۱۵ اسفندماه هر سال مصادف با نخستین روز هفته منابع طبیعی و روز درختکاری است. ۱۵ تا ۲۲ اسفندماه به عنوان «هفته منابع طبیعی» نامگذاری شده که در این هفته، نهال انواع درختان، متناسب با شرایط جوی ایران توسط شهرداری بین مردم توزیع می‌شود و شیوه‌های کاشت درخت به علاقه‌مندان آموزش داده می‌شود.
در روز درختکاری، مردم با حضور در پارک‌ها، جنگل‌ها و اقصی نقاط شهر اقدام به کاشت نهال‌های جوان می‌کنند و هر سال با کاشت درخت به استقبال سال نو رفته و در واقع با این کار نمادین در آستانه بهار زندگی را به زمین باز می‌گردانند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بنا به سنت هر ساله، همزمان با فرارسیدن روز درختکاری و هفته منابع طبیعی (۱۵ تا ۲۲ اسفندماه) اقدام به کاشت یک یا چند اصله نهال درخت می‌کنند.
ایشان طی سال‌های اخیر، پس از کاشت درخت، تذکرات مهم و قابل تأملی را برای حفظ منابع طبیعی، توجه به مسائل و ضروریات محیط زیستی به‌خصوص توجه به حفظ جنگل‌ها، پرهیز از گسترش شهرها، تخریب فضای سبز کلانشهر‌ها و مواردی از این دست خطاب به مردم و مسئولان کشور بیان کرده‌اند.
هشدار‌های مستمر رهبر انقلاب درباره قطع درختان و تعرض به جنگل‌های کشور
رهبر انقلاب در این سنوات حدود ۱۰ مرتبه درباره قطع درختان و تعرض به جنگل‌های کشور هشدار داده‌اند که حاکی از اهمیت این موضوع و لزوم اقدام جدی مسئولان نسبت به حفظ جنگل‌ها و مراتع کشور است.
مقام معظم رهبری مکرراً نسبت به گسترش بی‌رویه بافت کلانشهر‌ها و تخریب محیط زیست در شهر‌های کشور به بهانه ساخت و ساز هشدار داده‌اند. مسئله ریزگرد‌ها و گرد و غبار در کشور از دیگر موضوعاتی است که رهبر انقلاب در روز درختکاری بر آن تاکید داشتند.
وجود خلاءهای قانونی برای حفظ جنگل‌ها، لزوم فرهنگ‌سازی کاشت درخت به عنوان وظیفه شرعی و انقلابی افراد، توجه به خاک و فرسایش خاک، رسیدگی به وضعیت آلودگی هوا در شهر‌های کشور و عدم استفاده از ظرفیت‌های طبیعی و بالقوه کشور همچون تنوع گیاهان و منابع طبیعی در ایران از جمله دیگر موضوعاتی است که در بیانات معظم‌له مورد توجه قرار گرفته است.
درخت و گیاه برای کشور، برای زندگی، برای مردم، برای تنفس، یک امر ضروری است
رهبر معظم انقلاب ۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۰ در بیاناتی اظهار داشتند: روز درختکاری که در کشور معمول و باب شده، یکی از روز‌های پربرکت در جمهوری اسلامی است؛ چون درخت و گیاه برای کشور، برای زندگی، برای مردم، برای تنفس، یک امر ضروری است.
روز درختکاری که در کشور معمول و باب شده، یکی از روز‌های پربرکت در جمهوری اسلامی است
متأسفانه در طول سال‌های متمادی، به مسئله‌ی درخت بی اعتنایی شده. البته حالا خوشبختانه مردم و مسئولین به درخت و به محیط زیست توجه نشان می‌دهند، لیکن به نظر می‌رسد که هرچه بیشتر بایستی در این زمینه کار کرد. به نظر من خود مردم هم مؤثرترین و مهمترین بخش از این کار را بر عهده دارند: حفظ جنگل‌ها، حفظ مرتع‌ها، حفظ زمین‌های حاصلخیز و حفظ باغات.
