افتتاحیه سیزدهمین اجلاس شورای حکام آب با حضور وزرا و معاونین وزیر آنها از ۱۶ کشور و با حضور آقای علی اکبر محرابیان وزیر نیرو کشورمان برگزار شد.
وزیر نیرو آقای محرابیان در این رویداد گفت: همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و کشور‌ها و سازمان‌های عضو این شورا که در چارچوب ماموریت‌ها و اهداف مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری، از بدو تاسیس این مرکز شروع و همچنان ادامه یافته که میتواند یک الگوی موفق در توسعه و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای مدیریت منابع آب و مولفه‌های وابسته به آن در سطح بین المللی و منطقه‌ای محسوب شود.
رئیس شورای حکام مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری افزود: در ادامه تلاش خواهد شد این همکاری روند رو به رشد خود را طی نماید و در نتیجه بستر مناسبی جهت تبادل تجربیات و درس آموخته‌های کشور‌های منطقه با یکدیگر را به منظور حل مسائل و چالش‌های آبی نظیر سیلاب‌های ناگهانی و خشکسالی‌های بلندمدت و استفاده از آب‌های غیرمتعارف فراهم نماید.
او با حائز اهمیت خواندن اینکه فعالیت‌های مرکز توسط شورای حکام به عنوان بالاترین مرجع تصمیم گیری، راهبری و نظارت می‌شود یادآوری کرد: تاکنون دوازده اجلاس شورای حکام برگزار شده که شهر‌های مسقط پایتخت عمان (برای دو دوره) و دوشنبه پایتخت تاجیکستان (برای یک دوره) نیز میزبان اجلاس شورای حکام بوده اند.
محرابیان گفت: به دلیل شیوع ویروس کرونا در کل جهان در دو دوره پیشین موفق به برگزاری اجلاس شورای حکام به صورت مجازی شدیم که با بهبود شرایط و با توجه به تاکید دولت سیزدهم بر گسترش تعاملات منطقه‌ای از فرصت استفاده و این رویداد را به صورت حضوری برگزار میکنیم.
او همچنین با اشاره به حضور برخط برخی نمایندگان کشور‌ها در این اجلاس ادامه داد: این موفقیت بزرگ مدیون عزم سیاسی مسئولان کشور‌های عضو شورای حکام است که با آگاهی کامل از نقش حیاتی و مهم آب در منطقه و ضرورت ارتقای فعالیت‌های مربوط به مدیریت آب به طور اعم و مدیریت آب شهری به‌طور اخص در اینجا گرد آمده‌اند تا با اتخاذ تصمیمات معقول و مناسب، فرایند ارائه خدمات به کشور‌های منطقه را تسهیل و پشتیبانی کنند.
منابع آب جهان تحت تاثیرات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم
وزیر نیرو گفت: ما اکنون در زمانی زندگی میکنیم که جهان تحت فشار تغییر اقلیم و تبعات آن شامل بلایای آبی است. منابع آب جهان تحت تاثیرات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، در حال تغییر کمی و کیفی است. منطقه ما نیز یک منطقه خشک و نیمه خشک است و تقریبا همه کشور‌های عضو شورای حکام به نوعی دارای چنین اقلیمی بوده و اغلب تحت تاثیر تبعات تغییر اقلیم قرار گرفته اند.
او افزود: کاهش بارندگی و برف، افزایش تبخیر به دلیل افزایش گرمایش جهانی، کاهش حجم رودخانه‌ها و دریاچه ها، خشک شدن دریاچه‌های بزرگ، افزایش مصرف آب شهری و دیگر آثار منفی محیط زیستی نشان دهنده وضعیت وخیمی است که جهان و منطقه ما با آن روبروست.
خشکسالی‌ها و حکمرانی نامطلوب آب به افزایش نگرانی‌ها در خصوص امنیت آبی منجر شده است
محرابیان گفت: از طرف دیگر، وقوع نامنظم سیلاب‌های ناگهانی و خشکسالی‌ها و حکمرانی نامطلوب آب منجر به افزایش نگرانی‌ها در خصوص امنیت آبی در قرن ۲۱ شده است.
وزیر نیرو ادامه داد: از طرف دیگر به علت مصرف بیش از اندازه منابع آب (سطحی و زیرزمینی) و تبدیل آنها به فاضلاب، آب‌های جهان بیش از پیش در حال از دست دادن کیفیت سالم خود بوده و آلودگی آب‌ها به عنوان یک مشکل بزرگ مطرح است که این مشکل در ایران نیز به طور جدی وجود دارد.
