آیت‌الله رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در نشست علمی «امام خمینی (ره) و تحول در حوزه‌های علمیه» که به‌مناسبت سالروز ورود امام خمینی (ره) به شهر قم در مدرسه تخصصی فقه امام خمینی (ره) برگزار شد، با اشاره به بحث تحول در حوزه، گفت: قابل انکار نیست که حوزه فعلی با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست و به خصوص امکانات آن و از جهات مختلف دیگر رشد کرده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: وقتی بنده به فیضیه آمدم، خدمت رئیس مدرسه رسیدم و ایشان نپرسید چرا طلبه شدی و چرا اینجا آمده‌ای و … و فقط گفت برو سربازی و بعد بیا طلبه شو. در مدرسه حجتیه هم اداره آنجا به معنای این بود که چه کسی حجره بگیرد و چه کسی نگیرد، ولی امروز حوزه چند معاون مختلف دارد که این هم تحول است.
او افزود: از طلبه‌ای پرسیدند چرا تعقیبات نماز را نخوانده، به کتابخانه می‌روی و او جواب داده بود، چون در کل کتابخانه فیضیه چند جلد مکاسب بیشتر نیست و دیر برسم دیگران آن را بر می‌دارند، ولی امروز کتابخانه‌های تخصصی مختلف ایجاد شده است و خیلی تحول در امکانات رخ داده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: بنده درس آقای اعتمادی می‌رفتم که مطول می‌گفت. ما روی حصیر می‌نشستیم و درس می‌خواندیم یا در محیطی که غرق در آب بود، روی آن درس می‌خواندیم؛ آیت‌الله خوشوقت به همین دلایل سال‌ها درد پا و بیماری از این ناحیه داشتند، همچنین آن روز‌ها اصلاً بهداشت معنا نداشت.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: ما که به قم آمدیم با یک جوان تهرانی هم حجره بودیم البته از طلبگی رفت و چند سال قبل که بنده در جایی با ایشان صحبت داشتم، گفت در دیوان لاهه هستم و بنده به دوستان گفتم او را دعوت کنید بیاید امروز قم را ببیند، چون آن روز قم را دیده بود؛ بنابراین حوزه امروز و دیروز از هیچ حیثی قابل قیاس نیست. تحول انجام شده است و همه قبول دارند، ولی باز باید تحول انجام شود.
آیت الله استادی گفت: البته باید از خود بپرسیم که آیا تحول مدنظر امام در حوزه پیدا شده است؟ به نظر بنده لنگی کار در اینجاست و بنده و دیگران گرفتار خودمان هستیم. آن تحولی که امام در جوانان دیده بود، باید در حوزه هم باشد. در کتاب حیات الحیوان دمیری که کشکول‌وار است، خواندم آقایی از دنیا رفته بود؛ سر قبر او یک قاری برای قرائت گذاشتند و این قاری آن متوفی را خواب دیده بود که به او گفته است دیگر قرآن نخوان، چون مایه عذاب من است، زیرا هر آیه‌ای می‌خوانی، عمل نکرده‌ام.
آیت الله استادی بیان کرد: من به جلسات آقامیرزا جعفر آشتیانی می‌رفتم و همیشه در منبر، سر در کتاب داشت و گویی اصلاً مخاطبی ندارد و برای خودش می‌خواند. ما باید ببینیم چقدر براساس مصادیق روایات، پایبند به سخنانی هستیم که برای مردم می‌گوئیم.
وی تأکید کرد: اگر خود ما بیشتر از مردم به فکر دنیا باشیم، تحول انجام نمی‌شود و امام. امام (ره) فرمود ما حوزه را لازم داریم و اهمیت حوزه به فقه و مقدمات فقه است، ولی فقه هم فقه جواهری است یعنی در قم اگر تحولات در این مسیر و برای ترویج فقه و ملاشدن و باسوادشدن باشد، خوب است.
استاد حوزه علمیه افزود: کسانی که دنبال تحول هستند، در هر تحولی باید یادشان باشد که آیا به فقه جواهری ضرر می‌رساند یا سود؟ ایشان فرمودند اگر فقه بماند، همه چیز خواهد ماند؛ گویی اصل ماندگاری جمهوری هم به فقه است. اینکه منطق مظفر یا منطق دیگر خوانده شود، بدون این تحول معلوم نیست سودی داشته باشد.
وی افزود: مسئله بیمه از ۲۰۰ سال قبل در هند و … مطرح بوده است و بعد از نیم قرن در نجف و قم مطرح شد بنابراین مسائل مستحدثه هم اگر قرار است حل شود، باید با فقه جواهری باشد نه اینکه کسی چند کتاب بخواند و برخی جملات را کنار هم بگذارد؛ بنابراین باید نظر امام یعنی همان تحول درونی در حوزه را دنبال کنیم.
آیت الله استادی تأکید کرد: وقتی می‌توان به قم خیلی اهمیت داد که بگوییم از بین هر صد نفر واقعاً در طریق ملاشدن هستند؛ امام حوزه را با همه نواقص دیده بود و می‌گفت باید باشد، بنابراین برخی بهانه نکنند که اصل حوزه را بزنند.
وی تصریح کرد: اگر واقعاً در جوانان چنان تحولی پیدا شد که از جان و زندگی و همه چیز گذشتند و به جبهه رفتند، باید در روحانیت و حوزه هم رخ دهد تا آبروی کشور و دنیا و جلوی چشم مردم باشد. باید بپذیریم که ما تا خوب نشویم، جامعه هم خوب نخواهد شد.