوم فعال سازی گردشگری دریایی بین کشور‌های حوزه خزر عنوان می‌کند و می‌افزاید: امکان توسعه گردشگری دریایی در خزر خصوصا بعد از اتمام ساخت کشتی تفریحی در حال ساخت در بندر آستراخان روسیه می‌تواند این امکان را فراهم سازد تا گردشگری دریایی بین المللی در بنادر خزر فعال شود این کشتی گردشگری امکانات هتلی پنج ستاره با ظرفیت ۲۹۰ مسافر را خواهد داشت.
امین افقی اضافه می‌کند: منطقه آزاد انزلی ۲ مجتمع بندری در دریای خزر دارد که یکی از این بنادر بندر باسابقه انزلی و بعدی بندر جدید الاحداث کاسپین است که در سال‌های اخیر هر ۲ بندر اقدام به ساخت و بهر برداری از اسکله مارینا جهت توسعه گردشگری دریایی کرده اند تا خطوط کشتیرانی تفریحی بین بنادر انزلی و مارینا منطقه آزاد انزلی راه اندازی شود.
افقی بیان کرد: یکی از موارد مورد توجه مقام معظم رهبری و دولت سیزدهم که در بند ۱۱ تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین مبنی بر توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه بردریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی است که در بند ۱۰ سیاست‌های برنامه هفتم توسعه نیز به توسعه اقتصاد دریامحور مورد توجه و تاکید قرار گرفته است که می‌تواند در توسعه دریایی برای ایران و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی نقش آفرین باشد. بر همین اساس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور با تشکیل کارگروه اقتصاد دریا محور قصد دارد تا از ظرفیت‌های مناطق آزاد در استفاده از این نعمت خدادادی در توسعه و رشد اقتصاد منطقه و کشور استفاده حداکثری نماید.
معاون بندری وحوزه خزر سازمان منطقه آزادانزلی گفت: در سال‌های اخیر به منظور توسعه گردشگری دریایی، استفاده از ظرفیت‌های کارآفرینی، رونق کسب و کار و افزایش جاذبه‌های گردشگری طرح‌هایی در منطقه آزاد انزلی به بهره برداری رسید که از جمله آن می‌توان به ساخت اسکله مارینا جهت توسعه گردشگری دریایی و پهلو گیری شناور‌های تفریحی دریایی، ورزش‌های آبی، ساحلی و دریایی مرتبط با آن، احداث بزرگترین آکواریوم کشور در منطقه آزاد انزلی با سرمایه گذاری خارجی و ساخت فضای مفرح ساحل فاز تجارت منطقه آزاد انزلی با توسعه فضای سبز، آلاچیق، نور پردازی، ساخت المان‌های مختلف، پیاده رو، آبنما، سالن‌های چند منظوره، رستوران‌های متعدد اشاره کرد.
افقی اظهار کرد:طرح‌های اجرا شده در منطقه آزاد انزلی جهت بهره مندی گردشگران از ساحل منطقه آزاد انزلی، ساخت مجتمع‌های ورزشی متعدد نظیر مجتمع ورزش‌های ساحلی زنده یاد سیروس قایقران در این منطقه بعنوان مجهزترین مجموعه ورزش‌های ساحلی ایران، مجموعه شطرنج ساحلی، مدرسه غواصی و اولین مدرسه بادبانی در نوار ساحلی فاز تجارت و گردشگری برای برگزاری مسابقات ورزشی ساحلی و توسعه ورزش‌های ساحلی در منطقه آزاد انزلی ایجاد شده است.
وی افزود: منطقه آزاد انزلی امسال امکانات تفریحی و آسایشی را در بزرگترین طرح ساحلی شمال کشور واقع در فاز تجارت و گردشگری منطقه آزاد انزلی به مساحت حدود ۱۵ هکتار در ساحل زیبای دریای خزر، امکاناتی نظیر آلاچیق، امکان استفاده از قایق‌های سواری، پدالی، جت اسکی و پاراموتور، پاراسل و شاتل را برای مسافران فراهم کرد.
افقی تصریح کرد: با احداث بندر چمخاله در مجاورت منطقه آزاد انزلی انتظار می‌رود خطوط کشتیرانی مسافری بین بنادر ایرانی دریای خزر ایجاد شود تا علاوه بر ورزش‌های آبی و ساحلی موجود، تور‌های گردشگری دریایی نیز بین بنادر استان‌های ساحلی شمالی برقرار شود.
اقتصاد دریا در استان‌های شمالی چندان فعال نشده است
استاندار گیلان نیز در بازدیدی که دی ماه ۱۴۰۱ از این بندر درحال احداث داشت از پیشرفت ۸۰ درصدی این پروژه اعلام رضایت کرد و سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری دریایی را فرصتی طلایی دانست و خواستار حمایت ویژه از سرمایه گذاران در این بخش شد.
اسدالله عباسی اعلام کرد: برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری این بندر هیچ مانعی وجود ندارد و آنان می‌توانند با مراجعه به فرمانداری لنگرود و اداره کل بنادر و دریانوردی وارد مذاکره شده و از بسته‌های تشویقی مناسبی که در نظر گرفته شده بهره‌مند شوند.
وی ادامه داد: اقتصاد دریا در استان‌های شمالی چندان فعال نشده و ظرفیت‌های دریایی فقط در بخش تجاری فعال است و نتوانستیم ظرفیت‌ها را به سطح مورد نظر برسانیم، اما از سال گذشته توجه به این مهم به ویژه در بندر چمخاله لنگرود سرعت گرفته‌است.
وی عنوان کرد:برنامه خوبی برای سواحل دریا داریم که مهمترین آن مربوط به بندر چمخاله شهرستان لنگرود است که می‌تواند با محوریت اقتصاد دریا باشد.
استاندار گیلان از تشکیل کارگروه ویژه بخش گردشگری دریا نیز خبر داد و اظهار داشت: در این کارگروه از نظرات کارشناسی و پیشنهادات مطرح شده برای شکوفایی هر چه بهتر این بندر استفاده خواهد شد.
نوار شمالی ایران ۸۰۰ کیلومتر خط دارد که ۳۰ درصد آن (۲۷۰ کیلومتر) متعلق به استان گیلان است و به این مقدار باید مسیر‌های تالابی و رودخانه‌های قابل قایقرانی را نیز افزود با این وجود تاکنون برنامه عملی برای بهره گیری از این مواهب طبیعی خدادادی ارائه نشده است. با توجه به تاکیدات مسولان کشور برای بهره گیری بیشتر از اقتصاد دریا محور این انتظار می‌رود که در استان گیلان اهتمام جدی برای استفاده از ظرفیت مغفول مانده گردشگری دریایی برای رونق و شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد منطقه مد نظر قرار گیرد.
منبع: ایرنا