در میز اقتصاد امروز موضوع رشد تولید و صادرات لوازم خانگی مورد بررسی قرار گرفت و محسن شکراللهی مدیرکل دفتر لوازم خانگی وزارت صمت، آقای هاشمی رئیس انجمن لوازم خانگی و پازوکی رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به سوالاتی پاسخ دادند.
سوال: وضعیت تولید درسال ۱۴۰۱ نسبت به سال ماقبل چگونه بوده است؟
شکراللهی: سال ۱۴۰۱ به عنوان سال پرکاری از جهت افزایش بود و علیرغم مشکلاتی که وجود داشت با تلاش صنعتگران داخلی در اقلام مختلف لوازم خانگی رشد خوبی را شاهد بودیم. حدود ۳۰ درصد رشد تولید در بخش تلویزیون، ۸۰ درصد رشد در تولید کولر گازی، ۴۰ درصد تولید ماشین ظرفشویی رشد داشته و در بقیه محصولات نیز به افزایشهایی دست پیدا کرده ایم. تامین بازار داخلی یکی از اولویتهای مهم بوده و توانستیم آن را محقق کنیم.
سوال: در سه محصول ذکر شده نیاز داخلی برطرف میشود؟
شکراللهی: در خصوص تلویزیون تقریبا به تامین نیاز بازار خواهیم رسید. نیاز بازار حدود ۲ میلیون دستگاه است که ۱ میلیون و ۸۰۰ دستگاه تولید داشتیم. در بخش کولر گازی فاصله تولید و مصرف همچنان حفظ شده و از ۸۰۰ هزار دستگاهی که نیاز کشور است حدود ۲۵۰ هزار دستگاه تولید کولر گازی در کشور بوده است. کالاهای قاچاقپذیر در اولویت دفتر لوازم خانگی بوده تا بتوانیم با افزایش تولید به مقابله با کالای قاچاق بپردازیم.
سوال: چند واحد صنعتی فعال داریم؟
شکراللهی: تعداد واحدهای فعال ما حدود ۶۰۰ واحد است که تولیدکننده لوازم خانگی هستند.
سوال: وضعیت بازار لوازم خانگی چگونه است؟
شعبانی: طبق بررسیهای میدانی اغلب برندهای بازار ایرانی هستند. البته محصولات خارجی هم در کنار آنها وجود دارند که در واقع قاچاق هستند و تضمین کیفیتی هم برای آنها وجود ندارد.
سوال: وضعیت تولید چگونه است و تولیدکنندگان چه میگویند؟
شعبانی: با چند مورد از تولیدکنندهها صحبت کردیم که دو مشکل را مطرح کردند. یک مورد اینکه نقدینگی آنها پایین است. یعنی سرمایه درگردش آنها جوابگو نیاز آنها نیست. بانکها به آنها تسهیلات نمیدهند و نمیتوانند خط تولید را به راه بیندازند.
سوال: وضعیت سرمایه در گردش چگونه است؟
شکراللهی: با توجه به اینکه صنعت لوازم خانگی رو به شد است و خطوط تولید جدید راه اندازی میشود و توسعه پیدا میکند، حدود ۲۷ خط جدید تولید جدید داشتیم. ۱۰ خط تولید در یخچال، ۶ خط تولید در بخش لوازم خانگی کوچک، ۴ خط تولید در ماشین لباسشویی، ۳ خط در ماشین ظرفشویی و یک خط در تولید تلویزیون داشتیم که همه آنها نیازمند سرمایهگذاری و انتقال منابع مالی است. در این زمینه نامهای از طرف وزیر صنعت برای تامین مالی صنعت لوازم خانگی فرستاده شد و حدود ۸ همت مبلغ درخواستی از وزارت صنعت است و جلسات خوبی را با بانک مرکزی داشتیم. پیشبینی این است که همکاریها توسعه پیدا میکند و تامین مالی به دست تولیدکنندگان برسد تا رشد تولید در سال ۱۴۰۲ هم ادامه پیدا کند.