ایشان خاطرنشان کردند: باید مراقب باشیم که درخت‌هائی را که موجود است، حفظ کنیم؛ یکی از کار‌های مهم این است. انسان متأسفانه گاهی می‌بیند که به آنچه داریم، بی‌توجهی می‌شود؛ درخت‌ها را قطع می‌کنند، باغ‌ها را خراب می‌کنند. ان‌شاءالله بایستی این مسائل مورد توجه قرار بگیرد. امیدواریم که سبزه و گیاه و نشاط و رویش در کشور ما و بین مردم ما روزافزون باشد.
گلایه مقام معظم رهبری از مسئولان به‌دلیل قطع اشجار
مقام معظم رهبری همچنین در ۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۱ اظهار داشتند: گلایه‌ای که باید بکنم از مجموع مسئولینِ مسئله‌ی درخت و درختکاری و جنگل و این چیزها، این است که ما اینجا دانه دانه درخت می‌کاریم، اما صد‌ها صد‌ها و هزار‌ها هزار‌ها درخت در جاهائی که نباید قطع شود، بی‌جهت قطع می‌شود؛ این خیلی اشکال بزرگی است که وجود دارد. علاوه بر اینکه آبادی‌ها و سبزی‌های اطراف شهر‌های بزرگ به غلط و به غصب در اختیار افرادی قرار گرفت که می‌خواستند از زمین سو استفاده کنند و هنوز هم دارند می‌کنند، و سبزی تبدیل شد به سیمان و آهن و این‌ها - که این یک مصیبتی برای شهرهاست - مجموعه‌ی جنگلی کشور هم مورد تهدید جدی قرار داشت و قرار دارد؛ که باید جداً از آن جلوگیری شود.
ایشان افزودند: برای حفظ جنگل‌ها قوانینی لازم داریم - این قوانین جایش خالی است - و یک اراده‌ی قوی و عزم راسخی لازم داریم برای جلوگیری از تصرف زمین‌های اطراف شهر‌های بزرگ، که افرادی آن‌ها را می‌گیرند و تبدیل می‌کنند به ساختمان، به آپارتمان‌های بلندمرتبه. این کار علاوه بر اینکه مشکلات گوناگون بشری و انسانی ایجاد می‌کند، اولین کار غلطی که انجام می‌گیرد، این است که محیط سبز اطراف شهرها - هوای تنفس شهر - از بین می‌رود.
قضیّه‌ی ریزگرد‌ها و غبار‌هایی که می‌آید داخل کشور واقعاً مسئله‌ی بسیار مهمّی است و جا دارد که به صورت کلان، همه مسئولین کشور و همه بخش‌های مختلف دولت هماهنگی کنند، همکاری کنند
توجه رهبر معظم انقلاب به مسئله ریزگرد‌ها
۱۴ اسفندماه سال ۱۳۹۲ رهبر معظم انقلاب پس از مراسم درختکاری در بیاناتی اذعان داشتند: مسئله‌ی محیط زیست هم خیلی مهم است؛ این قضیّه‌ی ریزگرد‌ها و غبار‌هایی که می‌آید داخل کشور - که آقای وزیر کشاورزی چند روز قبل از این به من گزارشی از این مسئله و زیان‌هایی که دارد، می‌دادند - واقعاً مسئله‌ی بسیار مهمّی است و جا دارد که به صورت کلان، همه‌ی مسئولین کشور و همه‌ی بخش‌های مختلف دولت هماهنگی کنند، همکاری کنند، برای اینکه جلوی این آسیب را بگیرند؛ آسیب‌های بزرگی را به کشور [وارد می‌کند]. اخیراً هم یک گزارشی برای من فرستاده بودند راجع به همین ریزگرد‌ها که گزارش هشدار دهنده‌ای است؛ لازم است که به آن توجّه بشود.
مقام معظم رهبری در ادامه گفتند: «هر ایرانی یک درخت» که گفته می‌شود و در زبان‌ها هست، شعار خوبی است؛ سعی کنند در این ایّام - که ایّام درختکاری و فصل درختکاری است - هرچه می‌توانند [کاشت درخت را]افزایش بدهند؛ و جلو دست تطاولی که دراز می‌شود گاهی به فضا‌های سبز را، هم مردم و هم مسئولان بالخصوص بگیرند و نگذارند؛ چه جنگل‌های ما، چه مراتع ما و چه فضا‌های سبز شهری و آنچه که حول‌وحوش شهر هست؛ والّا اگر چنانچه شما‌ها با قوّت و قدرت برخورد نکنید، این دامنه‌های البرز که در تهران ملاحظه می‌کنید، تا آن بالابالا‌های آن آهن و سیمان خواهد شد؛ یعنی همین‌طور کسانی سوءاستفاده می‌کنند. حالا اینکه شما میگویید که نشستید و روی این مسئله برنامه‌ریزی کردید، این خیلی خوب است؛ منتها باید در عمل به‌طور محسوس این مشاهده بشود و انسان بداند که واقعاً یک کار اساسی دارد انجام می‌گیرد.
۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۴ رهبر معظم انقلاب در بیاناتی اظهار داشتند: اینکه مثلاً بنده یک نهال اینجا غرس کنم و مثلاً چند هزار نهال غرس بشود، [امّا]از آن طرف به جنگل‌های ما تهاجم بشود یا به باغ‌های قدیمی ما تهاجم بشود، این خلاف مصلحت است. من می‌شنوم گاهی اوقات که این گونه‌های قدیمی بومی اصیل ایرانی که در جنگل‌های ما بوده، به‌تدریج دارد کم می‌شود؛ بیم این هست که بعضی از این گونه‌های اصیل ایرانی جنگل‌های ما اصلاً از بین بروند؛ لذا که بایست حفاظت کرد، حراست کرد.
انتقاد مقام معظم رهبری از واردات بی‌رویه میوه
مقام معظم رهبری همچنین در ۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۵ در بیاناتی اظهار داشتند: من غالباً هر سال، درخت‌های کاج یا سرو یا درخت چنار -که درخت چنار، خیلی هم لازم و مفید و مهم است- و مانند این‌ها می‌کاشتم، لکن یک نفری در این یادداشت‌های مردمی که برای من هر روز می‌آید، به من نوشته بود که چرا درخت میوه نمیکارید؟ لذا امسال ما درخت میوه کاشتیم؛ یکی سیب است و یکی هم گیلاس؛ امیدواریم ان‌شاءالله به بار بنشیند و میوه بدهد و از میوه‌اش استفاده بشود.
بسیاری از این عوارضی که در مورد هوا و ریزگرد‌ها و عدم سلامت هوا‌های شهرها و بقیّه‌ی چیزها داریم، ناشی از کمبود‌های گیاهی است
ایشان افزودند: مسئله‌ی گیاه و درخت و سبزه و حفظ فضای ناشی از طبیعت زنده، برای کشور خیلی مهم است. بسیاری از این عوارضی که در مورد هوا و ریزگرد‌ها و عدم سلامت هوا‌های شهرها و بقیّه‌ی چیزها داریم، ناشی از کمبود‌های گیاهی است؛ پوشش گیاهی می‌تواند به کشور خیلی کمک کند؛ و البتّه درخت میوه‌دار، این امتیاز را هم دارد که میوه‌ی لذیذِ مخصوص ایران را به مردم می‌دهد.
رهبر معظم اتقلاب فرمودند: میوه‌ی ما -انواع میوه‌های ما که خیلی هم متنوّع است- با امثال خودش در کشور‌های دیگر تفاوت دارد؛ آن‌طور که برای من نقل کردند، میوه‌های ما شیرین‌تر، خوش‌طعم‌تر، آبدارتر و مطلوب‌تر است؛ گرچه حالا شنیدم که متأسّفانه میوه هم وارد می‌شود؛ جزو کار‌های غلط، یکی [هم]وارد کردن میوه است که جز در موارد ضرورت و در حدّ ضرورت، مسئولین بایستی جلوی این کار را بگیرند.
در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خود می‌کنند
۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری اظهار داشتند: متأسّفانه در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خودشان می‌کنند؛ فدای سودطلبی و منفعت‌طلبی خودشان می‌کنند. هستند از این کسانی که این‌جوری‌اند، طبیعت را تخریب می‌کنند، جنگل و کوه را نابود می‌کنند، مراتع را پایمال می‌کند، سفره‌های زیرزمینی و آب را به یغما می‌برند؛ این‌ها همه واقعاً بلای بزرگی است که تخریب محیط زیست است و همه باید مقابل آن بِایستند؛ چه مسئولین و چه آحاد مردم.
