استان خراسان شمالی با مساحت افزون بر ۲ میلیون هکتاری دارای ۲ میلیون و ۳۳ هزار و ۳۵ هکتار منابع طبیعی است که از این سطح یک میلیون و ۲۱۴ هزار و ۸۴۹ هکتار مراتع است و علاوه بر آن سالانه حدود ۵۲۰ هزار تن نیز علوفه اعم از جو، یونجه، ذرت علوفه‌ای و ته چر و پسمان محصولات کشاورزی در استان تولید می‌شود.
با توجه به ظرفیت منطقه بر تامین علوفه تعداد ۲ میلیون و ۴۰۲ هزار و ۸۱۳ راس دام سبک و ۸۳ هزار و ۹۶۷ راس نیز دام سنگین در این استان پرورش داده می‌شود.
سالانه ۱۷ هزار و ۲۰۵ تن گوشت قرمز در خراسان شمالی تولید می‌شود که علاوه بر تامین نیاز استان مازاد آن به کلانشهر‌ها از جمله تهران، مشهد و مازندران برای مصرف حمل می‌شود بر همین اساس استان خراسان شمالی در تولید گوشت قرمز و جمعیت دامی جزو استان‌های برتر کشور است که در این رابطه رتبه هفت به لحاظ پرورش دام سبک قرار گرفته است که از جمله ظرفیت‌های شاخص خراسان شمالی در تولید ایجاد اشتغال پایدار می‌باشد لذا توجه به این مهم که تولید گوشت قرمز در توسعه اقتصادی منطقه نقش موثری دارد باید در سهم بری بخش دامداری منطقه از منابع مالی استانی و ملی نیز به آن توجه شود.
بعد از اجرای طرح مردمی سازی یارانه‌ها و حذف ارز ترجیحی قیمت نهاده‌های دامی کنجاله، سویا، ذرت و جو حدود ۶ برابر افزایش یافت به عنوان مثال قیمت جو از یکهزار و ۸۰ تومان به ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان در مبادی ورودی کشور تغییر پیدا کرد این امر باعث افزایش هزینه‌های تولید و در نهایت افزایش قیمت تمام شده محصولات دامی شد.
قیمت گوشت قرمز تابع عرضه و تقاضا است و با عنایت به شرایط ایجاد شده افزایش هزینه نگهداری دام، عدم توانای دامداران در تامین نقدینگی و قیمت دام زنده شامل بره مازاد به ازای هر یک کیلوگرم ۵۰ تا ۶۵ هزار تومان و میش حذفی نیز ۲۵ تا ۳۵ هزار تومان بود که این میزان قیمت برای دامدار صرفه اقتصادی نداشت که یاس و ناامیدی بین تولید کنندگان به وجود آمد که در این راستا اقدامات ذیل با هدف حمایت از تولید کنندگان استان صورت گرفته است.
بسیاری از مشکلات دامداران این خطه در بیست و ششمین سفر رییس جمهور پاسخ داده شد و آیت الله رییسی که در دوم تیرماه جاری به خراسان شمالی سفر کرد در بدو ورود از شهرک دامپروری «قارلق» بجنورد بازدید و دستوراتی ارایه داد که این راهکار‌ها بسیاری از مشکلات این قشر زحمتکش را برطرف کرده است.
خرید حمایتی دام یکی از این رهاورد‌های سفر رییس جمهور به خراسان شمالی بود که آیت الله رییسی در این سفر برای برطرف کردن مشکل دامداران دستور خرید حمایتی را دادند و این اقدام بعد از یک هفته عملیاتی شد و خرید حمایتی دام در دستور سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی قرار گرفت.
شاید مهمترین رهاورد سفر هیات دولت به خراسان شمالی که برای دامداران کشور رقم خورد، اجرای طرح تهاتر گوشت تولیدی دامداران با نهاده است که این طرح به صورت پایلوت در این استان آغاز شد و این طرح کمک شایانی به این قشر خواهد کرد و دست واسطه‌ها را از خرید دام زنده با قیمت پایین کوتاه می‌شود و دامداران برای خرید نهاده دیگر دغدغه‌ای نخواهند داشت.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص خاطرنشان کرد: رییس جمهور در سفر دوم تیرماه سال گذشته به خراسان شمالی شرایط عشایر و دامداران این خطه را بررسی و دستور داد تا شرکت پشتیبانی دام مازاد دام در این استان را خرید تضمینی کند و در مدت کمتر از یک هفته دستور رییس جمهور اجرایی و خراسان شمالی به عنوان اولین استان به عنوان پایلوت این طرح مطرح شد.
