برات؛ آیین کهن خراسان جنوبی‌هاست که غبار سال‌ها را نگرفته و هنوز هم در میان این مردم جایگاه ویژه‌ای دارد. یک روز پیش از نیمه شعبان مردم در روزی که آن را "برات" می‌خوانند بر سر مزار مردگان خود رفته و برای آرامش روح آنان در یکی از بهترین ماه‌های خدا و همچنین برآورده شدن آرزو‌های خود با دعا کردن در این روز خیرات می‌دهند.
بیشتربخوانید
به گزارش ایسنا، مردم خراسان جنوبی این روز را مبارک دانسته از آن جهت که هم برای مردگانشان منشا اثر خیر بوده و هم برای خودشان روشنی بخش چراکه هم آنان را یاد مرگ و معاد انداخته و هم برای ادامه زندگی امیدوارتر.
فریبا کاهنی، کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی در مورد میراث برات گفت: مردم خراسان‌جنوبی در نیمه ماه شعبان هر سال، یعنی طی روز‌های دوازدهم تا چهاردهم شعبان با برگزاری مراسم مذهبی ویژه‌ای با عنوان برات، یاد و خاطره افراد از دست رفته خانواده خود را گرامی می‌دارند.
وی افزود: این روز در واقع تلفیقی از اعتقادات و آیین‌های سنتی مردم جنوب خراسان بوده که نشانگر فرهنگ اسلامی و نیز ایرانی است؛ از این حیث که هم یاد معاد را در دل زنده می‌کند و هم حس نوع دوستی را از طریق خیرات به نیازمندان جلوه گر می‌شود.
کاهنی با بیان اینکه دامنه این رسم آن چنان گسترده است که به ماه شعبان در این منطقه ماه برات نیز می‌گویند، تصریح کرد: برات در خراسان‌جنوبی، مصداقی بر اعتقاد به اصل معاد است که مردم در این خطه با انجام اعمال مخصوص به استقبال آن می‌روند.
وی با بیان اینکه این مراسم به مدت سه روز و با عناوین مخلتف برگزار می‌شود و مردم هر روز آن را با بزرگداشت قشر خاصی از مسلمانان برگزار می‌کنند، اظهار کرد: برات غریبان، برات اسرا، برات مسافران، برات زندگان و برات مردگان، از عناوینی است که برای این سه روز در نقاط مختلف استان استفاده می‌شود که از این میان برات مردگان در ۱۴ شعبان با شور و حال خاصی برگزار می‌شود.
این کارشناس مردم شناسی ادامه داد: پخت انواع نان‌های سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، ساچ و حلوا و پخش آن در بین مردم به ویژه کودکان از مراسم ایام برات در شهر‌های گوناگون خراسان‌جنوبی است تا رسم کهن مادربزرگان نیز زنده بماند.
وی اظهار کرد: در روز ۱۴ شعبان نیز که به برات مردگان شهرت دارد، مردم با حضور بر سر قبور خویشاوندان، خواندن فاتحه و پخش انواع شیرینی، شکلات، میوه و نان‌های سنتی یاد و خاطره عزیزان را گرامی می‌دارند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی ادامه داد: در این روز کسانی که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند با پهن کردن فرش، خیرات، پخش انواع خوراکی و خواندن روضه، یاد و خاطره تازه گذشته را گرامی می‌دارند و قرائت قرآن و فاتحه نیز در این روز، هدیه‌ای است که از سوی مردم، نثار روح درگذشتگان می‌شود.
محمد عرب، مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی نیز از آمادگی پایگاه‌های مستقر این نهاد در آرامستان‌ها برای جمع‌آوری صدقه برای سلامتی و ظهور امام زمان (عج) و خیرات برای اموات به منظور هدفمندسازی کمک‌های مردمی در روز برات خبر داد.
وی گفت: با توجه به تقارن ۱۴ شعبان روز برات و سنت حسنه قدیمی همشهریان این خطه با هفته احسان و نیکوکاری به منظور جلوگیری از اسراف و توزیع نذورات و خیرات مردم به نیازمندان واقعی، تمامی دفاتر کمیته امداد در سطح استان، مراکز نیکوکاری و پایگاه‌های مستقر در آرامستان‌ها، آماده جمع‌آوری صدقه برای سلامتی و ظهور امام زمان (عج) و خیرات برای اموات به مناسبت این روز هستند.
مراسم آیینی برات خراسان‌جنوبی، به شماره ۸۰۹ در تاریخ چهارم بهمن ماه ۹۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده تا یاد و مفهوم مرگ و معاد و امتداد آن در زندگی دنیوی با حس نوع دوستی فراموش نشود.
منبع: ایسنا