سوال: گلایه دیگر تولیدکنندگان چیست؟
شعبانی: مورد بعدی کمبود مواد اولیه بود. مواد اولیه تولیدکنندگان سهمیه بندی شده، اما برای آنکه تولیدکننده بتواند خط تولید خود را راه بیندازد، مجبور است برای تامین مواد اولیه به بازار آزاد برود؛ بنابراین مجبور است که با قیمت آزاد مواد اولیه را خریداری کند که قیمت تمام شده محصول را بالا میبرد.
سوال: نظر شما در این خصوص چیست؟
شکراللهی: در خصوص تامین مواد اولیه بیشتر در حوزه مواد فولادی و ورق سرد، مشکل وجود دارد. طبق برآوردها حدود ۴۰ هزار تن نیاز صنعت لوازم خانگی است که حدود ۱۵ هزار تن تامین میشود. این فاصله را باید به طریقی پوشش دهیم. درخواست ما این است جدیدی توسط خود صنعت لوازم خانگی با همکاری شرکتهای فولادی ایجاد شود و در چند سال آینده این خلا را پوشش دهیم.
سوال: تامین مواد اولیه از بازار به افزایش قیمت منجر خواهد شد؟
شکراللهی: وقتی که ما از بورس کالا نتوانیم نیاز را برطرف کنیم، تولیدکنندگان به سمت بازار آزاد میروند که در بلند مدت به ضرر تولید لوازم خانگی است و باید به این سمت برویم که در کنار خطوط جدید تولید، از طریق همکاریهای با سازمان توسعه تجارت، از تامین کننده خارجی هم با قیمت مناسب وارد کنیم.
سوال: وضعیت تولید در سال ۱۴۰۱ چطور بود؟
هاشمی: اگر بخواهیم به صورت مختصر بیان کنیم باید بدانیم چالشهای ما چه بوده که با تلاش وزارت صمت بتوانیم آنها را رفع کنیم. عدم اطمینان از استمرار تامین مواد اولیه از چالشهای مهم صنعت لوازم خانگی است. در مواد اولیه صنعت لوازم خانگی هیچگونه مزیتی را دریافت نمیکنیم. از طرفی افزایش انفجاری قیمت ارز باعث شد اثر مستقیمی در مواد اولیه لوازم خانگی بگذارد. از طرفی بحث عدم عرضه کافی در بورس است و بخشی از مواد اولیه در بازار آزاد تامین میشود و با این شرایط قیمتگذاری دستوری با هیچ منطقی سازگاری ندارد.
سوال: کف عرضه در بورس رعایت نمیشود؟
هاشمی: بله؛ همان میزان مورد نیاز که ۴۰ هزار تن برآورد شده در حال حاضر عرضه حدود ۱۵ هزار تن است که تقریبا ۳۰ درصد میشود.
سوال: وضعیت تولید و عمق ساخت داخل ما چگونه است؟
شکراللهی: حدود ۶۵ الی ۷۰ درصد قطعات مواد اولیه و قطعات لوازم خانگی به شکل داخلی تولید میشود. اما در برخی محصولات مثل یخچال و ماشین لباسشویی عمق ساخت ما به ۹۰ درصد میرسد.
سوال: وضعیت بازار چگونه است؟
پازوکی: در ابتدای سال وضعیت مناسبی داشتیم، اما هرچه به پایان سال نزدیک شدیم، تغییر قیمت مواد اولیه تا ۶۵ درصد بود و این موضوع باعث شد که تولیدکننده نتواند توقعی که مصرف کننده دارد را اعمال کند. در چهار سال گذشته در نرخ گذاری لوازم خانگی با چالشهای زیادی روبرو بودیم. تولیدکننده از دولت میخواهد ۶ ماه تا یک سال قیمت مواد اولیه را به قیمت ثابت عرضه کند. وقتی قیمت ثابت شود، قیمت در داخل کشور ثابت میشود و صادرات هم افزایش پیدا میکند.
سوال: درسال ۱۴۰۱ وضعیت صادرات چگونه بود؟
شکراللهی: ما در حدود ۲۴ درصد رشد صادرات در صنعت لوازم خانگی داشتیم که بیشتر لوازم خانگی وسایل سرمایشی و گرمایشی بوده است. در یخچال بیشترین آمار صادراتی داشته و حدود ۳۰ میلیون دلار صادرات یخچال داشتیم. هدفگذاری ما این است در سه مورد تولید مشترک را در بازارهای صادراتی آغاز کنیم.