اگر بگوییم مسأله اصلی این روز‌های فوتبال کشور حول محور کسب مجوز حرفه‌ای توسط باشگاه‌های لیگ برتر بوده است، بیراه نگفته‌ایم. بعد از یک سال دوری فوتبال باشگاهی ایران از مسابقات آسیایی، چندی پیش بود که با اعلام AFC، کمیته صدور مجوز حرفه‌ای فدراسیون فوتبال رفع تعلیق شد تا بعد از رسوایی عجیب آن که متهم به صدور اسناد جعلی برای دریافت مجوز حرفه‌ای شده بود، مجددا آغاز به کار کند. درست چند ماه بعد، در حالی که می‌توان گفت برای نخستین‌بار باشگاه‌های ایرانی باید به‌طور کاملا اصولی برای دریافت مجوز حرفه‌ای اقدام می‌کردند، استقلال برای دومین‌بار در یک دهه گذشته موفق به دریافت این مجوز نشد و از مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۳ کنار گذاشته شد. با کنار گذاشته شدن استقلال از این مسابقات، عزم راسخ کمیته صدور مجوز حرفه‌ای به دیگر باشگاه‌ها ثابت شد تا بدین ترتیب سایر ۱۶ تیم لیگ برتری هم دغدغه رفع موانع را داشته باشند. سوال اساسی این است که باشگاه برای دریافت این مجوز، ملزم به رعایت چه مواردی است؟ در این گزارش قصد داریم آخرین الزامات AFC را برای صدور مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها که شامل ۵ اصل اساسی است، واکاوی کنیم که در ادامه می‌خوانید.
ساختار باشگاه باید مشخص باشد
این شاید ساده‌ترین بخش از دریافت مجوز حرفه‌ای باشد. در وهله اول باشگاه باید ساختار مشخصی داشته باشد و حضور برخی افراد در پست‌های مختلف در چارت سازمانی باشگاه الزام‌آور است، مثل سرمربی، پزشک، مشاور حقوقی و …. همچنین محل باشگاه باید مشخص باشد که باشگاه‌های ایرانی از این نظر مشکل خاصی ندارند.
شفافیت مالی و نداشتن بدهی معوقه!
این دومین آیتم مورد نظر AFC برای اهدای مجوز حرفه‌ای به باشگاه است. باشگاهی که اقدام به دریافت مجوز حرفه‌ای می‌کند باید در زمان مشخص‌شده توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا، یا اقدام به تسویه کامل در پرونده‌هایی که برای آن‌ها رأی قطعی صادر شده، کرده باشد یا با طرف مقابل به توافق مالی رسیده باشد. این آیتم دقیقا همان چیزی است که دلیل حذف استقلال از لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۳ شد، چرا که آن‌ها نتوانستند ظرف مدت مقرر، بدهی مالی خود را با آندره استراماچونی، مربی سابق خود، تسویه کنند یا به توافق مالی برای پرداخت این بدهی در روز‌های آتی برسند. اگر بخواهیم مثالی دیگر در این‌باره بزنیم، پرونده رادوشوویچ و پرسپولیس گزینه مناسبی است. باشگاه پرسپولیس درحالی که محکوم به پرداخت طلب کامل رادوشوویچ بود، موفق شد با این بازیکن برای پرداخت اقساطی به توافق برسد و در نهایت همان توافقنامه کتبی، در سامانه مورد نظر بارگذاری شد تا این پرونده مانع حضور قرمز‌ها در لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۳ نشود.
ساختار حقوقی باشگاه باید روشن باشد
سومین رکن دریافت مجوز حرفه‌ای، مشخص بودن ساختار حقوقی باشگاه است. بر این اساس، اسامی اعضای هیأت‌مدیره و مدیرعامل تیم باید به درستی به AFC اعلام شود و اساسنامه باشگاه مطابق با اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران، کنفدراسیون فوتبال آسیا و FIFA باشد. ابهام در بارگذاری هر کدام از مدارک حقوقی باشگاه می‌تواند مانع دریافت مجوز حرفه‌ای شود.
زیرساخت‌های ورزشی مطابق با استاندارد‌های جهانی باشد
حتما به یاد می‌آورید که در سال‌های گذشته، نمایندگان کنفدراسیون آسیا به ایران می‌آمدند و از استادیوم‌های تیم‌های لیگ برتری بازدید می‌کردند. آن‌ها بعد از بازدید از ورزشگاه‌ها، مشکلات را به فدراسیون ایران اعلام می‌کردند و سپس فدراسیون با ابلاغ به باشگاه‌ها، هشدار لازم را به آن‌ها می‌داد. استفاده از ورزشگاه‌های مجهز و استاندارد، فقط یکی از آیتم‌های رکن چهارم برای دریافت مجوز حرفه‌ای است که اتفاقا باشگاه‌ها با مشکلات جدی در این زمینه روبه‌رو هستند. درحال حاضر، استادیوم آزادی که میزبان بازی‌های ملی است، فاقد امکانات مدنظر AFC برای دریافت مجوز حرفه‌ای است، چه برسد به برخی از استادیوم‌ها در شهرستان‌ها که حتی مجهز به روشنایی یا چمن مطلوب هم نیستند.