او اضافه کرد: علاوه بر این، ما در ایران با توجه به وقوع خشکسالی‌های بلندمدت در دو دهه گذشته و به دنبال آن ضرورت بهره برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی با اُفت شدید تراز آبخوان‌ها مواجه هستیم.
چالش‌های آبی در روابط سیاسی کشور‌های دارای حوضه‌ها و منابع آبی مشترک تاثیر گذاشته است
او افزود: به دلیل کاهش کمیت و کیفیت منابع آب از یک سو و افزایش جمعیت و نیاز روزافزون کشور‌ها به آب بیشتر از سوی دیگر، شاهد چالش‌هایی در درون کشور‌ها و چه در مرز‌ها هستیم که بعضا در روابط سیاسی کشور‌های دارای حوضه‌ها و منابع آبی مشترک نیز تاثیر گذاشته است.
وزیر نیرو گفت: مواجهه و مدیریت این چالش‌ها مسئولیت کشور‌های منطقه را سنگین کرده و ضرورت ارتقای سطح همکاری‌های منطقه‌ای برای مواجهه و مدیریت این چالش‌ها، اندیشه تاسیس یک نهاد منطقه‌ای را که بتواند با استفاده از پتانسیل‌های منطقه و جلب همکاری‌های بین‌المللی، توسعه ظرفیت‌ها و مسیر حل و فصل مسایل و مشکلات مدیریت آب را فراهم کند، برای نخستین بار از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران مطرح و با عنایت یونسکو در سال ۲۰۰۲ مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (تحت پوشش یونسکو) در تهران شکل گرفت.
محرابیان با اشاره به بیست و یکمین سالگرد تاسیس مرکز در ۱۶ فوریه اظهار داشت: برای مقابله و مواجهه با چالش‌های فعلی و آتی مدیریت آب در ابعاد مختلف، با در نظر گرفتن مسایل محیط زیستی و در عین حال نیل به عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی، یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های مدیریت جهانی آب به ویژه در مناطق درحال توسعه و کمتر توسعه یافته ایجاد «تعادل و توازن پایدار بین عرضه و تقاضای آب» است.
وی با تأکید بر ضرورت ایجاد و توسعه ظرفیت‌های مناسب بر اساس نیاز‌های ملی و منطقه‌ای در کشور گفت: این مهم، از طریق شیوه‌های بومی سازی دستاورد‌ها و تجربیات موفق و در انطباق با شرایط دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور‌ها به منظور اتخاذ رویکرد‌های مناسب، دست یافتنی است.
وزیر نیرو تأکید کرد: اطمینان دارم نتیجه این اجلاس تصمیمات مفیدی خواهد داشت و آب به عنوان محور اتحاد کشور‌ها زمینه رفاه در زندگی مردم را فراهم میکند.
وی همچنین گفت: قرار است در ادامه برنامه اجلاس، پروپوزال‌ها و پروژه‌های منطقه‌ای و مشترک با موضوعات مبتلابه حوزه آب ارائه و بحث و بررسی شوند.
او همچنین توصیه کرد: به منظور پیگیری جدی و مستمر مصوبات این اجلاس، هر کشور، یک نماینده را به طور رسمی به عنوان مسئول اجرای مصوبات اجلاس شورای حکام و ارایه گزارش در اجلاس چهاردهم (سال ۲۰۲۴) معرفی کند.
آب کانون توجه بسیاری از نهاد‌های بین المللی است
در ادامه ابوامانی نماینده یونسکو که به صورت مجازی در این رویداد شرکت کرد گفت: آب در کانون توجه بسیاری از نهاد‌های بین المللی است و تعهدنامه پاریس نمونه‌ای از آن است. در واقع آب به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی تاثیر می‌گذارد و باید به این مسائل بپردازیم و باید یک رویکرد همه جانبه را اتخاذ کنیم.
او ادامه داد: ما میخواهیم از علم و نوآوری استفاده کنیم و آنها را در حوزه آب به خدمت بگیریم. ما باید فناوری جدید مثل کنترل از راه دور و هوش مصنوعی را به خدمت بگیریم تا بتوانیم درک بهتری از علوم آب شناسی داشته باشیم.
او افزود: باید تمام مباحت آب شناسی و آلودگی هوا را بررسی کنیم تا بتوانیم به شکلی جامع جلو برویم. بحث آموزش اولویت دوم ما است. ما اختلاف زیادی در خصوص دانسته‌های کشور‌ها داریم و باید فرهنگ را در خصوص مدیریت آب تغییر دهیم و فرهنگ جدیدی را در زمینه آب آغاز کنیم. اولویت سوم بحث اطلاع رسانی و باید در این موضوع به معقوله داده‌ها تاکید کنیم. تغییر اقلیم هزینه‌های زیادی را برای ما داشته است و داده‌ها میتواند در این مسیر کمک کنند. چهارمین حوزه اولویتی مدیریت منابع آب در چارچوب تغییرات اقلیمی است. ما شاهد تغییراتی مثل فرسایش زمین بوده ایم و همه این موارد بر مدیریت آب تاثیر میگذارند.
