فصل بهار که می‌رسد غرب کشور مقصد اصلی گردشگران و ایرانگردان است. مهاباد شهری با بازار‌های پرونق، اجناسی با بهای کمتر از سایر نقاط و جاذبه‌های گردشکری فراوان نخستین جایی است که نظر هر مسافری را به خود جلب می‌کند.
غار سهولان در ۳۵ کیلومتری شهرستان مهاباد و جاده مهاباد - بوکان واقع شده و از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالان‌های آبی به هم متصل شده‌اند تشکیل یافته است، ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر ۵۰ متر و عمق آب در حوضچه وسط به ۳۵ متر می‌رسد.
این غار تا اندازه‌ای شبیه به غار علیصدر همدان است با این تفاوت که قسمت کشف شده آن در حال حاضر چندان طولانی نبوده و قندیل‌های بسیار زیبا و فراوان موجود در غار علیصدر را به صورت موردی می‌توان در این غار مشاهده کرد، غار سهولان دارای دو در اصلی است که به هم راه دارند و می‌توان از هر یک از آن‌ها وارد غار و از در دیگر خارج شد.
بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده با سوار شدن بر قایق می‌توان به دیدن جاذبه‌ها و شگفتی‌های نهفته در دل این غار پرداخت، هم اکنون به لطف نورپردازی محیط درونی غار که با انواع لامپ‌ها و نورافکن‌ها چراغانی شده، مناظر شگفت انگیزی را می‌توان مشاهده کرد.
رسوبات داخل غار اشکال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... که به همراه قندیل‌های زیبای غار آنرا بسیار دیدنی کرده است.
این غار دارای سفره‌های آبی به صورت دریاچه‌ای صاف و زلال است و از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالان‌های آبی به هم متصل شده‌اند، تشکیل یافته است که حداکثر عمق آب آن ۵۰ متر است.
گردشگران در این سفر پر از رمز و راز با گذشت از دالان‌های تنگ و باریک، سه حوضچه آبی بزرگ و کوچک را پشت سر می‌گذارند تا به چهارمین و بزرگترین دریاچه برسند که حدود ۵۰۰ مترمربع وسعت دارد و در ۲۵۰ متری اسکله قرار گرفته و آخرین نقطه‌ای است که بازدیدکنندگان به وسیله قایق طی می‌کنند.
کاک حسن از کشور عراق آمده و به خبرنگار ما گفت: از سلیمانیه کردستان عراق برای بار دوم است به دیدن این غار آمدم. این غار واقعا زیبا است به همین خاطر این بار دوستانم رو هم باخودم آوردم.
خانم گردشگری که از چین به این منطقه سفر کرده به خبرنگار ما می‌گوید: از چین آمدم و اولین سفرم به کشور ایران است. غار سهولان بهشت توریست‌ها است. واقعا جای قشنگی است.
وی گفت: به همه چینی‌ها پیشنهاد می‌کنم برای یکبار هم که شده به اینجا بیان و از دیدن این جاذبه‌ها لذت ببرند.
این غار ۱۰۰ سال پیش برای اولین بار توسط ژاک دمرگان فرانسوی مورد کاوش و بررسی قرار گرفت، پس از آن در سال‌های جنگ جهانی دوم نیز توسط یک هیات انگلیسی مجددا مورد مطالعه قرار گرفت و در مهرماه ۱۳۷۳ توسط غارشناسان ایرانی شناسایی شد.
در خرداد ماه سال ۷۶ نیز یک کمیته از اعضای غارشناسی آذربایجان غربی این غار را مورد بازدید و مطالعه قرار دادند.
فاروق سلیمانی رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: غار سهولان یک اثر ملی طبیعی بی‌نظیر است که با وجود قدمتی دیرینه، از سال ۱۳۷۹ امکان بازدید عمومی پیدا کرده و سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر از این غار دیدن می‌کنند که شمار آن‌ها هرساله رو به افزایش است.
وی اضافه کرد: امسال ۱۳ قایق پارویی به همراه ۱۲ نفر نجات‌غریق و غواص برای بازدید گردشگران در این غار مستقر شده بودند و اقامتگاه‌های بوم گردی روستای «سهولان» در جوار این غار با هشت سوییت اقامتی با ظرفیت حدود ۴۰ نفر به مسافران خدمات ارائه می‌کرد.
به گفته سلیمانی، غار آبی - تاریخی سهولان یکی از مهمترین و کم نظیرترین غار‌های طبیعی کشور و از شگفت انگیزترین جلوه‌های طبیعت زیبای آذربایجان غربی به شمار می‌رود که امسال برای بازدید گردشگران ساماندهی شده است.
کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند به استناد لایه‌های سفالی که از منطقه دالان اصلی و تالار بزرگ و دهلیز ورودی کونه مالان به دست آمده این غار از هزاره‌های دوم و اول قبل از میلاد تا دوره پارتی و اسلامی و حتی زمان‌هایی از قرون وسطی مورد سکونت انسان‌ها قرار گرفته است.
تنها موجودات زنده این غار کبوتر چاهی و خفاش هستند که قسمت‌هایی از غار را به عنوان آشیانه خود انتخاب کرده اند و به دلیل تاریک بودن و نبود نور هیچ نوع جلبکی در آب دریاچه این غار رشد نکرده و به غیر از جانداران میکروسکوپی هیچ موجوی دیگری در آن زیست نمی‌کند.
درجه حرارت در فصل تابستان و زمستان بین ۱۰ تا ۱۳ درجه سانتیگراد در نوسان است و رطوبت حاکم بر غار نیز بین ۷۰ تا ۸۰ درصد متغیر است که در اثر رطوبت بالا روی سنگ‌ها و صخره‌ها با خزه‌های سبز و قهوه‌ای پوشیده شده است.
بازسازی و ایجاد برخی امکانات رفاهی و گردشگری باعث شده تا این محل دیدنی منحصر به فرد امسال بیشتر از سال گذشته بازدیدکننده داشته باشد.
از آغاز تعطیلات نوروزی امسال این مکان زیبا شاهد حضور گردشگران نوروزی از سراسر ایران اسلامی بوده و طبق آمار گزارش شده بیش از ۱۵ هزار نفر از این اثر زیبا بازدید کرده اند.
برای رفتن به غار سهولان بهتر است اول با تهیه بلیط هواپیما چارتر و یا معمولی به ارومیه سفر کنید و سپس با خودروی شخصی به مهاباد که رسیدید به سمت بوکان تغییر مسیر بدهید.
تپه‌ای به نام ماهور‌ها را پشت سر بگذارید، روستای عیسی کند را نیز رد کنید و تابلوی غار سهولان را برای دسترسی راحت‌تر دنبال کنید تا به غار برسید.
برای بازدید از غار سهولان و لذت بردن از زیبایی‌های وصف‌ناپذیر آن بهتر است فصل تابستان و یا بهار به این منطقه بروید تا سرمای هوا اذیت‌تان نکند.
غار سهولان علاوه بر بازدید کننده‌هایی که از نقاط مختلف کشور دارد سالانه میزبان گردشگران و مسافرانی از دیگر کشور‌های جهان است.
رئیس اداره میراث فرهنگی مهاباد گفت: غار سهولان سالانه بیش از ۱۵۰ هزار نفر بازدید کننده دارد و بهترین شرایط رو به لحاظ زیر ساخت ها‌ی گردشگری، دسترسی به برق و آب دارد؛ و رودخانه و طبیعت سرسبز را در خودش جای داده است.
ناصر صدفی گفت: امسال هم تمام امکانات شهرستان برای پذیرایی از مهمانان و استقبال از آن‌ها آماده هستند.
کاک مهران یک از مسافرانی است که از شهر تبریز برای مسافرت به این منطقه سفر کرده و به خبرنگار ما گفت: با تعاریفی که از آب و هوا وجاذبه‌های مهاباد دیدیم و شنیدیم تصمیم گرفتیم به اتفاق خانواده به این شهر زیبا سفر کنیم.
وورد به غار سهولان آنقدر سحرانگیز و تعجب برانگیز است که وقتی جهت تفکر عمیق برای گردشگر و یا بازدید کننده نمی‌گذارد.
هر قدمی که در غار برداشته می‌شود، گردشگر را با چندین جاذبه طبیعی روبرو می‌کند.
در بدو ورود به غار به راحتی می‌توان سکونت‌گاه انسانی و حیات وحش را از یکدیگر تشخیص داد.
بخشی که دارای سکو و محوطه است عمدتا عاری از لانه کبوتر و خفاش است و بخش دیگر آن که تنگ و باریک و به وسیله آب احاطه شده مملو از لانه کبوتران چاهی و خفاش است.
بازدید کنندگان ساعاتی پس از خروج از غار به تفکر می‌روند که دلیل ایجاد اشکال سنگی و مجسمه‌هایی با شمایل حیوانی و طبیعی چه چیزی می‌تواند باشد؟
چه الگویی این اشکال را به وجود آورده، ریزش آب سنگین و تبدیل آن به سنگ آهکی با شمایل اعجاب انگیز چیست؟
اگر این اشکال در نتیجه فرسایش سنگ به وسیله آن ایجاد شده‌اند، چه الگوی آبی صخره‌ها را اینچنین هنرمندانه به اشکال و شمایل طبیعت، حیات وحش و انسانی تبدیل کرده است؟
دلیل جاذبه معکوس در محدوده این غار چیست و.