مهدی شکاری تصریح کرد: پیگیری صورت گرفته توسط سازمان جهاد کشاورزی منجر به ابلاغ دستور العملی در قالب طرح خرید گوشت منجمد کارتنی از محل مازاد تولید استان توسط مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور شد و خرید گوشت قرمز توسط این شرکت و با مباشرت تشکل‌های بخش دامپروری استان‌ها، اتحادیه گاوداران و عشایر استان از تیرماه ۱۴۰۱ در سطح استان اجرایی شد که به دلیل قیمت مناسب نسبت به بازار، گرانی علوفه و عدم توانایی دامداران در نگهداری دام مازاد با استقبال خوب دامداران مواجه شد.
وی افزود: اجرای این طرح علاوه بر حمایت از تولید کننده از مصرف کنندگان نیز حمایت شد چرا که در این رابطه فعالیت واسطه‌ها کاهش یافت.
شکاری گفت: در طرح خرید حمایتی دام برای حمایت از تولید کنندگان ۲۷ هزار و ۴۲۷ راس دام شامل ۲۶ هزار و ۶۵۸ راس بره نر و ۷۶۹ راس گوساله نر در سال ۱۴۰۱ خرید شد که در این خصوص نسبت به سال ماقبل از آن ۶۲ درصد رشد دارد.
علاوه بر خرید حمایتی دام از دامداران برای رفع کمبود نقدینگی نیز از سوی دولت "دامدار کارت" برای این قشر در نظر گرفته شد که با اختصاص آن بخشی از مشکلات این قشر برای خرید انواع علوفه دامی برطرف خواهد شد.
بر این اساس دولت در قالب "دامدار کارت" تا سقف اعتباری ۲ میلیارد ریال و نرخ سود ۱۰ درصد در حمایت از تامین نهاده به دامدار تسهیلات می‌دهد و اولویت اول بانک کشاورزی در سال ۱۴۰۱ حمایت از تامین نهاده‌های کشاورزی در قالب دامدار کارت و سامانه بازارگاه است و افزایش سقف اعتباری دامدار کارت از ۵۰ میلیون تومان به ۲۰۰ میلیون تومان، کاهش نرخ سود این تسهیلات از ۱۱ به ۱۰ درصد، تسهیل شرایط اعتبارسنجی و اخذ تضامین و بسیج تمام شعب بانک کشاورزی در سراسر کشور برای صدور دامدار کارت و پرداخت تسهیلات خرید نهاده‌های دامی، از جمله اقداماتی است که بانک کشاورزی برای رونق واحد‌های تولیدی در دستور کار قرار داده است.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در خصوص حمایت‌های انجام شده از قشر دامدار گفت: پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش واحد‌های دام و طیور (دامدار کارت) با هدف تامین نقدینگی واحد‌های تولیدی، استمرار تولید، جلوگیری از حذف دام مولد انجام شد که در این راستا به پنج هزار و ۸۸۶ نفر بهره بردار به میزان ۳۰۸ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد.
شکاری خرید دام مازاد از دامداران را از دیگر طرح‌های حمایتی از قشر تولید کننده دانست و افزود: خرید ۲۷ هزار و ۴۲۷ راس دام مازاد دامداران روستاییان و عشایری در راستای جلوگیری از کاهش قیمت دام زنده و حفظ دام مولد افزایش قیمت میش حذفی از هر کیلو گرم وزن زنده از ۲۵ هزار تومان در خرداد ماه به ۵۰ هزار تومان در اواخر آبان ماه افزایش یافت.
وی خاطر نشان کرد: افزایش قیمت بره مازاد از هر کیلوگرم وزن زنده از ۵۰ هزار تومان در خرداد ماه به ۹۰ هزار تومان در اواخر آبان ماه از جمله دیگر در راستای حمایت از دامداران استان است که افزایش قیمت و همچنین تثبت آن باعث دلگرمی تولید کننده‌ها شد و نگرانی انان از بابت قیمت پایین دام زنده برطرف شد.
