۱۸ آوریل برابر با ۲۹ فروردین با هدف ایجاد فرصت گفت‌وگو و توجه به ظرفیت‌های حوزه میراث فرهنگی در تقویم درج شده است. ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) به دنبال این است که از دل بناها و محوطه‌ها، دانش و رهیافتی را دریافت کند، تا هر سال تحولاتی را در زمینه اقدامات اقلیمی رقم بزند و هر سال شعاری را به این روز اختصاص می‌دهد که سال گذشته «تغییرات اقلیمی» و امسال «تحولات میراثی» را برای روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی در نظر گرفته است.
شناسنامه هر کشوری آثار باستانی و میراث فرهنگی آن است. آثار باستانی قدمت، تاریخچه و تمدن هر سرزمینی را مشخص می‌کند، پس حفاظت و حراست از آن‌ها امری ضروری است و نسل‌های مختلف باید از این میراث اجدادی پاسداری کنند. موزه ها، باغ‌های ملی، عمارت‌ها و کاخ‌ها محل مناسبی برای نگهداری پاره‌ای از این آثار هستند. کشور ما ایران نیز در رده‌های اول دارنده آثار و ابنیه‌های تاریخی و فرهنگی در جهان است و دارای کهن‌ترین فرهنگ و تمدن جهان است.
اهرام مصر، دیوار چین، کولوسئوم در ایتالیا، آکروپلیس در یونان و شهر باستانی پترا در اردن از مشهورترین آثار به جا مانده از قرون گذشته در جهان هستند.
اهرام مصر
اهرام مصر یکی از مشهورترین آثار باستانی جهان هستند. این اهرام درست در نزدیکی قاهره، پایتخت مصر، در دل منطقه‌ای بیابانی قرار دارند و مجسمه‌ی غول‌پیکر ابوالهول نیز یکی از شاخص‌ترین سازه‌های این منطقه است.
دیوار بزرگ چین
دیوار بزرگ چین یکی دیگر از آثار باستانی جهان است. دیوار بزرگ چین از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان بوده و بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر طول دارد.
کولوسئوم در ایتالیا
کولوسئوم از معروف‌ترین آثار باستانی جهان است. این بنای تاریخی به دستور نهمین امپراتور روم، ساخته شد. کولوسئوم برای قرن‌ها محل نبرد گلادیاتور‌ها با هم و گاه با حیوانات وحشی بوده‌است.
آکروپولیس در یونان
نقاشی‌ای از آکروپلیس اثر لئو-فن-کلنتسه، نقاش آلمانی در یونان باستان در شهر‌های مهم دژی وجود داشته که با نام آکروپولیس مشهور بوده است. از میان این دژ‌های مختلف، آکروپلیس آتن همه مشهورتر بوده است. آکروپولیس آتن بر روی یک تپه قرار داشته است. این دژ در واقع مجموعه‌ای از سازه‌های مختلف بوده است.
شهر باستانی پترا در اردن
پترا شهری زیبا و باستانی در کشور اردن است. گفته می‌شود این شهر قرمز رنگ مربوط به قرون چهارم و پنجم قبل از میلاد است. پترا برای قرون متمادی پنهان بود تا آن که در قرن نوزدهم توسط غربی‌ها کشف شد. این شهرباستانی هم یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان است.
کشور ایران از فوریه سال ۱۹۷۵ میلادی به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست و میدان نقش‌جهان، تخت جمشید و چغازنبیل ازاولین مکان‌هایی بودند که از سال ۱۹۷۹ به فهرست میراث فرهنگی یونسکو افزوده شدند. برخی آثار باستانی ایران مانند زیگورات چغازنبیل، میدان نقش جهان، تخت جمشید، بیستون و گنبد سلطانیه از مشهورترین آثار باقی مانده هستند.
زیگورات چغازنبیل
زیگورات دوراونتاش که اغلب با نام چُغازَنبیل شناخته می‌شود، شهری باستانی است که در شهر شوش استان خوزستان قرار گرفتهاست.
میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان اصفهان توسط شاه عباس اول در آغاز قرن ۱۷ میلادی ساخته شده است. این میدان، دومین میدان بزرگ جهان استکه به شیوه و سبک معماری اصفهانی بنا شده است.