او می گوید: باید بتوانیم با یکدیگر و کشور‌های عضو همکاری کنیم. اولویت پنجم حکمرانی آب است که باید اساس علم و سازگاری پیش برود. اگر کشور‌های عضو به این عناصر توجه داشته باشند و بتوانند هماهنگ عمل کنند میتوانند تاب آوری خود را ارتقا ببخشند.
یکی از مسائل مهم برای دولت های مسئله آب است
وزیر منابع آب عراق در این رویداد گفت: یک عنصر اساسی برای زندگی انسان و استمرار آن و یکی از مسائل مهم برای دولت های مختلف مسئله استفاده از آب و فراهم نمودن آب برای مردم است، به خصوص در منطقه ما که خشکسالی های زیادی دارد و اکثر مردم ما روش درستی را برای مدیریت آب و پیشبرد آن در توسعه این کشور ها آموزش درستی ندیده اند. این چالش، چالش بزرگی است و برای پیشبرد کشور ما مشکل ساز است.
او افزود: در سال های اخیر با خشکسالی های زیادی روبرو شده ایم و تلاش میکنیم با همسایگان خودمان برای استفاده از منابع آب تلاش کنیم. در سال های اخیر با چالش های زیادی در این زمینه روبرو شدیم. در رودخانه های مشترک بین کشور ها باید قانون هایی ایجاد شود و این نیازمند یک تعامل مشترک است تا بتوانیم بر این چالش ها غلبه کنیم. امیدواریم این نشست برای تحقق اهداف برای خدمت به جوامع مفید باشد.
آب برای توسعه پایدار ضروری است
دلیر جمعه وزیر انرژی تاجیکستان گفت: مرز ها نمیتوانند انسان ها را محدود کنند و نقش آب بر همه مشهود است و برای توسعه پایدار ضروری است. شاهد افزایش جمعیت هستیم و حوزه مدیریت آب به شدت برای ما مهم است.
او گفت: ما بایستی در حوزه های بین المللی بر اهمیت مدیریت آب تاکید کنیم. سازمان ملل ۱۰ برنامه مدیریتی آبی را قزاقستان مورد تایید قرار داده و در کنفرانس شهر دوشنبه به پیشرفت هایی که در مدیریت آب صورت گرفته پرداخته خواهد شد. در این کنفرانس داده هایی را برای که برای کنفرانس آب نیویورک لازم است را فراهم میکنیم.
او ادامه داد: کنفرانس آب نیویورک فرصت مغتنمی است و میتوانیم دیدگاه های خود را به اشتراک بگذاریم و خلا ها را شناسایی کنیم. در هلند هم برنامه هایی بین دولت با سازمان ملل در حال رخ دادن است و باید به اهدافی که داریم دسترسی پیدا کنیم. ما متعهد به بهبود سازوکار های مدیریت منابع آب هستیم.
نماینده قطر در این اجلاس گفت : بسیار خرسندیم که در این نشست هستیم و از دستاورد هایی که توسط شورای حکام کسب شده است قدردانیم. ۱۱۰۰ کیلومتر مربع از آب طبیعی و آب های زیرزمینی استفاده میکنیم و تلاش کردیم آب خیلی خوبی را تامین کنیم. در قطر تلاش میکنیم با باز آوری آب های مختلف برای کشاورزی استفاده کنیم. در کشور قطر چالش های زیادی مثل کمبود آب زیرزمینی و شور بودن آن ها را داریم و تعاملات میتواند کمک کند. ما باید امنیت ابی را ایجاد کنیم که عامل اصلی در تحقق امنیت غذایی است.
رئیس کمیته ملی آب ارمنستان گفت: خوشحالم که فرصتی برای حضور در این محفل ایجاد شده است. این اجلاس میتواند ابزاری در سطح بین المللی و منطقه ای برای مدیریت منابع آب و راه حل های مدیریت باشد و حائز اهمیت است. مایلم اینجا تمایلم را برای همکاری با این مرکز اعلام کنم. اینگونه اجلاس ها میتواند ابزاری تسریع و توسعه همکاری ها باشد و دولت ارمنستان برای چالش های مدیریت آب شهری اعلام امادگی کامل میکند و سهم خود را در این امر مهم ایفا میکند. در اجلاس قبلی ارمنستان سه پیشنهاد مطرح کرده بود که در مصوبات لحاظ شده اند.