نرخ فعلی ارز دور از واقعیت است

در میز اقتصاد امروز موضوع قیمت ارز و همخوانی آن با شرایط اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت و آقای توکلی معاون مرکز مبادله ارز و طلای ایران، آقای بیات کارشناس ارزی بانک مرکزی، آقای بغزیان و آقای شقاقی کارشناسان اقتصادی به سوالاتی پاسخ دادند.

سوال: چرا در روز‌های اخیر که بازار بسته بوده شاهد افزایش قیمت ارز بوده ایم؟

توکلی: فارغ از دلایلی که می‌تواند داشته باشد، باید این را بپذیریم که کشور در شرایط خاصی است و دشمن به دنبال سوء استفاده از فضا‌هایی است تا بتواند لطمه بزند. بخشی از آن مربوط به فعالیت رسانه‌ها و فضای مجازی است. اما اینکه در روز‌های تعطیل این افزایش را شاهد هستیم یک اتفاق نادر در کشور است که جای تامل دارد. انتظارات تورمی که القا می‌شود یک عامل موثر در این موضوع بوده است.

سوال: این رقم‌ها چقدر با فضای واقعی اقتصاد فاصله دارد؟

توکلی: مراکز مختلفی در خصوص نرخ واقعی ارز و تورم آماری ارائه داده اند و با همه این موارد نرخ فعلی دور از واقعیت است. اما اینکه چرا این اتفاق افتاده مسئله قابل تاملی است که بخش قابل توجهی از آن به انتظارات باز می‌گردد و این هیجانی که در بازار ایجاد می‌کند خودش یک نقطه مهم است.

سوال: علت افزایش قیمت در آخر هفته چیست و چقدر با واقعیت‌های اقتصادی فاصله دارد؟

بیات: اگر تمام متغیر‌های اقتصاد کلان در مدل‌های نرخ ارز تعادلی وارد کنید عددی که به آن خواهید رسید اختلاف جدی با آن چیزی که اکنون در بازار شاهد هستیم دارد. همانطور که گفته شد یکی از دلایلی که باعث شده نرخ ارز بالا برود، انتظاراتی است که وجود دارد؛ و مردم مطلع باشند اگر یک تغییر جدی اتفاق بیفتد به طور قطع ریزش نرخ دلار را خواهیم داشت و نرخ ارز به سمت همان نرخ تعادلی خود خواهد رفت. پس باید بدانیم در فضای نااطمینان، ریسک است و وقتی ریسکی را بپذیریم، اگر شرایط تغییر کند قطعا تعدیل جدی در نرخ ارز اتفاق خواهد افتاد.

سوال: چشم انداز بانک مرکزی برای رسیدن به نقطه تعادلی چه بازه زمانی است؟

بیات: بخش عمده بازار ما، بازار حواله است که اکنون با همان مکانیزم عرضه و تقاضا در مرکز مبادلات ارز و طلا شروع به فعالیت کرده است و یک سری از کالا‌ها که با نرخ حمایتی ۲۸۵۰۰ تومان تامین می‌شود. چون عمده جریان واردات ما در بازار حواله تسویه میشود، نرخ این بازار می‌تواند نماینده خوبی از اتفاقات آتی در بازار ارز باشد. مردم باید بدانند اگر فضا با ثبات شود، نرخ‌هایی که در مرکز مبادلات کشف می‌شود، نرخی است که به تعادل اقتصاد نزدیک است.

در بازار غیر رسمی، حجم اثری که نا اطمینانی می‌گذارد بالا است و گاهی جوسازی و خبرسازی بازیگران این بازار باعث می‌شود نرخ به صورت غیر منطقی بالا برود. اما در مرکز مبادلات، فضایی است که صادرکننده‌ها ارز خود را می‌آورند و وارد کننده‌ها نیاز ارزی خود را تامین می‌کنند و با مکانیزم بازار نرخ مبادله شکل می‌گیرد.

سوال: این رقم چقدر می‌تواند برای اقتصاد کشور آسیب زا باشد؟

بغزیان: انتظارات تورمی را خود دولت ایجاد می‌کند. اگر اقدامات ما ضد تورمی باشد این انتظارات شکل نمی‌گیرد. اقدامات بازرگانی ما انتظارات تورمی را ایجاد کرده است که باعث می‌شود افراد برای اینکه از تورم نجات دهند به سراغ بازار‌های دیگری می‌روند. اینکه این بازار‌ها خطرناک است و سرمایه گذاری در این بازار‌ها که یک نوع سوداگری است، ریسک دارد درست است. مردم باید بدانند بازاری که یک روزه می‌تواند ضرر زیادی به یک فرد بزند، ارز و طلا است. توصیه من این است که با سرمایه خود وارد بازار ارز نشوید.

سوال: جریان خرید و فروش ارز در مرکز مبادلات به چه صورت است؟

توکلی: فعالانی که در بازار حواله مرکز مبادله فعالیت می‌کنند، تولیدکنندگان و صادر کنندگان بزرگ است. بخش بزرگی از صادرکنندگان از نیما خارج شدند و به تالار حواله مرکز مبادله منتقل شدند. ارزی که در آنجا عرضه می‌شود توسط صادرکنندگان است و بر مبنای مکانیزم عرضه و تقاضا تامین می‌شود. ۱۳۴.۴ میلیون دلار میزان عرضه ما در تالار عرضه دو بوده و ۳۸.۴ میلیون میزان معامله شده است و میزان تقاضا بوده است. وارد کننده یک میزان مشخصی حاضر است برای واردات کالای مورد نظر پول دهد و به همین واسطه مبنایی که برای نرخ گذاری دلار مرکز مبادله قرار گرفت همین تالار حواله است.

سوال: در ارائه ۶۲ خدمت ارزی در مرکز مبادلات ارز و طلا به مردم خللی وجود ندارد؟

توکلی: خیر؛ خداروشکر این اتفاق انجام می‌شود. کارگزاران مرکز مبادله ارز و طلای ایران تمامی صراف‌های تضامنی و بانک‌ها هستند. برای اینکه این کار روی روال پیش برود با بانک ملی شروع کردیم و امروز تمام متقضیانی که در خواست ارز داشته اند به آن‌ها پرداخت شده است. عددی نزدیک به ۵ میلیون دلار ارز خدماتی نیاز داشتیم. حدود ۶۰ سرفضل مشخص شده که تلاش کردیم با بررسی‌ها نیاز‌های واقعی ارزی کشور را مشخص کنیم.

سوال: به نظر می‌رسد ارائه ارز با کارت ملی آغاز شده است؟

توکلی: در کد ۵۶ بانک مرکزی خودش ارز می‌فروخت. در گذشته اینطور بود که بازارگردانی می‌کرد و بعضا بازارگردان نیاز صرف‌ها را تامین می‌کرد. کد ۵۶ بسته نشد و فقط عنوان شد که صراف‌ها می‌توانند از کسی که ارز مازاد دارد خرید کنند و بفروشند. به صراف‌ها اعلام شد که به قوت سابق می‌توانند این کار را انجام دهند و سقف آن ۵ هزار دلار است.