شکاری تصریح کرد: پیگیری کمک به پرورش دهندگان دام سبک و سنگین خسارت دیده ناشی از سرمازدگی در سال جاری نیز از جمله اقدامات دولت در راستای حمایت از تولید کننده‌ها صورت گرفت که در این رابطه ۲ هزار میلیارد ریال تسهیلات ارزان قیمت به آنان پرداخت شد.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی به طرح اخذ مجوز تولید قرار دادی گوشت قرمز با تهاتر مدت دار جهت ۴۰ هزار راس دام سبک نیز اشاره‌ای کرد و گفت: از مجموع این میزان تاکنون ۲۰ هزار راس به شرکت پشتیبانی معرفی که ۱۴ هزار راس قرار تولید قطعی و مابقی در دست اقدام است.
دامداران این استان در سال‌های اخیر از ناحیه خشکسالی و فقر مراتع خسارت هنگفتی دیدند چرا که باید دامهایشان را با علوفه دستی تغذیه می‌کردند که گرانی نهاده‌ها نیز بر مشکلات این قشر افزود.
علاوه بر گرانی قیمت نهاده‌های دامی قیمت پایین دام زنده و فعالیت دلالان از سوی دیگر نیز مشکلات این قشر را مضاعف کرده بود که دیگر توانمندی اداره این امور را نداشتند و بعضا حرفه دامپروی را رها می‌کردند که با آمدن رییس جمهور به استان بخشی از مشکلات این قشر از جمله پایین بودن قیمت دام، تامین نهاده‌های دامی مرتفع شد.
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ادامه افزایش قیمت وزن زنده میش حذفی از ۲۵ هزار تومان در خرداد ماه به ۵۰ هزار تومان در اواخر آبان ماه سال گذشته، افزایش قیمت وزن زنده بره مازاد از ۵۰ هزار تومان در خرداد ماه به ۹۰ هزار تومان در اواخر آبان ماه سال گذشته، کمک به حفظ تولید و نگهداری دام مولد در راستای حمایت از تولید کنندگان، ایجاد امید و انگیزه بین دامداران و رفع نگرانی دامداران از کاهش قیمت دام زنده را از اهداف اجرای این طرح دانست.
شکاری تصریح کرد: تاثیر خرید حمایتی دام توسط سازمان جهاد کشاورزی، میانگین قیمت بره نر را افزایش داد و امسال نیز قیمت دام سبک زنده در سطح میادین دام به ازای هر یک کیلوگرم بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
وی در خصوص نتایج و اهداف خرید حمایتی دام برای حمایت از مصرف کنندگان نیز افزود: در مجموع ذخیره سازی مناسب گوشت قرمز به میزان ۶۹۴ تن در استان انجام شد.
شکاری تصریح کرد: این میزان شامل ۲۶ هزار و ۶۰۸ راس بره نر با گوشت منجمد ۵۱۸ تن و ۷۶۹ راس گوساله نر با گوشت منجمد ۱۷۷ تن است که در این خصوص نیز نسبت به سال گذشته ۶۲ درصد رشد دارد.
طبق آمار تنها در ۶ ماه سال گذشته خشکسالی چهار هزار و ۸۰۰ میلیون ریال به دامداران و زنبورداران استان خسارت زد که بیشترین آن در بخش دامداری بوده است.
دامداران استان بیشتر به صورت سنتی فعال هستند و بخش بیشتر دام سبک استان در اختیار خانوار‌های عشایری است که خشکسالی به مرانع آسیب زده است و اینک باید برای تغذیه دامی به این بهره برداران کمک شود تا دام خود را در چرخه تولید نگهداری کنند.
خراسان شمالی یک میلیون نفر جمعیت دارد که ۴۴ درصد آن در نواحی روستایی سکونت دارند و بیش از ۹۰ درصد جمعیت روستایی به حرفه دامپروری اشتغال دارند کمبود و گرانی علوفه این قشر را با چالش مواجه کرده است.
منبع : ایرنا