توجه به فوتبال پایه؛ الزام جدی فیفا و AFC
مسأله آکادمی باشگاه برای رده‌های پایه و توسعه فوتبال، یکی از شاخصه‌های ورزشی است که برای AFC از اهمیت بالایی برخوردار است و باشگاه‌ها برای کسب مجوز حرفه‌ای باید در این زمینه کاملا فعال باشند. این در حالی است که بی‌توجهی به فوتبال پایه یکی دیگر از جدی‌ترین معضلات باشگاه‌های لیگ برتری است.
جریمه میلیاردی فدراسیون به دلیل تقلب!
روز گذشته، مهدی تاج با اعلام خبر جریمه فدراسیون فوتبال توسط AFC به دلیل تقلب در دریافت مجوز حرفه‌ای گفت: «وقتی به فدراسیون بازگشتم، هیچ باشگاهی از ما نمی‌توانست در لیگ قهرمانان آسیا شرکت کند و در واقع تعلیق بودیم. حلقه اتصال باشگاه‌ها با مجموعه بین‌المللی فوتبال قطع شده بود، اما این اتصال با رایزنی برقرار شد، رفع تعلیق شدیم و دوباره در گردونه مسابقات بین‌الملی قرار گرفتیم، ولی اتفاقی رخ داد و در سال ۲۰۲۰ فدراسیون فوتبال را ۱۲۰ هزار دلار به‌خاطر تقلبی که شده بود جریمه کردند. هزار دلار این جریمه تعلیق شد، ولی ۴۰ هزار دلارش را پرداخت کردیم. متاسفانه دیروز نامه‌ای آمده است که سال ۲۰۲۱ هم دوباره تقلب کرده‌اید و ممکن است ۲۰۰ -۳۰۰ هزار دلار فدراسیون فوتبال را جریمه کنند. ما تا دیروز وقت داشتیم جواب بدهیم که پاسخ هم دادیم، اما خیلی به‌شخصه امیدی به قبول این جواب ندارم. نباید دوباره تقلب کنیم و باید به همین شکل به باشگاه‌ها هشدار بدهیم؛ چه خوش‌شان بیاید چه نیاید.»
رسول باختر، حقوقدان ورزشی
کپی‌برداری ناشیانه کار دست تیم‌های ایرانی می‌دهد
در ادامه واکاوی معضلات باشگاه‌های ایرانی برای دریافت مجوز حرفه‌ای، به سراغ رسول باختر، وکیل ورزشی، رفتیم تا با او در این‌باره صحبت کنیم. این وکیل ورزشی با اشاره به چند نکته که پیش از این به آن‌ها توجه نشده، درباره علل حذف تیم‌های ایرانی از مسابقات آسیایی می‌گوید. باختر در این‌باره گفت: «کنفدراسیون فوتبال آسیا همواره به دنبال توسعه فوتبال است. در سال ۲۰۰۲ برای نخستین‌بار قوانین دریافت مجوز حرفه‌ای در یوفا تصویب شد و در ابتدا، رعایت یکسری حداقل‌ها را از باشگاه‌ها انتظار داشتند، اما در ادامه شاهد بودیم که با اضافه شدن معیار‌های جدید یا الزام مواردی که پیش از آن لازم نبودند، قوانین به‌روزرسانی شد. در حال حاضر، تیم‌داری در حوزه زنان در دسته سوم الزامات کنفدراسیون فوتبال آسیا قرار دارد و این مورد هم مانند سایر مواردی که در دسته سوم قرار دارند، بهتر است توسط باشگاه‌ها رعایت شود، اما جزو الزامات اصلی نیست.»
او صحبت‌های خود را این‌طور ادامه داد: «ما در سال‌های اخیر همواره شاهد بوده‌ایم که AFC به مرور توصیه‌های دسته سوم و دوم را جزو الزامات اصلی قرار داده است و این بدین معناست که تیم‌های ایرانی هم دیر یا زود باید در این حوزه وارد عمل شوند، چراکه در غیر این‌صورت با چالش جدی مواجه خواهند شد. ضمن اینکه تا روزی که باشگاه‌ها عزم راسخی برای استفاده از متخصص‌ها از خود نشان ندهند، شرایط بهتر نخواهد شد و احتمالا در آینده نزدیک شاهد روز‌های بغرنج‌تری برای فوتبال ایران در آسیا خواهیم بود.»
این حقوقدان ورزشی در ادامه به موضوع کپی‌برداری در تکمیل مدارک اشاره کرد و گفت: «به‌جز مباحث مالی که دغدغه اصلی تیم‌های ایرانی است و سبب حذف استقلال از مسابقات فصل آتی هم شد، گاهی اوقات تیم‌های ایران با کپی‌برداری‌های ناشیانه، ابزار حذف خود را به کنفدراسیون فوتبال آسیا تقدیم می‌کنند. برای مثال در بحث زیرساخت ورزشی که مهم‌ترین آن هم استفاده از استادیوم‌های استاندارد است، AFC برنامه تیم‌ها را برای مشخص‌کردن راه خروج تماشاگران و ورزشکاران از استادیوم، هنگام رخ‌دادن اتفاقات هولناک مانند زلزله یا آتش‌سوزی می‌خواهد. باشگاه‌های ایرانی عینا توضیحات باشگاه‌های اروپایی را به AFC ارائه می‌کنند و برای مثال می‌نویسند که از درِ ششم تماشاگران خارج می‌شوند! این در حالی است که استادیوم آن‌ها فقط دو در دارد و همین کپی برداری ناشیانه کار دست آن‌ها می‌دهد.»
منبع:شهروند آنلاین