در چهارمین روز ماه مبارک شعبان، حضرت ابوالفضل العباس به دنیا آمدند. پدرشان امیر مومنان (ع) و مادرشان، فاطمه کلابیه؛ زنی پاک سرشت و با ایمان بودند. حضرت ابوالفضل (ع)، آینه تمام نمای پدر بزرگوارشان حضرت علی (ع) بودند.
نام حضرت عباس (ع)
زمانی که حضرت ابوالفضل (ع) به دنیا آمدند، مادر بزرگوارشان، حضرت امّ البنین (س) قنداقه پاک ایشان را به دست حضرت امیر مومنان (ع) دادند تا نامی را برای ماه تازه به دنیا آمده شان انتخاب کنند.
حضرت علی (ع)، فرزندشان را در آغوش کشیدند و به ایشان محبت کردند و سپس، در گوش راستشان، اذان و در گوش چپشان، اقامه خواندند و سپس، به حضرت ام البنین (س) فرمودند: «او را چه نام نهادی؟» حضرت امّ البنین (س) نیز، همانند همیشه به صورت مودبانه فرمودند: «من در هیچ امری بر شما سبقت نگرفته ام. هر نامی که می‌پسندید بر ایشان بگذارید». حضرت علی (ع) فرمودند: «من ایشان را به نام عمویم، عباس نامیدم.»
عباس؛ نشانی از شجاعت
مرحوم علامه حائری رحمت الله علیه در کتاب «معالی السِبطین» درمورد برگزیدن نام عباس نوشته اند: «امیرمؤمنان علیه السلام، به این خاطر نام ایشان را عباس نهادند که به شجاعت، شکوه، صولت و خشمشان در پیکار با دشمنان آگاهی داشتند. دشمنان در برابر ایشان لرزه بر اندامشان می‌افتاد و صورت هایشان از ترس ایشان رنگ می‌باخت. ایشان قهرمانی بودند که شجاعت را از پدر بزرگوارشان به ارث برده بودند و بینی گمراهان در برابر ایشان به خاک مالیده می‌شد.»
گریه حضرت امیر مومنان (ع) هنگام ولادت حضرت ابوالفضل العباس (ع)
گفته می‌شود پس از این که حضرت علی (ع) نام عباس را برای فرزند خود انتخاب کردند، دست‌های ایشان را بوسیدند و سپس، اشک بر صورت مبارک و نازنینشان جاری شد.
حضرت امّ البنین (س) حیرت زده پرسیدند: «چرا گریه می‌کنید؟ مگر دستان فرزندم عیبی دارد؟» حضرت علی (ع) هم، فرمودند: «گویی هم اینک می‌بینم که این دست‌ها روز عاشورا در کنار شریعه فرات و در راه یاری دین خدا قطع شده است.»
حضرت ابوالفضل (ع) به حدی سیمای زیبایی داشتند که به ایشان قمر بنی هاشم (ماه بنی هاشم) می‌گفتند و زیبایی و رعنایی قد و بالایشان باعث می شد که مادر بزرگوارشان، حضرت ام البنین (س) از چشم حسودان، نگران فرزند عزیزشان باشند.
ویژگی های برجسته حضرت ابوالفضل (ع)
اولین ویژگی حضرت ابوالفضل العباس (ع) قهرمانی ایشان بود که نه تنها در زندگی بلکه در عرصه جنگ هم قهرمان بودند و دومین ویژگی، بصیرت حضرت (ع) بود که به تعبیر امام صادق (ع)، حضرت عباس (ع) صاحب بینش سیاسی قوی بودند و دشمن، لشکر و اهداف دشمن را می‌شناختند و به جامعه و وضعیت آن اشراف داشتند و ویژگی دیگر حضرت ابوالفضل (ع) ایمان قوی و محکم ایشان بود که به تعبیر امام صادق (ع)، ایمان محکم و آهنینی داشتند و از ویژگی‌های برجسته حضرت عباس (ع)، باب الحوائج بودن ایشان است که این موضوع در جهان شیعه بسیار شهرت دارد تا جایی که هر کسی به درب خانه حضرت (ع) برود ناامید برنمی گردد و اگر گره داران به باب الحوائج (ع) توسل کنند کارشان گره گشایی می‌شود.
علمداری حضرت ابوالفضل (ع) و سقا بودن از دیگر ویژگی‌های بارز ایشان بود و مسئولیت سقایی کاروان حضرت امام حسین (ع) به ویژه در شب و روز عاشورا را برعهده داشتند.
حضرت عباس (ع) پشتوانه بسیار خوبی برای برادر بزرگوارشان آقا باعبدالله الحسین (ع) بودند و به همین دلیل، وقتی به شهادت رسیدند امام حسین (ع) فرمودند کمرم شکست و دیگر، پشتوانه‌ای ندارم.
حضرت ابوالفضل (ع) از مقام والای بهشتی برخوردار بودند و امام سجاد (ع) فرمودند: عموی ما عباس، در بهشت از مقام و منزلتی برخوردار است که سایر شهدا، غبطه این مقام را می‌خورند و به همین دلیل، حضرت ابوالفضل (ع) دارای مقام شفاعت هستند.
وفاداری حضرت ابوالفضل (ع) زبانزد عام و خاص است و می‌توان از حضرت (ع) درس وفا گرفت؛ به طوری که‌می توان تا آخرین لحظه و در تمامی شرایط خوب و بد، باوفا ماند و رفیق نیمه راه نشد و حضرت عباس (ع) تا آخرین لحظه با اباعبدالله الحسین (ع) ماندند و باید از ایشان درس گرفت و به همین خاطر، وقتی کنار مزار شریف حضرت ابوالفضل (ع) می‌رویم بیشتر به یاد وفای ایشان می‌افتیم.
یا باب الحوائج آقا جان تو رو بہ جان خواھرت از خدا بخواد اول ظھور صاحب ما رو حضرت صاحب زمان (عج) و بعد این وضع اقتصادی مملکت ما درست بشہ بانیان این فتنہ اقتصادی بینیشون بہ خاک مالیدہ بشہ تا مردم کشورم بہ آرامش و آسایش برسن و دشمنان از عصبانیت این پیشرفتھا دق کنن و بمیرن کنن
آقای مھربانم تو این روزھا سخت آخر الزمانی کہ دنیا با ھمہ توانش کمر بستہ بہ گمراھی ما خیلی محتاجیم بہ دعای شما تا در راہ شما ثابت قدم و استوار بمونیم