در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خودشان می‌کنند؛ فدای سودطلبی و منفعت‌طلبی خودشان می‌کنند
آب و خاک دو ثروت عظیم ملّی و دو ذخیره‌ی حیاتی همه‌ی ملّت‌ها است
مقام معظم رهبری همچنین در ۱۵ اسفندماه سال گذشته پس از کاشت نهال در روز درختکاری در بیاناتی اظهار داشتند: یکی از کار‌های جدّیِ حفاظت از محیط زیست، مسئله‌ی آب و خاک است. خیلی‌ها غافلند از اینکه آب و خاک دو ثروت عظیم ملّی است، دو ذخیره‌ی حیاتی همه‌ی ملّت‌ها است در همه‌ی کشور‌های عالم؛ نباید با این‌ها مسرفانه برخورد کرد و نباید خاک را تخریب و نابود کرد.
معظم له فرمودند بنابراین، رفتار مسرفانه‌ی با آب و خاک مطمئنّاً ضربه‌ی به منافع ملّی است. البتّه سیاست‌ها و روش‌های فراوانی وجود دارد برای استفاده‌ی بهینه‌ی از آب و استفاده‌ی بهینه‌ی از خاک؛ این‌ها معلوم است برای اهلش؛ کسانی که در این زمینه سررشته دارند بایستی مسئولین را هدایت کنند، کمک کنند و مسئولین به این مسئله توجّه کنند.
ایشان بیان داشتند: یک موضوع دیگری که در باب حفاظت از محیط زیست مورد نظر است، مسئله‌ی حفاظت از حیات وحش است. اینکه نسبت به حیات وحش و حیواناتی که در سرتاسر کشور در جنگل‌ها، در بیابان‌ها، در دشت‌ها متفرّقند، بی‌تفاوت باشیم، قطعاً به ضرر منافع ملّی است.
اینکه نسبت به حیات وحش و حیواناتی که در سرتاسر کشور در جنگل‌ها، در بیابان‌ها، در دشت‌ها متفرّقند، بی‌تفاوت باشیم، قطعاً به ضرر منافع ملّی است
مسئله‌ی شکار غیر قانونی را باید جدّی گرفت. در شرع مقدّس اسلام، شکار فقط در صورتی که کسی برای تغذیه نیاز به شکار داشته باشد مجاز است؛ در غیر این مورد، اصلاً شکار مجاز نیست، شرعاً اجازه‌ی شکار داده نشده. شما در کتاب‌های فقهی که نگاه کنید، میگویند نماز در سفری که برای شکار انجام می‌گیرد تمام است؛ یعنی سفر، سفر حرام است؛ معنایش این است دیگر؛ یعنی این کار یک کار خلاف است. این را باید توجّه کرد؛ بحث حیات وحش بسیار مهم است.
تاکید رهبر معظم انقلاب بر جلوگیری از تغییر کاربری اراضی زراعی
رهبر معظم انقلاب اذعان داشتند: یک نکته‌ی دیگری که باز آن هم مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست است، جلوگیری از تبدیل زمین‌های کشاورزی است که شنفته می‌شود در یک موارد زیادی زمین‌های کشاورزی را در اطراف شهرها، در نزدیکی شهرها، در بعضی از دشت‌ها تبدیل می‌کنند به بنا‌های دیگری؛ جلوی این [کار]باید گرفته بشود، این قطعاً به زیان منافع ملّی است. باید زمین‌های کشاورزی توسعه داده بشود که این البتّه فقط کار [سازمان حفاظت]محیط زیست نیست؛ وزارت کشاورزی و بعضی دستگاه‌های دیگر هم در این [قضیّه]تأثیر دارند.
واکاوی در بیانات مقام معظم رهبری پس از کاشتن نهال در سال‌های اخیر حاکی از توجه جدی ایشان به حوزه محیط زیست و ضرورت حفظ آن است؛ بر همین اساس انتظار به‌حق جامعه از مسئولان امر آن است که با تسری بیش از پیش بینش و نگاه مقام معظم رهبری به مقوله محیط زیست در حوزه مسئولیت خود، شاهد بهبود وضعیت زیست محیطی کشور در حوزه‌های مختلف باشیم.
منبع: مهر