شهرستان اردستان با جمعیتی افزون بر ۴۳ هزار نفر جمعیت در شمال‌شرق استان اصفهان واقع شده و وجود استعداد‌ها و پتانسیل‌های فراوان گردشگری و همچنین بنا‌های تاریخی در این شهرستان، زمینه را برای سفر گردشگران به این منطقه فراهم می‌کند.
بنا‌های تاریخی شهرستان اردستان از جمله مساجد جامع اردستان و زواره، مسجد خسرو اردستان، قنات دوطبقه محله مون، کاخ سرهنگ آباد و ... ریشه در تاریخ کهن این شهرستان دارد و از روزگاران بسیار دور در این شهرستان برجای مانده که هرساله مورد بازدید تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرند.
به طور کلی مساجد جامع نقاط مختلف کشور از بزرگترین و زیباترین مساجد هر شهرستانی هستند و این موضوع در مورد مساجد جامع اردستان و زواره نیز وجود دارد چراکه مساجد جامع اردستان و زواره هردو از مساجد چهار ایوانی و جزو آثار ملی هستند.
مسجد جامع اردستان؛ کاندیدای ثبت جهانی
مسجد جامع اردستان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر و از قدیمی‌ترین مساجد ایران به حساب می‌آید. این مسجد که از نخستین مساجد دوطبقه و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام است، ساخت آن به معمار معروف «استاد محمود اصفهانی» نسبت داده شده است.
مسجد جامع اردستان در گذشته یک آتشکده بود، اما در گذر زمان به یک مسجد چهار ایوانی تبدیل شد. مسجد جامع اردستان که در دوره سلجوقی ساخته شده، در سال ۱۳۱۱ با شماره ثبت ۱۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده همچنین کاندیدای ثبت جهانی است.
این مسجد با یک الگوبرداری از روی مسجد جامع اصفهان بنا شده و همچنین نماز‌های جماعت نیز با حضور پرشور مردم مسلمان شهرستان در این شهرستان اقامه می‌شود که گردشگران می‌توانند از ظرفیت اقامه نماز در این مسجد نیز استفاده کنند.
قنات دوطبقه اردستان؛ عجیب‌ترین سازه قناتی دنیا
قنات یکی از ابداع‌های مهم ایرانیان است که از آن برای انتقال آب از سرچشمه به مناطق مختلف استفاده می‌شود؛ قنات ۲ طبقه اردستان که تنها قنات ۲ طبقه جهان بوده در یکی از محلات اردستان به نام محله مون واقع شده است.
بر اساس منابع تاریخی، قدمت قنات ۲ طبقه مون اردستان به سال‌های بسیار دور و بیش از ۸۰۰ سال برمی‌گردد؛ عمق مادر چاه این قنات حدود ۳۰ متر بوده و دارای دو رشته کانال مختلف بوده که کانال بالایی حدود ۲۰۰ متر از کانال پایینی دورتر بوده همچنین ۳٫۵ الی ۴ کیلومتر طول این قنات است.
لازم بذکر است که در این قنات تاریخی، رختشوی‌خانه فعالی نیز وجود دارد که در گذشته رونق بسیاری داشته، اما امروزه مورد استفاده مردم شهرستان و محله قرار می‌گیرد.
کاخ سرهنگ‌آباد زواره اردستان برجای مانده از دوران قاجار
کاخ سرهنگ آباد در روستایی به همین نام از توابع دهستان سفلی زواره در ۷۶ کیلومتری شرق اردستان واقع شده که باقی مانده از دوران قاجار بوده و ساخت این بنا شباهت بسیاری به چهل‌ستون اصفهان و باغ عفیف آباد شیراز دارد.
عمارت تاریخی سرهنگ آباد اردستان در مساحتی حدود ۶۰۰ مترمربع احداث شده و کوشک اصلی آن ۳ طبقه و ۱۵۰۰ متر زیربنا دارد و این کاخ دارای ۲۰ ستون سنگی و ۳ ایوان جنوبی، شرقی و غربی است.
کوشک سرهنگ آباد توسط سهام السلطنه عرب عامری در حدود سال ۱۲۹۹ قمری همزمان با دوره ناصرالدین شاه قاجار برای پذیرایی از شاهزاده‌های قاجاری ساخته شده است.
این کاخ که واقع شده در یک موقعیت جغرافیایی عالی و روستایی سرسبز است، متأسفانه در سال ۱۳۹۶ بنا به دلایلی آتش زده شد، اما بعد از این اتفاق در راستای اینکه از بین نرود توسط مسئولان مربوطه در شهرستان اعتباراتی جهت مرمت آن جذب و بنا بهسازی شد.
مسجد پامنار زواره
مسجد پامنار زواره یکی دیگر از بنا‌های ارزشمند زمان در شهرستان اردستان و شهر زواره است که قدمت این مکان به دوره سلجوقیان و اواخر قرن ۱۱ میلادی بر می‌گردد.
مناره مسجد پامنار زواره به شکل یک استوانه‌ای بوده و بیش از ۲۰ متر ارتفاع دارد. این منار از آجر، خاک و گچ ساخته شده و در یک فضای هشت ضلعی قرار دارد.
قلعه سنگ‌بست زواره
یکی دیگر از زیباترین آثار تاریخی شهرستان اردستان در زواره، قلعه سنگ بست زواره است که بعد قلعه الموت قزوین، بزرگترین قلعه کشور محسوب می‌شود و قدمت این اثر تاریخی نیز به دوران سلجوقیان بر می‌گردد.
گفتنی است که ارتفاع دیوار‌های این قلعه به حدود ۱۲ متر می‌رسد و در ساخت آن از خشت خام استفاده شده همچنین به طور کلی این قلعه در شهر زواره یک کاربرد نظامی داشته است.
آثار، ابنیه تاریخی و به طور کلی جاذبه‌های گردشگری در شهرستان اردستان بسیار است و نمی‌توان در یک گزارش به خوبی تمام جاذبه‌ها را معرفی کرد، بنابراین گردشگران از تمام نقاط کشورمان ایران برای بازدید از این جاذبه‌ها می‌توانند به اردستان سفر کنند.
اردستان به دلیل قرار گرفتن در مرکز کشور، نقطه کانونی گذر از شمال به جنوب و یا غرب به شرق است و آب و هوای گرم تأثیری در کاهش گردشگر داخلی و خارجی نداشته است، چرا که وجود بنا‌های تاریخی و استعداد‌های گردشگری فراوان، مهم‌ترین دلیل برای سفر به این منطقه زیبا است.
مسافران و گردشگران برای سفر به اردستان اصلاً نگران محل اقامت خود نباشند چرا که علاوه بر فراهم شدن مکان‌های اسکان فرهنگیان، یک هتل جهانگردی و تعدادی اقامتگاه بوم‌گردی در جای‌جای شهرستان آماده پذیرایی از گردشگران هستند.
منبع : مهر