تخت جمشید
تخت جمشید که به پرسپولیس، پارسه و پرسه پولیس نیز در دنیا شهرت دارد. این محوطه که مجموعه‌ای عظیم از کاخ‌ها، دروازه‌ها،آرامگاه‌های پادشاهان، نقش‌های برجسته و پلکان باشکوهی است، در دامنه غربی کوه رحمت در استان فارس قرار دارد.
گنبد سلطانیه
گنبد تاریخی سلطانیه، بزرگ‌ترین گنبد آجری جهان است که در استان زنجان قرار دارد. سلطانیه یکی از نمونه‌های برجسته دستاوردهایمعماری ایرانی، با توسعه معماری اسلامی آن است.
بیستون
بیستون کرمانشاه، در امتداد مسیر تجاری باستانی ایران قرار داشت که فلات مرتفع ایران را به بین‌النهرین پیوند می‌داد. اثر اصلی اینمحوطه باستان‌شناسی، نقش برجسته و کتیبه‌ای به خط میخی است
سازه‌های آبی شوشتر
مجموعه سازه‌های آبی شوشتر در خوزستان، از قدیمی‌ترین شاهکارهای فنی و مهندسی ایران و جهان است که قدمت آن به دورهساسانیان برمی‌گردد.
مجموعه بازار تاریخی تبریز
مجموعه بازار تاریخی تبریز در استان آذربایجان شرقی، بزرگ‌ترین مجموعه مسقف ایران و جهان، به‌عنوان یک بلوک شهری، مهم‌ترین وکامل‌ترین سازمان اجتماعی در بین بازارهای ایران به شمار می‌رود.
کاخ گلستان
کاخ مجلل گلستان در تهران، شاهکاری از دوران قاجاریه است که به‌عنوان مظهری از ادغام موفقیت‌آمیز صنایع دستی و معماری پیشینایرانی شناخته می‌شود.
شهر سوخته
شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان، نمونه‌ای منحصر‌به‌فردی از نخستین، بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین استقرار شهرنشینی در نیمهشرقی ایران است که در مسیر رودخانه هیرمند به دریاچه هامون قرار دارد. شهر سوخته با بیش از ۵ هزار سال قدمت، مرکز فعالیت‌هایعلمی، صنعتی، اجتماعی، فرهنگی و هنری روزگار خود به شمار می‌رفت.
منظر فرهنگی هورامان
منظره دورافتاده و کوهستانی هورامان/اورامانات در استان‌های کردستان و کرمانشاه، گواه فرهنگ سنتی قوم هورامی است؛ قبیله‌ایکردستانی که از حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد در این منطقه ساکن بوده‌اند.
مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی با بیان این‌که نگاه تحول‌آفرین، محور دیگر برای برنامه‌ریزی‌های امسال است تا تحول‌های بنیادی را رقم بزنیم، اظهار داشت: در گام نخست باید بتوانیم مردم و بهره‌برداران را توانمند کنیم که بانیان اصلی حفاظت باشند، بر همین اساس برای اختصاص بسته حمایتی و تسهیلات مرمت در بافت‌های تاریخی توافق شد.
داوری افزود: نهایت همکاری با دستگاه‌های متولی حفاظت که دارای حوزه اشتراکی فعالیت با ما هستند رویکرد دیگر ما بوده، مثل اقدام مشترک با بنیاد مسکن و احیا ۱۰۰ روستای تاریخی که اقدام مشابهی را با اوقاف در پیش داریم.
مدیرکل بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی با اشاره به برنامه روز جهانی بناها و محوطه، از برگزاری سه نشست علمی با محوریت تغییرات اقلیمی از جمله سیل، زلزله و فرونشست، با توجه به درگیری اصفهان با فرونشست، سیل یزد و زلزله خوی در یزد و اصفهان و ارومیه خبر داد و افزود: نشست علمی «خوانش دانش بومی و سنتی بافت‌های تاریخی» نیز چهارم اردیبهشت ۱۴۰۲ در شیراز برگزار می‌شود.
داوری گفت: در روز ۲۹ فروردین‌ماه، همزمان با روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی و برگزاری دو نمایشگاه در حوزه فناوری شناختی میراث فرهنگی و تحولات مرمت، از کنشگران و فعالان میراث فرهنگی تجلیل می‌شود.